Το λυχνάρι του Αλαντίν
Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν άνοιγα τα φτερά μου στα γράμματα, ήταν της μόδας ο μαγικός ρεαλισμός, μετεμφυτευμένος από τη Λατινική Αμερική, με αρχιερείς έναν Κολομβιανό, τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, κι έναν Αργεντινό, τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες, εκ διαμέτρου αντίθετων πολιτικών πεποιθήσεων – όχι πως το τελευταίο μάς απασχολούσε ή μας ενοχλούσε ιδιαίτερα. Εκείνο που μας σαγήνευε στον μαγικό ρεαλισμό ήταν ότι, σε αντίθεση με τον προγενέστερό του σουρεαλισμό, δεν έκοβε ευθύς εξαρχής τις γέφυρες με τον παραδοσιακό ρεαλισμό, αλλά σταδιακά οδηγούσε τον ρεαλισμό «έως την ακραία του συνέπεια» – σύμφωνα με μια προσφιλή έκφραση εκείνων των ημερών. Οντως, εάν διαβάσεις οποιαδήποτε ιστορία του Μάρκες ή του Μπόρχες, μένεις με την αίσθηση ότι καθεμιά τους πρόταση ξεχωριστά είναι πραγματική – στεγνά ρεαλιστική, θα λέγαμε – αλλά το σύνολό τους είναι απολύτως εξωπραγματικό. Στην ανάγκη μου λοιπόν να ακολουθήσω ή και απλώς να μηρυκάσω το λογοτεχνικό ρεύμα του συρμού, κάθισα κι έγραψα μια συλλογή διηγημάτων μαγικού – υποτίθεται – ρεαλισμού, τα «Κινούμενα σχέδια» (Κέδρος, 1984), όπου δεν μπήκα καν στον κόπο να… εξελληνίσω τους ήρωές μου. Δίχως ετεροχρονισμένη ντροπή, ομολογώ σήμερα ότι ήταν το πιο «δήθεν» βιβλίο που έγραψα ποτέ.
Ωστόσο, υπήρχε σ’ εκείνη την απερίγραπτη συλλογή ένα διήγημα – «Τα απομνημονεύματα του Φελίπε» – που το συνέδεε ένας αόρατος μίτος με το πρεζόνι, το ευρουλάκι και το λυχνάρι του Αλαντίν. Ο Φελίπε Ράμος ήταν ένας οκτάχρονος πιτσιρικάς που είχε βρει φρικτό θάνατο από τέτανο – είχε πατήσει ξυπόλητος μια σκουριασμένη πρόκα – και, ενώ ήταν πάμπτωχος και ημιαναλφάβητος, είχε αφήσει πίσω του τα ανορθόγραφα «απομνημονεύματά» του, μια παραληρηματική συρραφή από παιδιάστικες φαντασιώσεις. Το περίεργο στην περίπτωση του Φελίπε δεν ήταν ότι φαντασιωνόταν τον εαυτό του ως πλούσιο και ως κοσμοταξιδεμένο, αλλά ότι κατέβαζε τον φαντασιακό του πλούτο στο μπόι της αληθινής του εμπειρίας. Οπως το πρεζόνι του ανεκδότου ήταν «κολλημένο» στο ευρουλάκι, έτσι και ο Φελίπε φαντασιωνόταν τα πλούτη ως φτώχεια υψωμένη στη νιοστή δύναμη: στα υπερπολυτελή ξενοδοχεία όπου διέμενε… έσταζε το ταβάνι· οι επιβάτες στα αεροπλάνα… ταξίδευαν όρθιοι και κρατιόνταν από χειρολαβές· ο Φελίπε απέκτησε την αμύθητη περιουσία του… καθαρίζοντας παρμπρίζ αυτοκινήτων στα φανάρια κ.ο.κ.
Το φαινόμενο είναι γνωστό στους επιστήμονες που πειραματίστηκαν με τις επιπτώσεις των χημικών ναρκωτικών – ιδίως του LSD – εδώ και πολλές δεκαετίες: τα ναρκωτικά μπορούν να διευρύνουν αυτό που είσαι ήδη – ή να σου προσφέρουν απλώς την αυταπάτη της διεύρυνσης – αλλά δεν μπορούν να σε μεταμορφώσουν σε κάτι… διαφορετικό. Εάν είσαι βλάκας, δεν μπορούν να σε μεταμορφώσουν σε έξυπνο· μπορούν να πολλαπλασιάσουν τη βλακεία σου ή ακόμη και να σε συμφιλιώσουν μαζί της, ώστε να αντιμετωπίζεις την κοινωνική κατακραυγή με το ίδιο απαθές ηλίθιο χαμόγελο. Να σου προσφέρουν την ψευδαίσθηση της ευδαιμονίας αχρηστεύοντας σταδιακά την ικανότητα του οργανισμού σου να παράγει τη φυσική μορφίνη – τη λεγόμενη ενδορφίνη – και αναζητώντας όλο και πιο απεγνωσμένα καταφύγιο στη χημική. Να είστε σίγουροι πως, εάν τα ναρκωτικά διεύρυναν την αντιληπτική μας ικανότητα, θα είχαν ενταχθεί προ πολλού στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα.
Στις ημέρες που διανύουμε, τις ημέρες της καραντίνας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την πανδημία του κορωνοϊού, κατανοούμε πιο εύκολα τι σημαίνει να κατεβάζουμε τις επιθυμίες μας στο δικό μας μπόι και να φέρνουμε τις δικές μας φαντασιώσεις στα μέτρα της δικής μας καθημερινότητας. Ποτέ άλλοτε το λυχνάρι του Αλαντίν δεν ευθυνόταν για περισσότερες τερατογενέσεις κοινωνικών σχέσεων. Ποτέ άλλοτε δεν αναρωτηθήκαμε αν θέλουμε πραγματικά να συγκατοικούμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, όπως ποτέ άλλοτε δεν αναρωτηθήκαμε πόσο πραγματικά αγαπημένα είναι τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Πριν από μερικά χρόνια – στο θέατρο «Αμόρε», αν δεν με απατά η μνήμη μου – είχα δει ένα σύγχρονο σοβιετικό έργο, μια παρωδία ιστορίας αγάπης στα χρόνια της περεστρόικα: το ερωτευμένο ζευγάρι διέμενε σε ένα ασφυκτικά μικρό διαμέρισμα και κάθε λίγο και λιγάκι – κάθε τέσσερις με πέντε ατάκες – σκουντουφλούσε και σε κάποιο έπιπλο· το αποτέλεσμα ήταν ξεκαρδιστικά αστείο, όχι όμως για το ίδιο το ζευγάρι. Μόλις την περασμένη Τρίτη μια συμπατριώτισσά μας, καθηγήτρια στο Λονδίνο, έστελνε με skype τη δική της αλλόκοτη ανταπόκριση από τη Ζώνη του Λυκόφωτος: πολλοί νεαροί συνάδελφοί της, συνηθισμένοι να συγκατοικούν – και να μοιράζονται το ενοίκιο – με ανθρώπους που ξέρουν ελάχιστα ή/και αντιπαθούν, γνωρίζοντας παράλληλα ότι η έξοδος διαφυγής (για να πάνε να εργαστούν ή να ξεσκάσουν στην πλησιέστερη παμπ) θα βρίσκεται πάντα στη διάθεσή τους, προσπαθούν επώδυνα να εξοικειωθούν με το αφόρητο συναίσθημα να «τρως στη μάπα» τον άλλον είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο… Υποθέτω ότι ένα ανάλογο συναίσθημα θα μοιράζονταν και οι Λονδρέζοι, όταν σήμαιναν οι σειρήνες του συναγερμού και στριμωγμένοι, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, εύρισκαν καταφύγιο στον Υπόγειο από τα βομβαρδιστικά της Λουφτβάβε. Μονάχα που τότε ο εχθρός ήταν ορατός διά γυμνού οφθαλμού και βρισκόταν ψηλά στον ουρανό, δεν έπαιρνε πιθανόν την αγγελική μορφή του «ασυμπτωματικού» παιδιού σου.
Αναμφίβολα και αυτή η πανδημία θα περάσει, όπως πέρασαν όλες οι προηγούμενες. Κανείς δεν μπορεί να μας πει με σιγουριά πώς ακριβώς θα είναι ο κόσμος την επόμενη ημέρα. Πόσο μεγάλες μεταβολές – ανεπιστρεπτί, άραγε; – θα επέλθουν στην τσέπη μας, στο ανοσοποιητικό μας σύστημα, στην ψυχική μας υγεία, στο ίδιο το βλέμμα μας. Εικασίες, προβλέψεις, προσομοιώσεις, ναι, ένα σωρό – αλλά διαβεβαιώσεις πως ο κόσμος θα είναι έτσι ή αλλιώς, όχι, δεν μπορεί να μας δώσει κανένας. Ισως όμως εμείς να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή εφεξής στην ψιθυριστή προειδοποίηση που θα μας απευθύνει το τζίνι πριν τρίψουμε το λυχνάρι: «Πρόσεξε τι θα ζητήσεις, γιατί μπορεί και να συμβεί».
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Κορονοϊός: Σοκαριστική εξέλιξη - Τι μπορεί να προκαλέσει σε υγιή άτομα
- Κορονοϊός: Απίστευτες εικόνες στον ουρανό! Δεν έχει συμβεί ξανά
- Σουηδία και κορονοϊός: Ψύχραιμη αντίδραση ή πείραμα που κοστίζει ζωές
- Κοροναϊός : Νέο σκίτσο του Αρκά για την αλλαγή της ώρας και την καραντίνα
- «Άγριες Μέλισσες»: Ηχηρή αποχώρηση από τον 2ο κύκλο
- Δραματική επιστολή Τζόνσον στους Βρετανούς πολίτες: Η κατάσταση με τον κορωνοϊό θα επιδεινωθεί
- Σενάρια απαγόρευσης εξόδου από την Αθήνα το Πάσχα
- Αρτηριακή πίεση: Κοινά λάθη κατά τη μέτρηση στο σπίτι-ΦΩΤΟ
- Δωρεάν πρόσβαση σε 1,4 εκατομμύρια βιβλία για τους αναγνώστες που μένουν σπίτι
- Κορονοϊός: Συγκλονιστικό βίντεο με πατέρα γιατρό να κλαίει γιατί δεν άφησε το παιδί του να τον αγκαλιάσει
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Τα Νεα
- Κοροναϊός : Θερίζει η πανδημία στις ΗΠΑ – Ξεπέρασαν τις 2.000 οι νεκροί
- Πώς θα λάβετε τις ιατρικές συνταγές στο κινητό σας: Αναλυτικά η διαδικασία
- Gov.gr : Με ένα κλικ όλο το Δημόσιο στην οθόνη του υπολογιστή μας
- Η μη ολοκλήρωση των πρωταθλημάτων στην Ευρώπη και το κίνημα της παύλας στην Ελλάδα
- «Γεια σας είμαι ο Covid-19» : Ένα γράμμα από τον κοροναϊό προς την ανθρωπότητα
- Κοροναϊός : Ανησυχητική η κατάσταση στην Καστοριά
- Κοροναϊός : Τι έχει συμβεί έως τώρα και τι έπεται - Η επόμενη μέρα μετά την πανδημία
- Κοροναϊός : Γιατί η Γερμανία έχει εντυπωσιακά μικρότερη θνησιμότητα από Ιταλία και Ισπανία
- Η αθλητικογραφία στην εποχή του κοροναϊού…
- Καιρός : Δείτε σε ποιες περιοχές θα βρέξει την Κυριακή
- Τελευταία Νέα Τα Νεα
- Το λυχνάρι του Αλαντίν
- Κοροναϊός : Γιατί η Γερμανία έχει εντυπωσιακά μικρότερη θνησιμότητα από Ιταλία και Ισπανία
- Σχήμα λόγου και μάχης…
- Η μη ολοκλήρωση των πρωταθλημάτων στην Ευρώπη και το κίνημα της παύλας στην Ελλάδα
- Πώς θα λάβετε τις ιατρικές συνταγές στο κινητό σας: Αναλυτικά η διαδικασία
- «Γεια σας είμαι ο Covid-19» : Ένα γράμμα από τον κοροναϊό προς την ανθρωπότητα
- Κοροναϊός : Θερίζει η πανδημία στις ΗΠΑ – Ξεπέρασαν τις 2.000 οι νεκροί
- ΗΠΑ : Πέθανε βρέφος από τον Covid-19
- Ολυμπιακός : Στο στόχαστρό του ο Κουγιατέ της Τρουά σύμφωνα με το France Football
- Απαγόρευση κυκλοφορίας : Βέβαιη η παράταση του μέτρου μετά τις 6 Απριλίου
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- «Ακριβό σπορ η Άμυνα, αλλά η ελευθερία δεν είναι δωρεάν»
- B. Κικίλιας: Στις 15 Απριλίου θα φανούν τα αποτελέσματα των μέτρων
- Το αφεντικό της αγωνιστικής Ferrari προβλέπει τέλος σεζόν τον Ιανουάριο του 2021
- Πότε υπολογίζεται να ανοίξουν ξανά τα σχολεία
- Οι κεραίες στα μπαλκόνια
- Εσύ πώς πέρασες το Σαββατόβραδό σου; Η Ελληνίδα ηθοποιός σιδέρωνε τα ρούχα των γιων της (pics)
- Οι αγαπημένες ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς που πρέπει να δεις
- Μπόρις Τζόνσον: Τα πράγματα θα χειροτερέψουν
- Κορωνοϊός- Σταϊκούρας: Έρχεται ολιστικό πακέτο στήριξης της οικονομίας και διεύρυνση των ΚΑΔ
- Ηράκλειο: Χειροπέδες γιατί πιάστηκαν να... ξαφρίζουν σούπερ μάρκετ