Κόφτης στις δαπάνες των επιχειρήσεων

Ηλεκτρονική καταγραφή των δαπανών που καταχωρούν στα βιβλία τους επιχειρήσεις και ελεύθεροι επαγγελματίες, προκειμένου να τους εντοπίζει αμέσως, και ελέγχους-εξπρές υπόπτων φοροδιαφυγής καθιερώνει το υπουργείο Οικονομικών. Στόχος του είναι το μέτρο να λειτουργήσει αποτρεπτικά για όσους φουσκώνουν τις δαπάνες από τις οποίες γλιτώνουν φόρους.

Του Κωστή Πλάντζου

Το πρώτο βήμα γίνεται φέτος και ισχύει και αναδρομικά -για τα εισοδήματα του 2017- με το νέο έντυπο Ε3 που θα καταθέσουν οι επιτηδευματίες, καταγράφοντας αναλυτικά τις κατηγορίες δαπανών που έκαναν πέρυσι προκειμένου να μειώσουν

τα φορολογητέα κέρδη τους και τον φόρο που θα πληρώσουν φέτος. Από 1/1/2019 η υποχρέωση θα επεκταθεί για όλες τις δαπάνες και τα τιμολόγια, ώστε να εφαρμοστεί καθολικά από όλους τους υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων το 2020. Στο υπουργείο Οικονομικών συστήνουν ήδη ομάδα εργασίας που θα προτείνει αλλαγές στη νομοθεσία και στα μηχανογραφικά συστήματα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ώστε από το 2020 η τήρηση των βιβλίων εσόδων - εξόδων να γίνεται ηλεκτρονικά. Ετσι θα ελέγχονται ευκολότερα τα βιβλία που τηρούν σήμερα στην έδρα ή στο σπίτι τους 1 εκατομμύρια υπόχρεοι, χωρίς να μπορεί φυσικά να κάνει τόσους ελέγχους σε όλους αυτούς η Εφορία. Και αυτό γιατί πλέον, μετά και τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ, η ΑΑΔΕ είναι υποχρεωμένη να ολοκληρώνει τους ελέγχους εντός πενταετίας. Και αυτό σημαίνει ανάγκη επιτάχυνσης των ελέγχων που έως τώρα χρόνιζαν ή δεν γίνονταν ποτέ.

Χαλινάρι στις δαπάνες

Το επόμενο βήμα που σχεδιάζει το υπουργείο είναι πιλοτικά από 1/1/2019 η εφαρμογή αναλυτικής καταχώρησης ανά ΑΦΜ κάθε τιμολογίου δαπάνης και εσόδων που περνάει στα βιβλία του ο υπόχρεος. Από το 2020 η υποχρέωση αυτή θα έχει καθολική ισχύ.

Το σχέδιο για υποχρεωτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και της ηλεκτρονικής τήρησης βιβλίων ανακοινώθηκε από το υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ την ίδια ημέρα που ο πρωθυπουργός παραλάμβανε στο Μέγαρο Μαξίμου την έκθεση του ΟΟΣΑ από τον γενικό γραμματέα του, Ανχελ Γκουρία. Στην έκθεση γίνεται ειδική αναφορά στη λήψη αυτού του μέτρου, καθώς διατυπώνεται η άποψη ότι οι αυτοαπασχολούμενοι αποκρύπτουν μέσω των δαπανών που δηλώνουν το 40% του εισοδήματος για το οποίο θα έπρεπε να φορολογηθούν. Αν και οι υπολογισμοί αυτοί διακρίνονται από μια υπερβολή, η εκτίμηση του ΟΟΣΑ μεταφράζεται σε απώλειες έως και 2 δισ. τον χρόνο για το κράτος από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.

Ζητούμενο για την κυβέρνηση -αλλά και για τους εκπροσώπους της αγοράς που απαιτούν ίσους όρους ανταγωνισμού- είναι να αναγγέλλονται ηλεκτρονικά οι δαπάνες στην ΑΑΔΕ, με πρώτιστο στόχο τον περιορισμό των πλαστών και εικονικών τιμολογίων.
Προτού φτάσει όμως η φορολογική διοίκηση στο σημείο να διασταυρώνει αυτόματα και μαζικά αν είναι γνήσια ή «αέρας κοπανιστός» τα τιμολόγια και οι δαπάνες που δηλώνουν οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, η ΑΑΔΕ ξεκίνησε ήδη να καταγράφει ηλεκτρονικά τις κατηγορίες δαπανών που δηλώνουν ότι έκαναν πέρυσι οι φορολογούμενοι. Επιχειρείται έτσι να μπει χαλινάρι σε όσους δηλώνουν υπερβολικά πολλές επαγγελματικές δαπάνες, ακόμα και όσες γίνονται για προσωπική τους χρήση.

Πώς θα λειτουργεί το σύστημα

Συγκεκριμένα, από φέτος το έντυπο Ε3 περιλαμβάνει «Πληροφοριακό Πίνακα» όπου ζητείται από τον υπόχρεο σε τήρηση βιβλίων εσόδων - εξόδων να γράψει αναλυτικά πόσες από τις δαπάνες που δήλωσε αφορούσαν λογαριασμούς τηλεφωνίας, ρεύματος και ενέργειας, ενοίκια, διαφήμιση κ.λπ. Η υποχρέωση αυτή μάλιστα επιβλήθηκε αναδρομικά, αιφνιδιάζοντας τους φορολογουμένους και τους λογιστές που δεν είχαν προετοιμαστεί για να κρατάνε τέτοια αναλυτικά στοιχεία κατά το 2017. Παρ' όλα αυτά, θα πρέπει να τα συμπληρώσουν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια μπορούν. Για τα εισοδήματα του 2018 όμως ξέρουν πλέον ότι είναι υποχρεωμένοι από τώρα να καταχωρήσουν αναλυτικά τις δαπάνες αυτές ανά κατηγορία. Παρότι όλοι οι φορείς της αγοράς συμφωνούν στην αναγκαιότητα της ηλεκτρονικής τιμολόγησης και της ηλεκτρονικής τήρησης των βιβλίων και στοιχείων, ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) Βασίλης Κορκίδης επισήμανε ότι «η μετάβαση στο νέο καθεστώς πρέπει να γίνει συντονισμένα και σε βάθος χρόνου ξεκινώντας από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις (κυρίως Α.Ε.) και καταλήγοντας στις μικρότερες και στους ελεύθερους επαγγελματίες, αφού όμως πρώτα εκδοθεί υπουργική απόφαση καταγραφής των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων των παρόχων ηλεκτρονικής τιμολόγησης».