Θαμνώνες: το κύριο σπίτι του λαγού στην Ελλάδα

Ο λαγός βρίσκεται συνεχώς υπό δίωξη από τους φυσικούς του εχθρούς και τον άνθρωπο. Ιδίως στα μεσογειακά οικοσυστήματα και στη χώρα μας, οι άρπαγες συνιστούν τον κύριο περιοριστικό παράγοντα του πληθυσμού του.

του Δρ Χρήστου Σώκου

Έτσι ενώ οι λαγοί θα μπορούσαν να είναι πενταπλάσιοι ή και δεκαπλάσιοι σε μια περιοχή, καθηλώνονται σε μια πυκνότητα των 2-8 λαγών/km2 στα περισσότερα κυνηγοτόπια της Ελλάδας. Ακόμα και σε πολλές απαγορευμένες για τη θήρα εκτάσεις, ο λαγός δεν αυξάνεται σημαντικά. Στο τρίπτυχο λοιπόν τροφή-νερό-κάλυψη,

Τι σημαίνει όμως κάλυψη; Με το όρο κάλυψη εννοούμε κάθε τι που προσδίδει προστασία στο λαγό από τους άρπαγές του και δευτερευόντως τις καιρικές συνθήκες, καθώς και την κατάλληλη δομή της βλάστησης και του αναγλύφου ώστε να είναι εφικτή η διαφυγή του. Δηλαδή εάν εντοπιστεί να μπορεί να διαφύγει γρήγορα και να αξιοποιήσει το δεύτερο πλεονέκτημά του που είναι η ταχύτητα.

Έχει παρατηρηθεί εμπειρικά και ερευνητικά πως οι θέσεις που κρατούν λαγό, είναι συγκεκριμένες, και εάν ακόμα θηρευτούν κάποιοι λαγοί, γίνεται σύντομα αναπλήρωση. Συνεπώς οι θέσεις αυτές δεν είναι τυχαίες, έχουν τέτοια χαρακτηριστικά στη βλάστηση και στο ανάγλυφό τους που προσφέρουν ποιοτικότερη κάλυψη-προστασία στο λαγό.

Βασικό συστατικό της κάλυψης κατά τις ημερήσιες ώρες είναι τα γνωστά γιατάκια ή αλλιώς οι ημερήσιες θέσεις ανάπαυσης. Στη συνέχεια εξετάζεται το τι είναι γνωστό γι’ αυτά.

Νεαρός λαγός σε πεδινή έκταση με σιτηρά στην περιοχή της Θεσσαλονίκης που έχει θηρευτεί από αρπακτικό πτηνό.

Κύρια ευρήματα για τις ημερήσιες θέσεις ανάπαυσης του λαγού

Οι αντίξοες καιρικές συνθήκες οδηγούν τους λαγούς σε πιο πυκνή βλάστηση και σε υπήνεμες πλαγιές. Αποφεύγουν να κάνουν θέσεις ανάπαυσης σε περιοχές με έντονη παρουσία αρπάγων και αγροτικών ζώων. Στα πεδινά οι πολυετείς αγραναπαύσεις είναι ωφέλιμες. Οι λαγοί προτιμούν τους θαμνώνες και όχι την υψηλή δασική βλάστηση από δένδρα.
Κάτω από τους θαμνώνες ο λαγός κάνει το γιατάκι του σε θέση που επιβλέπει τον περιβάλλοντα χώρο, όπως και προτιμά σημεία στα οποία εύκολα μπορεί να διαφύγει.

Τι αναφέρουν ερευνητές στην Ελλάδα

Οι Σώκος και Ανδρεάδης (2000) στο πλαίσιο της διπλωματικής τους διατριβής βρήκαν πως σε λοφώδη περιοχή του Νομού Ηλείας το 90% των θέσεων ανάπαυσης γίνεται σε θαμνώνες αειφύλλων πλατυφύλλων, κυρίως πουρνάρι και ακολουθεί ο βάτος και το τσιποκάλαμο (Arundo plinii).

Οι Σταμκόπουλος κ.α. (2004) ερεύνησαν θέματα διαχείρισης του λαγού κατά την κυνηγετική περίοδο 2003 – 2004 στο Νομό Κοζάνης με τη χρήση ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 81% των λαγών είχε θέση ανάπαυσης σε θαμνώνες, το 12% σε περιοχές με συνύπαρξη καλλιεργειών και μόνο το 7% σε δάσος.

Στο Νομό Θεσσαλονίκης, οι Karmiris κ.α. (2009) πραγματοποίησαν καταμετρήσεις κοπράνων αιγοπροβάτων και λαγού σε θαμνολίβαδο. Κατά τις ημερήσιες καταμετρήσεις τους ανέφεραν 21 ημερήσιες θέσεις λαγών σε πουρνάρι, τέσσερις σε ελαφρές κοιλότητες σε χόρτα, τρεις κάτω από παλιούρι, μία κάτω από κράταιγο και μία κάτω από αγριοτριανταφυλλιά.

Σε διπλωματική εργασία του Φασουλή (2014) στο Γράμμο βρέθηκε πως ο λαγός χρησιμοποίησε για τις ημερήσιες θέσεις του περισσότερο θάμνους αρκεύθου του είδους Juniperus oxycedrus σε κατηγορία ενδιαιτήματος θαμνολίβαδο, στα υψόμετρα 1100 – 1400, με κλίση εδάφους 0-60%, και μάλιστα σε απόσταση μεγαλύτερη των 250m από ενεργή κτηνοτροφική μονάδα και 100m από δασικό χωματόδρομο. Μόνο το 8,6% των λαγών στην περιοχή μελέτης διαμόρφωσε θέση ανάπαυσης σε απόσταση ίση ή μικρότερη των 250m από στάβλο. Η απόσταση αυτή ασφαλείας που χρησιμοποιεί η πλειοψηφία των λαγών (91,4%) θα πρέπει να αποδοθεί στην ύπαρξη σκύλων και ιδίως κυνηγετικών σκύλων στους στάβλους.

Συμπέρασμα

Οι θάμνοι αναδεικνύονται ως η προτιμητέα βλάστηση για την κάλυψη του λαγού. Παρέχουν ιδανική κάλυψη από τα αρπακτικά πτηνά που δραστηριοποιούνται την ημέρα και βασίζονται στην όραση.

Στην όραση επίσης βασίζεται και ο άνθρωπος κυνηγός, γι’ αυτό και οι έμπειροι λαγοί δε βγαίνουν εύκολα στο ανοιχτό μέρος ή έχει παρατηρηθεί να σταματούν στην άκρη των θάμνων και να ελέγχουν πριν βγουν στο ανοιχτό.

Επίσης οι θάμνοι λόγω του χαμηλού ύψους δεν παρέχουν στα αρπακτικά πτηνά, ημερόβια και νυχτόβια, υψηλές θέσεις παρατήρησης του γύρω χώρου και εφόρμησης, όπως συμβαίνει με τα δέντρα. Τα δέντρα επίσης βοηθούν και το κουνάβι, έναν σημαντικό άρπαγα του λαγού.

Επιπλέον οι θάμνοι παρέχουν ιδανική προστασία και από τις καιρικές συνθήκες με το σκληρό, πυκνό και σχετικά αθόρυβο φύλλωμά τους.

The post Θαμνώνες: το κύριο σπίτι του λαγού στην Ελλάδα appeared first on iHunt.