Δύο σουβλάκια είπαμε να φάμε σαββατιάτικα

Γράφει ο Μητροπολίτης Σιγκαπούρης και Νοτίου Ασίας, Κωνσταντίνος

Όλοι το ξέρουν αυτό. Κάθε χρόνο. Σταθερό ραντεβού. Όταν δείχνει “Μάιος” στο ημερολόγιο έχουμε Γιουροβίζιον. Και όχι μόνο για εμάς που την παρακολουθούμε φανατικά λες και είμαστε εργαζόμενοι της EBU αλλά και γι αυτούς που δεν τους καίγεται καρφί για το θεσμό αυτό.

Και πάμε στα βασικά: Τι είναι το “Γιουροβίζιον”; 

Αχ Παναγιά μου! Εύκολα το ρωτάς δύσκολα το απαντάς. Αν το γκουγκλάρεις

Και τώρα θα σας πω την αλήθεια: Ειλικρινά, δεν έχω ιδέα. 

Όρκο δεν παίρνω. Aλλά τα χρόνια τα παλιά, ήταν ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού.  Μια προσπάθεια που είχε σκοπό την προβολή των πολιτισμών και παραδόσεων των χωρών της Ευρώπης μέσω της μουσικής. Αυτό όμως ήταν πολύ παλιά. Εγώ ήμουν πολύ μικρός. Δεν θυμάμαι και πολλά γιατί οι γονείς μου με έβαζαν για ύπνο νωρίς. Ομως, τότε όταν την παρακολουθούσαμε δεν παραγγέλναμε σουβλάκια και πίτσες. Αυτό το θυμάμαι. Τόσο παλιά λέμε. Πριν αρχίσει η Δάφνη Μπόκοτα να την παρουσιάζει για την ΕΡΤ.

Άκου τώρα τι παθαίνει ο κόσμος. Από την πολλή παράδοση βαρεθήκαμε. Μπουχτήσαμε. Αφήσαμε στο χώμα τους τις ευρωπαϊκές μας ρίζες και ο θεσμός μεταλλάχθηκε σε τηλεοπτικό γεγονός.  Στην αρχή είχε ενδιαφέρον αυτό. Ξεκίνησαν οι συμμαχίες μεταξύ κάποιων χωρών. Κάτι σαν επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής. Το ανατολικό μπλοκ προσπαθούσε να κερδίσει το σκανδιναβικό, ενώ οι Βαλκάνιοι καιροφυλακτούσαν στην γωνία, μήπως κερδίσουν αυτοί στο τέλος. Μεγάλες ιστορίες και ίντριγκες. Χορηγοί και διαφημίσεις έκαναν την διοργάνωση να έχει ένα φανταχτερό περιτύλιγμα. Με το αζημίωτο πάντα. Κάπως έτσι μας δημιουργήθηκε και η Big5, δηλαδή 5 χώρες που επειδή πλήρωναν τα περισσότερα αποφάσισαν να έχουν και περισσότερα προνόμια έναντι των άλλων. Με τον καιρό η τηλεποτική εικόνα κέρδιζε έναντι του ήχου και της μελωδίας. 

Κάποια στιγμή χάθηκε το μέτρο. Και η γεωργαφία επίσης. Ο ευρωπαϊκός διαγωνισμός τραγουδιού μας “έμαθε” πως η Ευρώπη έχει ξεχειλίσει μέχρι την Γεωργία και την Αυστραλία. Και που το μάθαμε κι αυτό τι νόημα έχει; Το σχολείο το έχουμε τελειώσει ήδη. Ψιλά γράμματα. Η Γιουροβίζιον όμως πιστή στον στίχο του τραγουδιού “φεύγω και αφήνω πίσω μου συντρίμμια” προχώρησε τα ήθη και τα έθιμα της γηραιάς Ηπείρου ένα βήμα πιο πέρα. Μας έμαθε “καινούργιες συνήθειες”. Η βραδιά της Γιουροβίζιον είναι η βραδιά που καταργούνται οι δίαιτες και παραγγέλνεις σουβλάκια και πίτσες. Ακριβώς όπως και στον τελικό του Μουντιάλ. Επανάσταση στον ευρωπαϊκό πολιτισμό σου λέω.

Πάντως, όσο κι αν ξέφυγε ο θεσμός αυτός από την αρχική του δομή και έμπνευση, ένα είναι σίγουρο. Κατάφερε όλες αυτές τις δεκαετίες οτιδήποτε θεωρούμε προκλητικό, περίεργο, αλλόκοτο και κιτς για ένα και μόνο βράδυ να “μεταμορφώνεται” σε άποψη και πρόταση με την “σφραγίδα” μιας χώρας και μιας σημαίας. Και όλοι μας να το παρακολουθούμε τρώγοντας και γελώντας σαν να βλέπουμε το πιο συνηθισμένο πράγμα στον κόσμο.

Και κάπως έτσι φθάνουμε στο φέτος. Η διοργάνωση γίνεται απά την Σουηδία στην πόλη Μάλμε. Οι Σουηδοί το επιθυμούσαν διακαώς διότι εφέτος ήταν η συμπλήρωση των 50 χρόνων από την εμφάνιση και νίκη του συγκροτήματος ΑΒΒΑ στην Γιουροβίζιον. Έκαναν τα πάντα για να φέρουν τον διαγωνισμό φέτος στην Σουηδία. Και τα κατάφεραν. Και μας υποσχέθηκαν πως το θέαμα που θα παρουσιάσουν θα είναι μοναδικό. Και το προσπάθησαν. Θυμάστε, όμως, την παροιμία: Όταν ο άνθρωπος κάνει σχέδια ο Θεός γελάει; Αυτό ακριβώς έπαθαν και οι Σουηδοί με την EBU. Και στη περίπτωση αυτή κανείς μας πια δεν γελάει.

Οι Σουηδοί έχουν κάθε λόγο να καυχώνται πως εδώ και 50 χρόνια είναι οι πρωτοπόροι της ποπ ευρωπαϊκής μουσικής σκηνής. Και αυτό επιθυμούσαν να μας παρουσιάσουν. Πολλοί στην χώρα μας παραπονέθηκαν γιατί η σκηνή στο Μάλμε Αρένα ήταν σε σχήμα σταυροειδές -χωρίς τρούλο- και το συνέδεσαν με θρησκευτικά σύμβολα. Η αλήθεια είναι αλλού. Η σκηνή ήταν η αποτύπωση της σημαίας της Σουηδίας. Όπως το “αντίπαλο μουσικό δέος” το Ηνωμένο Βασίλειο, αποτυπώνει τη σημαία του σε όλα τα αντικείμενα. Από ρούχα μέχρι καναπέδες και φλυτζάνια. Και εκεί σταυρός είναι, πιστέψτε με. 

Απόλυτος κυρίαρχος της φετινής διοργάνωσης είναι η… υπερβολή.  Προβολείς, led, εφέ όλα στον υπερθετικό βαθμό. Τόσο έντονη ήταν η εικόνα, που έλειπε η όποια μουσική πρόταση. Ακούσαμε καταπληκτικές φωνές από ταλαντούχους καλλιτέχνες σε τραγούδια μέτρια. Ακούγεται οξύμωρο αλλά συμβαίνει και στους καλύτερους διαγωνισμούς. Μερικά τραγούδια είχαν τσακωθεί με το ρυθμό και την μελωδία. Τι να πω; Άλλαξαν οι εποχές. Πρέπει να απαλλαγούμε, σου λέει, από τα στερεοτυπικά. Ρυθμό τα τραγούδια είχαν κάποτε. Τώρα ξεχάστε το. 

Αυτή η διοργάνωση μου γέννησε πάντως αρκετά ερωτηματικά. Προσπάθησα να δώσω απαντήσεις με την βοήθεια της τηγανητής πατάτας που συνόδευε τα πιτόγυρα μου. Μάταια όμως… έμεινα και με τις απορίες και με τις θερμίδες.

Στο παρελθόν πολλές συμμετοχές χωρών είχαν έντονο κοινωνικό και πολιτικό χαρακτήρα. Οι Ευρωπαίοι ζουν στον ίδιο πλανήτη με τους υπόλοιπους ανθρώπους και επηρεάζονται ακριβώς το ίδιο, σε φαινόμενα όπως η οικονομική κρίση, οι πανδημίες, οι πόλεμοι και οι κοινωνικές ανισότητες και αναταραχές. Λογικό, θα μου πείτε. Συγγνώμη, αλλά αυτό που θεωρούμε αυτονόητο είναι τόσο δύσκολο να το κατανοήσει και η EBU; Γιατί πιστεύει πως ο διαγωνισμός διεξάγεται σε ένα παράλληλο σύμπαν που μέσα στην Αρένα όλα είναι ιδανικά και πουπουλένια ενώ έξω από τον χώρο διεξαγωγής ο κόσμος πεθαίνει, πονάει, αρρωσταίνει και φιμώνεται; Όταν κρύψεις τα σκουπίδια κάτω από το χαλί έχεις στα αλήθεια καθαρίσει το πάτωμα; Αυτό κάπως μας το έλεγαν στο σχολείο. Α, ναι. ΠΑΡΑΛΟΓΟ.

Και μιας που αποφασίσαμε να ταξιδέψουμε στην χώρα του παράλογου, δηλαδή στον κόσμο της EBU, πραγματικά αναρωτιέμαι: Πόσα μέτρα και πόσα σταθμά υπάρχουν; Και με ποια κριτήρια λαμβάνονται; Και σας παραθέτω απλά επιχειρήματα. Η Ολλανδία αποκλείστηκε μετά την καταγγελία για βία από τον τραγουδιστή σε άτομο της παραγωγής. Δεν είναι άδικο η “θέση” να παραμένει άδεια ενώ μπορεί να την καταλάβει η αμέσως επόμενη χώρα; Γιατί η απόφαση για τον αποκλεισμό έπρεπε να πάρει τόσο χρόνο; Γιατί η EBU να μην είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο;

Πριν από λίγα χρόνια ένα συγκρότημα στο οποίο συμμετείχε και ένα συμπαθέστατο γεροντάκι αναγκάστηκε να αλλάξει τα κουστούμια που φορούσαν. Αιτία, αποτέλεσε το γεγονός πως τα μέλη του συγκροτήματος είχαν σχέση με τον οργανισμό Salvation Army που θεωρήθηκε ως θρησκευτικός οργανισμός. Δεν έπρεπε βάση των κανονισμών να προβάλεται οτιδήποτε έχει να κάνει με θρησκείες. Εφέτος, όμως, η συμμετοχή της Ιρλανδίας με την περίφημη μάγισσα όχι μόνο είχε εμφανή σύμβολα και τελετουργικά της θρησκείας του Σατανισμού αλλά έτοιμη ήταν να θυσιάσει εκτός από το δαίμονα και τα παιδιά της γειτόνισσας μου. Τα οποία κάθε μεσημέρι κάνουν τόση φασαρία που και η κόλαση να φαντάζει ήρεμος παράδεισος.

Άλλαξαν οι κανονισμοί; Ας με ενημερώσει κάποιος γιατί αν τώρα το επιτρέπουν καημό το έχω να συμμετάσχω και να τελέσω έναν αγιασμό στη σκηνή.Έτσι, για το καλό της Ευρώπης! Για την Ελλάδα!

Και τώρα που είπα Ελλάδα. Είχαμε και την ελληνική συμμετοχή. Αυτή που τους τελευταίους μήνες μας ενημέρωναν πως όλη η Ευρώπη παραμιλάει και πίνει νερό στο όνομα μας. Ε, λοιπόν γράψτε λάθος. Η Ευρώπη δεν παραμίλησε για εμάς. Ούτε ματιά δεν μας έριξε. Συγγνώμη που το μαθαίνετε από εμένα. Τόσα χρόνια ένα πράγμα δεν έχω καταλάβει. Πως καταφέρνουμε να συμμετέχουμε στον μεγαλύτερο τηλεοπτικό γεγονός του κόσμου ως “ερασιτέχνες” και “αλεξιπτωτιστές” και για μήνες στους τηλεοπτικούς μας δέκτες να προσπαθούμε να πείσουμε ο έναν τον άλλον πως είμαστε το κέντρο του κόσμου. 

Όλες οι χώρες πηγαίνουν να διαγωνιστούν με ένα τραγούδι και έναν συγκεκριμένο τρόπο εμφάνισης. Παράδειγμα η Σουηδία. Το τραγούδι που θα επιλέξει θα παρουσιαστεί όπως παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ Τραγουδιού Melodifestivalen. Ακριβώς το ίδιο και στο videoclip και στη Γιουροβιζιον. Εμείς, πάλι ψάχνουμε μέχρι τελευταίας στιγμής για “κρυφά ευρήματα”. Κάτι σαν από μηχανής Θεό. Σαν να λέμε “Παναγιά βοήθα”. Και αυτή η τακτική μας έχει βγει σε καλό; Δεν νομίζω. Η Σουηδία έχει επτά νίκες και εμείς μόνο μια. Και όμως εμείς επιμένουμε στα ίδια. Γιατρέ μου αρχίζω να μην νοιώθω καλά…

Καλά κάνουμε και αντιμετωπίζουμε χαλαρά αυτό το πανηγυράκι. Όλα τα νομίσματα, όμως, έχουν δυο όψεις. Όσο και να απαξιώνουμε το “πανηγυράκι¨  παραμένει το θέαμα που το παρακολουθούν εκατοντάδες χιλιάδες εκατομμυρίων ανθρώπων. Ένα γεγονός που λειτουργεί σαν ο “καθρέπτης” της ευρωπαϊκής κοινωνίας μας.

Και εδώ είναι τα δύσκολα. Τις δύο πρώτες θέσεις κατέλαβαν η Ελβετία και η Κροατία. Ο εκπρόσωπος της πρώτης χώρας είναι 24 ετών δηλώνει μη-δυαδικό άτομο και οι στίχοι που τραγούδησε ήταν για ένα άτομο που ψάχνει να βρει την ταυτότητα του. Η πρώτη του δήλωση ως νικητής ήταν “επιθυμώ να ζω με ειρήνη και αξιοπρέπεια”.

Ο Κροάτης, πάλι, μας τραγούδησε για την απόφαση ενός νέου να αφήσει το χωριό του και την οικογένεια και να πάει στην πόλη για την αναζήτησή μιας καλύτερης ζωής. Ας το σκεφθούμε λιγάκι αυτές τις δύο περιπτώσεις. Η Ευρώπη που ψήφισε το Σάββατο, ανέδειξε αυτό που την πονάει. Αυτό τραγούδησε. Ότι οι νέοι της δεν ξέρουν ποιοι και τι είναι, δεν εμπιστεύονται το “παλιό” και το “παραδοσιακό”, δεν ξέρουν τι πρέπει να ακολουθήσουν. Λείπει το όραμα ζωής. Λείπει η ελπίδα. Λείπει το φως. Λείπει η αξιοπρέπεια.

Γιουροβίζιον ήταν και πέρασε. Δυο σουβλάκια είπαμε να φάμε και μας έμειναν στο στομάχι. Κόμπος. Οι προβολείς και τα led δίνουν λάμψη. Συχνά αυτοί “φωτίζουν” και τις σκιές. Τις αδυναμίες. Τις αγωνίες. Τα λάθη μας. Εμάς των παλιών προς τους νέους. Εύκολα τα λόγια. Ωστόσο, τα προβλήματα παραμένουν. Είμαστε έτοιμοι να τα κοιτάξουμε κατάματα και να βρούμε λύσεις; Φοβούμε πως όχι. 

Του χρόνου θα έχουμε και πάλι Γιουροβίζιον. Θα είμαι έτοιμος και πάλι να γκρινιάξω.

Αγαπημένη μου EBU περαστικά σου εύχομαι από την καρδιά μου.

Υ.Σ. 1. Προσοχή: Τα κουτάκια από τις μπύρες και τα αναψυκτικά και τα κουτιά από πίτσες τα πετάμε στους κάδους ανακύκλωσης.

Υ.Σ. 2. Μετά την Γιουροβίζιον μαζεύουμε και τα χαλιά. Όπως έλεγε και στην τηλεοπτική σειρά: “ Του Αγίου Δημητρίου τα βάζουμε του Αγίου Κωνσταντίνου τα βγάζουμε. Όλες οι καλονοικοκυρές το ξέρουν αυτό…”