Prometheus-5, μια καινοτομία που κάνει τον γύρο του κόσμου

Του Κώστα Τσαούση

Τα πανεπιστήμια αποτέλεσαν και εξακολουθούν να αποτελούν - χάρη στις ηρωικές προσπάθειες πλειάδας ακαδημαϊκών δασκάλων και ερευνητών- την ακένωτη δεξαμενή της καινοτομίας στη χώρα μας. Τώρα και παλαιότερα, τα ΑΕΙ στην Αθήνα και κυρίως στις μεγάλες πόλεις της περιφέρειας -η Πάτρα, το Ηράκλειο και τα

Χανιά - είχαν τη δυνατότητα, παρά τα ανυπέρβλητα εμπόδια της γραφειοκρατίας, να δημιουργούν μέσα από τα σπλάχνα τους εταιρείες-τεχνοβλαστούς (spin-off στη διάλεκτο των ειδημόνων) που διεκδίκησαν το «δίκιο» και το μερτικό τους στη διεθνή αγορά. Πολύ πρόσφατα, μια καλή φίλη που γνωρίζει τα ενδιαφέροντά μου με παρότρυνε να ασχοληθώ με «μια ελληνική εταιρεία υψηλής τεχνολογίας που θα μετάσχει στην ομάδα των 15 επιλεγμένων πιο καινοτόμων ευρωπαϊκών SMEs που θα παραβρεθούν στη διεθνή έκθεση τεχνολογίας TECHINNOVATION στη Σιγκαπούρη».

Αποδεχόμενος την πρόσκληση (πρόκληση), ακολούθησα τους δρόμους και τα μονοπάτια της δικτύωσης και βρέθηκα στην Πάτρα. Συγκεκριμένα στο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, στη θέση Πλατάνι, στο Ρίο - λίγο έξω από την αχαϊκή πρωτεύουσα. Η μία εκ των 15 πιο καινοτόμων ευρωπαϊκών μικρών και μεσαίων εταιρειών εδρεύει εκεί. Το όνομά της, ΕΛΒΙΟ Α.Ε (www.helbio.com).

Ποιος είναι ο λόγος που η ΕΛΒΙΟ θα ταξιδέψει για Σιγκαπούρη κάτω από την αστεράτη μπλε σημαία της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Μα το προϊόν της που ακούει στο όνομα «Prometheus-5». «Πρόκειται για μια μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας (CHP). Το Prometheus-5 έχει τη δυνατότητα να τροφοδοτείται με διάφορα καύσιμα (υγραέριο/προπάνιο, φυσικό αέριο, βιοαέριο) και να τα μετατρέπει σε ηλεκτρική και θερμική ενέργεια μέσω κελιών καυσίμου με ενδιάμεση παραγωγή υδρογόνου». Επιπλέον, σύμφωνα με τα στελέχη της εταιρείας, «η τεχνολογία της ΕΛΒΙΟ, κυρίως μέσω του προϊόντος Prometheus-5, φιλοδοξεί να συμβάλει σε δύο τομείς παγκοσμίου ενδιαφέροντος: στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία ευθύνονται για την ήδη παρατηρούμενη κλιματική αλλαγή, καθώς και στην κατανεμημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας κυρίως σε περιοχές του πλανήτη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με υπάρχοντα δίκτυα. Βεβαίως και στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας με τη χρήση οργανικών αποβλήτων, βιομάζας και βιοαερίου. Η προτεινόμενη τεχνολογία συνάδει με τη γενικότερη ευρωπαϊκή και παγκόσμια πολιτική της προώθησης καθαρότερων και αποδοτικότερων τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας και είναι σε συμφωνία με τον ευρωπαϊκό οδικό χάρτη για μετάβαση προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα το 2050».
Με άλλα λόγια, μια εταιρεία από την Πάτρα προσφέρει σήμερα στην αγορά λύσεις για ένα παγκόσμιο πρόβλημα.

Ξεκίνησε τη διαδρομή της ως spin-off του Πανεπιστημίου Πατρών. Συστάθηκε τον Νοέμβριο του 2001 στο πλαίσιο του προγράμματος «ΠΡΑΞΕ» του υπουργείου Ανάπτυξης για την εμπορική εκμετάλλευση των τεχνολογικών καινοτομιών που αναπτύσσονται στο Εργαστήριο Ετερογενούς Κατάλυσης του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο ιδρυτής της εταιρείας, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Ξενοφών Βερύκιος (κεντρ. φωτ.), είναι ο διευθύνων σύμβουλός της, με την ομάδα των στενών συνεργατών του να αποτελούν τον κινητήριο μοχλό της δραστηριότητας. Το επιστημονικό προσωπικό της ΕΛΒΙΟ Α.Ε. αποτελείται από έμπειρους χημικούς, μηχανολόγους και ηλεκτρολόγους μηχανικούς, ενώ τον τελευταίο χρόνο την ομάδα συμπλήρωσε εξειδικευμένη μάρκετινγκ μάνατζερ με στόχο την εμπορική ανάπτυξη της εταιρείας. Η ομάδα της ΕΛΒΙΟ, πέραν του ιδρυτή της και διευθύνοντος συμβούλου της καθηγητή Βερύκιου, αποτελείται από τρεις προϊστάμενους μηχανικούς (Θωμάς Χαλκίδης, Αρης Μπασαγιάννης, και Ανδρέας Σταύρακας) και την κυρία Στέλλα Μπούρα, Marketing Manager.

Η ΕΛΒΙΟ Α.Ε. ήταν μεταξύ των νικητών του προγράμματος H2020 SME - Instrument - Phase 2 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γνωστού και ως «Ευρωπαϊκό Champion League Καινοτομίας».

Το ταξίδι από την Πάτρα στον κόσμο κράτησε χρόνια, αλλά η δικαίωση ήρθε. Η ΕΛΒΙΟ Α.Ε. περιλαμβάνεται στις 58 εταιρείες που χρηματοδοτήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος «SME - Instrument, Phase 2» με βάση την πρότασή της Prometheus-5 (Energy efficient and environmentally friendly multi-fuel power system with CHP capability, for stand-alone applications). Τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν τον Ιούλιο του 2016 βρήκαν την ομάδα της ΕΛΒΙΟ να είναι μία από τις μόλις οκτώ νικήτριες της θεματικής ενότητας «Ενεργειακά συστήματα χαμηλών εκπομπών άνθρακα» στη φάση 2 του προγράμματος SME - Instrument, σε σύνολο 116 υποψηφιοτήτων που κατατέθηκαν από όλη την Ευρώπη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΛΒΙΟ Α.Ε είναι η μοναδική ελληνική επιτυχία στον τελευταίο γύρο της παρούσας δράσης (Απρίλιος 2016). Η χρηματοδότησή της αφορά τη βιομηχανοποίηση και εμπορευματοποίηση του προϊόντος Prometheus-5.

Στόχος της ΕΛΒΙΟ Α.Ε για τα επόμενα χρόνια είναι η μαζική παραγωγή και εμπορευματοποίηση των προϊόντων της, με διάθεση συστημάτων μικρής (0,5-5 kW), μεσαίας (5-100 kW) και μεγάλης (>100 kW) ισχύος στην παγκόσμια αγορά. Τα συστήματα αυτά στοχεύουν σε εφαρμογές που βρίσκονται σε απομακρυσμένες εκτός δικτύου περιοχές, σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και σε χώρες με ασταθές δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Οι κύριες εφαρμογές περιλαμβάνουν κατοικίες, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, ναυτιλία, μονάδες παραγωγής βιοαερίου, νοσοκομεία/κτίρια κ.ά.

Ηδη η ΕΛΒΙΟ, σε συνεργασία με την Alstom και την Daimler, κατασκευάζει σύστημα συμπαραγωγής (CHP) μεγέθους 50 kWe το οποίο θα λειτουργεί με φυσικό αέριο και θα εγκατασταθεί στις υποδομές της Alstom στο Ράγκμπι (Αγγλία).

Επίσης, η ΕΛΒΙΟ δραστηριοποιείται στον τομέα της παραγωγής καθαρού υδρογόνου για βιομηχανική χρήση καθώς και για ανεφοδιασμό οχημάτων κυψελίδων καυσίμου. Ηδη ευρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις για την κατασκευή σταθμών εφοδιασμού αυτοκινήτων με υδρογόνο, παραγόμενο από βιοαέριο, στην Ιαπωνία και σε σκανδιναβικές χώρες.