Κίνηση "ματ" Γκουτέρες για Γάζα: Σπάνια επίκληση του άρθρου 99 του ΟΗΕ αυξάνει την πίεση στο Ισραήλ

Καθώς οιισραηλινές επιχειρήσεις έχουν μετατρέψει σχεδόν όλη την έκταση  της Λωρίδας της Γάζας σε πεδίο μάχης με χερσαίες επιχειρήσεις και συνεχείς βομβαρδισμούς, το μέγεθος της ανθρωπιστικής καταστροφήςπου προκαλούν αυτές φαίνεται να οδηγεί σε κλιμάκωση των πιέσεων προς το Τελ Αβίβ και μάλιστα με αρκετά συντονισμένες κινήσεις από την Δύση. 

Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σε επιστολή του απευθύνεται στα μέλη του ΣΑ εκθέτοντας αναλυτικά την κατάστασή στην Γάζα. Όπως τονίζει κάθε

άμαχος στον παλαιστινιακό θύλακα αντιμετώπιζε σοβαρό κίνδυνο καθώς ”κανένα σημείο δεν είναι ασφαλές” και δεν υπάρχει καμία αποτελεσματική προστασία των αμάχων από το Ισραήλ ενώ το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης κατέρρευσε και τα νοσοκομεία μετατράπηκαν σε πεδία μάχης. Σημειώνεται πως ο αριθμός των νεκρών έχει ξεπεράσει πλέον τους 16.200 σε μόλις δύο μήνες πολέμου. 

Χωρίς καταφύγιο ή είδη πρώτης ανάγκης για να επιβιώσουν οι άμαχοι, και καθώς το Ισραήλ συνεχίζει τους συνεχείς βομβαρδισμούς του, ο Γκουτέρες τονίζει πως αναμένει μια πλήρη κατάρρευση της δημόσιας τάξης, λόγω των απελπιστικών συνθηκών, καθιστώντας αδύνατη ακόμη και την περιορισμένη ανθρωπιστική βοήθεια που σήμερα διανέμεται ήδη σε ελάχιστες περιοχές και με μεγάλες δυσκολίες.

I've just invoked Art.99 of the UN Charter - for the 1st time in my tenure as Secretary-General.

Facing a severe risk of collapse of the humanitarian system in Gaza, I urge the Council to help avert a humanitarian catastrophe & appeal for a humanitarian ceasefire to be declared. pic.twitter.com/pA0eRXZnFJ

— António Guterres (@antonioguterres) December 6, 2023Επίκληση του άρθρου 99 μετά από δεκαετίες- Στήριξη από Μπορέλ και συστάσεις σε κράτη μέλη

Ακόμη πιο σημαντικό όμως είναι πως ο Γκουτέρες απευθυνόμενος στα μέλη του Σ.Α  επικαλείται για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, το άρθρο 99 του καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, το οποίο ”εφιστά την προσοχή”» σε ζήτημα που ”θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια”.

Ο Γκουτέρες ”κλείνει” την επιστολή του επισημαίνοντας πως η διεθνής κοινότητα έχει την ευθύνη ”να χρησιμοποιήσει όλη της την επιρροή για να αποτρέψει περαιτέρω κλιμάκωση και να τερματίσει αυτήν την κρίση” και ανανέωσε την έκκλησή του για ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός. 

Από τους πρώτους που αντέδρασαν θετικά ήταν ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ζητώντας από τα κράτη μέλη του μπλοκ να να στηρίξουν τον Γκουτέρες.  ”Ζητώ από τα μέλη της ΕΕ του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τους ομοϊδεάτες εταίρους να υποστηρίξουν το κάλεσμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ @AntonioGuteres”, αναφέρει η ανάρτησή του στο  X. ”Το #UNSC πρέπει να δράσει άμεσα για να αποτρέψει την πλήρη κατάρρευση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα”.

I ask the EU members of the UN Security Council and like-minded partners to support @UN Secretary General @AntonioGuterres’s call.

The #UNSC must act immediately to prevent a full collapse of the humanitarian situation in Gaza.

— Josep Borrell Fontelles (@JosepBorrellF) December 7, 2023

Η Γαλλία και η Μάλτα είναι τα μόνα δύο κράτη της ΕΕ μεταξύ των 15 που μετέχουν στη παρούσα σύνθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας. 

Ο δε πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ ήταν εο πρώτης ηγέτης χώρες της ΕΕ που εξέφρασε ”όλη του την υποστήριξη” στην άνευ προηγουμένου επιστολή του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο Συμβούλιο Ασφαλείας. 

″Η ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα γίνεται αφόρητη. Εκφράζω όλη μου την υποστήριξη στον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στην ενεργοποίηση του άρθρου 99 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών”, ανέφερε ο ισπανός σοσιαλιστής πρωθυπουργός μέσω X.

La catástrofe humanitaria en Gaza resulta insoportable.

Traslado todo mi apoyo al secretario general de @UN, António Guterres, en su invocación del artículo 99 de la Carta de las Naciones Unidas.

Comparto plenamente sus motivos para hacer un llamamiento al Consejo de Seguridad.… https://t.co/KxYx6muS65

— Pedro Sánchez (@sanchezcastejon) December 6, 2023

Ο επικεφαλής της ισπανικής κυβέρνησης, ο οποίος συγκαταλέγεται στις πιο επικριτικές φωνές στην ΕΕ έναντι της ισραηλινής κυβέρνησης, παρότρυνε το ΣΑ να ”δράσει άμεσα και να επιβάλει ανθρωπιστική κατάπαυση του πυρός”.

Η αντίδραση βέβαια του Υπουργού Εξωτερικών το Ισραήλ ήταν για μια ακόμη σφοδρή και όπως σχεδόν από την έναρξη του πολέμου συνηθίζει, επιτέθηκε με βαρύτατους χαρακτηρισμούς στον ΓΓ του ΟΗΕ. 

Επίσης οι ηγέτες των κρατών της G7, συμπεριλαμβανομένων συμμάχων-κλειδιών για το Ισραήλ, κάλεσαν χθες να υπάρξει «πιο επείγουσα» δράση για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Έλι Κόεν μέσω X χαρακτήρισε ”κίνδυνο για την παγκόσμια ειρήνη” τη ”θητεία” του Γκουτέρες αφού κίνησε αυτή την σπάνια διαδικασία στο Συμβούλιο Ασφαλείας  και τονίζει: ”Το αίτημά του να ενεργοποιηθεί το άρθρο 99 (σ.σ. του Χάρτη του ΟΗΕ) και η έκκλησή του για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα αποτελούν υποστήριξη στην τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς και υποστήριξη στις δολοφονίες ηλικιωμένων, στις απαγωγές βρεφών και στους βιασμούς γυναικών”.  

Guterres’ tenure is a danger to world peace.
His request to activate Article 99 and the call for a cease fire in Gaza constitutes support of the Hamas terrorist organization and an endorsement of the murder of the elderly, the abduction of babies and the rape of women.
Anyone who…

— אלי כהן | Eli Cohen (@elicoh1) December 6, 2023Καμπανάκια για Ισραήλ και από ΗΠΑ

Την ίδια στιγμή όμως, πιέσεις δέχεται το Ισραήλ και από τις ΗΠΑ. Από τους υπουργούς  Εξωτερικών και Άμυνας έως τους εκπροσώπους του Λευκού Οίκου και άλλους ανώτατους αξιωματούχος επισημαίνεται, με κλιμακούμενη ένταση και σε γλώσσα που γίνεται όλο και πιο αυστηρή πως οι τακτικές του Τελ Αβίβ στην Γάζα δεν είναι πλέον ανεκτές.

Όπως αναφέρει και δημοσίευμα των New York Times, τα νυχτερινά τηλεφωνήματα μεταξύ Ουάσιγκτον και Ιερουσαλήμ γίνονται ολοένα και πιο συχνά αλλά και έντονα όπως και τα δημόσια μηνύματα ορισμένων από τα ανώτατα στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης τις τελευταίες ημέρες. 

H ίδια δε η απόφαση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να επιβάλλει απαγόρευση βίζας σε Ισραηλινούς εποίκους στη Δυτική Όχθη που έχουν διαπράξει βίαιες επιθέσεις κατά Παλαιστινίων στην Δυτική Όχθη, εκτιμάται ότι αποτελεί μια σαφή προειδοποίηση προς το Ισραήλ, ότι η υπομονή της Ουάσιγκτον, ως προς τα θέματα που έχει θέσει στο Τελ Αβιβ για την Γάζα, δεν είναι ανεξάντλητη. 

Η άρνηση του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπέντζαμιν Νετανιάχου να εισακούσει τις εκκλήσεις εδικά των ΗΠΑ, που είναι ο πιο ένθερμος υποστηρικτή του Τελ Αβίβ προκαλεί αφενός τεράστιο πρόβλημα στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν που έχει ρισκάρει με την στάση του στο θέμα του πολέμου στη Γάζα και δέχεται συνεχείς πολιτικές επιθέσεις, ειδικά από την αριστερή πτέρυγα του ίδιου του κόμματός του, που τον κατηγορεί ότι επέτρεψε τη μαζική σφαγή αμάχων.

Αφετέρου το Ισραήλ εξαρτάται από τις ΗΠΑ για να συνεχίσει να λαμβάνει βοήθεια σε πολεμικό υλικό και οικονομική βοήθεια ενώ παράλληλα η Ουάσιγκτον ”προστατεύει” το Ισραήλ από τη διεθνή πίεση κυρίως στον ΟΗΕ. 

Αξιοπρόσεκτη, στο πλαίσιο αυτό των πιέσεων προς το Ισραήλ είναι και η είδηση πως ΗΠΑ και Ισραήλ συζήτησαν το χρονοδιάγραμμά των στρατιωτικών  επιχειρήσεων στην Γάζα, όπως είπε ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, που ωστόσο δεν έδωσε περισσότερες διευκρινίσεις. 

Destroyed buildings from Israeli airstrike are seen in the northern Gaza Strip, as seen from southern Israel, Thursday, Dec. 7, 2023. (AP Photo/Leo Correa)

Επίσης, το αμερικανικό Κογκρέσο απέτυχε την Τετάρτη να υιοθετήσει ένα τεράστιο οικονομικό πακέτο άνω των 106 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο οποίο επέμεινε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, το οποίο περιείχε κεφάλαια για την Ουκρανία και το Ισραήλ. Η Ρεπουμπλικανική αντιπολίτευση αρνήθηκε να υποστηρίξει αυτό το κείμενο, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο πολύ σκληρών διαπραγματεύσεων, ζητώντας με αντάλλαγμα τις ψήφους τους σημαντικές παραχωρήσεις σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών.

Όλο και πιο σκληρές μάχες, ανηλεείς βομβαρδισμοί σε  όλη την Γάζα - Αναζητούν τον επικεφαλής της Χαμάς 

Στο μεταξύ βέβαια οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισράηλ σε βόρεια αλλά κυρίως νότια Γάζα συνεχίζονται με την μεγαλύτερη πόλη, την Χαν Γιουνίς να αποτελεί το επίκεντρο αυτών. 

Μόνο το τελευταίο 24ωρο, σύμφωνα με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις επλήγησαν 250 στόχοι και στα αποκαλούμενα τρία πιο σημαντικά προπύργια της Χαμάς, στη Τζαμπάλια και στη Σετζάιγια στο Βορρά και στο κέντρο της Χαν Γιούνις στο Νότο. 

Ο δε Νετανιάχου υποστηρίεζει πως ”οι δυνάμεις μας μπορούν να πάνε οπουδήποτε στη Λωρίδα της Γάζας. Αυτή τη στιγμή περιτριγυρίζουν το σπίτι του Γιάχια Σινουάρ (επικεφαλής της Χαμάς στην Γάζα). Το σπίτι του δεν είναι το κάστρο του και μπορεί να φύγει, αλλά είναι θέμα χρόνου να τον βρούμε”. Ο Σινουάρ ως πρόσφυγας από εδάφη που σήμερα κατέχει το Ισραήλ, μεγάλωσε στην Χαν Γιουνίς. Μέχρι στιγμής πάντως, παραμένει άφαντος.  

Ο Νετανιάχου είπε επίσης ότι το Ισραήλ πιέζει ώστε να επισκεφθεί ο Ερυθρός Σταυρός τους ομήρους. ”Για το σκοπό αυτό, μίλησα ξανά σήμερα με την Πρόεδρο του Ερυθρού Σταυρού και της είπα να στραφεί στο Κατάρ, αφού έχει αποδειχθεί ότι έχουν επιρροή στη Χαμάς και να απαιτήσουν επισκέψεις του Ερυθρού Σταυρού σους ομήρους μας και φυσικά τους παροχή φαρμάκων”. 

Χωρίς τέλος τα δεινά των αμάχων

Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA) του ΟΗΕ, η πόλη Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο, είναι πλέον η μοναδική τοποθεσία στον θύλακο όπου εξακολουθεί να διανέμεται ανθρωπιστική βοήθεια, όμως οι ποσότητες είναι περιορισμένες. Χθες Τετάρτη έφθασαν εκεί 80 φορτηγά με τρόφιμα και καύσιμα, από 170 την ημέρα κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια της ανακωχής (24η-30ή Νοεμβρίου) και 500 πριν από την 7η Οκτωβρίου.

Μόνη θετική εξελιξη πως το Ισραήλ ανακοίνωσε πως ενέκρινε  την παράδοση ”ελάχιστης” ποσότητας καυσίμων, όσης είναι ”απαραίτητη για να αποφευχθεί η κατάρρευση” των υπηρεσιών ανθρωπιστικής φύσης και το ”ξέσπασμα επιδημιών” στον παλαιστινιακό θύλακο. Η ποσότητα  θα καθορίζεται περιοδικά από το πολεμικό (υπουργικό) συμβούλιο.

Στο μεταξύ το δράμα των συνεχών εκτποισμών συνεχίζεται χωρίς έλεος. 

″Όλη η πόλη υφίσταται καταστροφές και ακατάπαυστους βομβαρδισμούς. Πολύς κόσμος φθάνει από τον βορρά σε καταστροφικές συνθήκες, χωρίς στέγη, ψάχνοντας τα παιδιά του”, ανέφερε ο Χασάν αλ Κάντι, κάτοικος της Χαν Γιούνις που εκτοπίστηκε στη Ράφα, νοτιότερα.

Παλαιστίνιοι που εγκατέλειψαν τη Χαν Γιούνις, λιγότερα από δέκα χιλιόμετρα από εκεί, έστησαν πρόχειρο καταυλισμό. Μαζεύουν κλαδιά εδώ κι εκεί για να ανάψουν φωτιά, το μοναδικό φαγητό που έχουν είναι λίγος χαλβάς. Περιπλανώνται με πλαστικά δοχεία στα χέρια ψάχνοντας λίγο πόσιμο νερό.

"Φθάσαμε εδώ, δεν έχουμε στέγη, έβρεχε πάνω μας όλη τη νύχτα, δεν έχουμε τίποτα να φάμε, δεν υπάρχει ψωμί, ούτε αλεύρι", αφηγείται ο Γάσαν Μπακρ. "Είμαστε συντετριμμένοι, συναισθηματικά έχουμε ξεπεράσει τα όριά μας", είπε η Άμαλ Μάχντι, επιζήσασα επιδρομής. "Χρειαζόμαστε κάποιος να μας στηρίξει, να βρεθεί λύση για να βγούμε από αυτή την κατάσταση".

Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, 16.248 άνθρωποι, το 70% και πλέον εκ των οποίων ήταν γυναίκες, παιδιά και έφηβοι, σκοτώθηκαν μέσα τους δυο μήνες του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας εξαιτίας των ισραηλινών βομβαρδισμών. 

Επίσης, κατά τον ΟΗΕ, 1,9 εκατ. άνθρωποι, δηλαδή περί το 85% του πληθυσμού, έχουν εκτοπιστεί από τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Οι μισές και πλέον κατοικίες έχουν υποστεί ζημιές ή καταστραφεί ολοσχερώς.

Πηγές: BBC, Reuters, NYT, ΑFP