Τέσσερις προκλήσεις για ένα νέο κόμμα

Πρέπει να αναλογιστούμε ότι έκλεισε από μόνος του. Δεν τον κλείσαμε εμείς με την πολυπόθητη υπέρβαση. Και η Ιστορία διδάσκει ότι στην πολιτική καθετί που κλείνει από μόνο του, κλείνει με τρόπο δραματικό. Αυτό που ζει σήμερα η κοινωνία και αντανακλάται στο πολιτικό και στο κομματικό σύστημα είναι κάτι «νέο», κάτι διαφορετικό. Και είναι κρίμα που ακόμη δεν μπορέσαμε να το σκιαγραφήσουμε έστω και σε χοντρές γραμμές. Η εξέλιξη της Μεταπολίτευσης ήταν από την αρχή ώς το τέλος του ιστορικού κύκλου συνυφασμένη με το ΠΑΣΟΚ και την πορεία

Υπάρχουν τέσσερα τουλάχιστον εντελώς καινούργια στοιχεία που σημαδεύουν την αρχή της νέας εποχής και για τα οποία οι απαντήσεις μας λειψές και ανολοκλήρωτες καταντούν παραδοσιακές και ξεπερασμένες. Στο πρώτο απ’ αυτά, τη δομική κρίση που βιώνει σήμερα ο χρηματοπιστωτικός και αεριτζίδικος καπιταλισμός των ασύδοτων αγορών, η απάντηση μέχρι τώρα δεν ξεπερνά τις νεοφιλελεύθερες επιλογές. Η απουσία σοσιαλδημοκρατικής εναλλακτικής πρότασης εξακολουθεί να είναι κραυγαλέα. Μια συστημική καθαρά κρίση δεν αντιμετωπίζεται με παραδοσιακές ρετσέτες για το κοινωνικό κράτος και την ανακατανομή του πλούτου. Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα είναι ότι η Ευρώπη έπειτα από πέντε αιώνες που αποτελούσε το επίκεντρο των εξελίξεων χάνει τον πρώτο ρόλο, που μεταφέρεται στην Κεντρική και Ανατολική Ασία. Κι ενώ οι πολυεθνικοί και εθνικοί γίγαντες διαμορφώνουν ήδη τη στρατηγική τους στο πεδίο του ανταγωνισμού, η Ευρωπαϊκή Ενωση συζητά αν θα στηρίξει το ευρώ ή αν μπορεί να τυπώσει χαρτονόμισμα. Δυστυχώς οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι μυωπικές και χαμηλού βεληνεκούς και οι δυνάμεις που εξακολουθούν να επιλέγουν μια Ευρώπη ενωμένη στα φυσικά της σύνορα, ως ομόσπονδη δημοκρατία, είναι σκόρπιες, ανοργάνωτες και ισχνές. Το δίλημμα του Μάαστριχτ «Ευρωπαϊκή Γερμανία ή Γερμανική Ευρώπη» πολύ φοβάμαι ότι ρέπει προς το 4ο οικονομικό Ράιχ. Το τρίτο καινούργιο στοιχείο είναι ότι οι λαοί πολιτικοποιούνται μέσα από την επανάσταση των μέσων και της τεχνικής με τελείως διαφορετικό τρόπο. Η διαδικασία της αντιπροσώπευσης και η ίδια η Δημοκρατία υφίστανται ρήγματα συγκλονιστικά για να μπορούν να αντιμετωπιστούν με παραδοσιακούς θεσμούς και κόμματα. Απόρροια αυτής της ανατροπής είναι η αντιμετώπιση των παγκόσμιων προβλημάτων, ανάμεσα στα οποία κυριαρχούν η ανεργία, η νέα φτώχεια, η κλιματική αλλαγή και τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα, να γίνεται απουσία παρεμβατικής πολιτικής που θα οριοθετούσε ξανά τη διαχωριστική γραμμή προόδου και συντήρησης.

Και στα τέσσερα θέματα η απουσία στρατηγικής είναι εμφανής. Μείναμε προσηλωμένοι στο δόγμα της δεκαετίας του ‘90 που από μόνο του δεν αρκεί να αναπληρώσει την αναγκαία εθνική στρατηγική. Αν σ’ αυτό προσθέσουμε και την αλήθεια ότι οι αλλαγές που επιχείρησε η σοσιαλδημοκρατία στον ευρωπαϊκό Νότο στις προηγούμενες εποχές έγιναν διά μέσου του κράτους που σήμερα χάνει τεράστιο μέρος της ισχύος του και στηρίχτηκαν σε κρατικοδίαιτη διευθύνουσα τάξη και μεσαία στρώμ