Δίκη Siemens: Ο Χριστοφοράκος και οι υπόλοιποι - Ποιοι είναι όλοι, τι έκαναν και γιατί δικάστηκαν

22 χρόνια μετά, 22 ένοχοι για τα μαύρα ταμεία της Siemens, αλλά λίγοι στο εδώλιο. Η πολύχρονη δίκη για ένα θέμα που επί δεκαετίες βρέθηκε στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης.

Υπόθεση Siemens: Έπειτα από μια μακρόχρονη δίκη και τόνους μελάνι στα δημοσιογραφικά γραφεία, η πολύκροτη υπόθεση που ξεκίνησε το 1997 και βρέθηκε επί δεκαετίες στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης βαίνει προς ένα εντελώς αμφιλεγόμενο τέλος: σχεδόν οι μισοί από τους παραπεφθέντες δεν θα δικαστούν

λόγω παραγραφής.

Και από όσους τελικά κρίθηκαν ένοχοι, σχεδόν κανείς εκ των πραγματικά ισχυρών δεν είναι στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.

Η απόφαση του δικαστηρίου για τη σύμβαση 8002/1997 ή αλλιώς την ψηφιοποίηση του ΟΤΕ έρχεται τρία χρόνια μετά το άνοιγμα της ακροαματικής διαδικασίας και 14 χρόνια μετά την έναρξη των πρώτων δικαστικών ερευνών για τα καταγγελθέντα ως μαύρα ταμεία της γερμανικής εταιρείας.

Είκοσι δύο κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για ξέπλυμα χρήματος. Όμως όλα τα σημαντικά «πρόσωπα κλειδιά» της υπόθεσης έλειπαν από την αίθουσα του δικαστηρίου καθώς φυγοδικούν στο εξωτερικό: Είναι οι Γερμανοί της μητρικής Siemens, οι Έλληνες της ελληνικής Siemens, Χριστοφοράκος και Καραβέλας, το δίδυμο των τραπεζιτών Όσβαλντ και Λυγινός.

Η ζημιά του δημοσίου

Στο επίκεντρο της προσοχής των δικαστών η ζημιά του Δημοσίου, τα χρήματα δηλαδή τα οποία, κατά την εισαγγελέα Ελένη Σκεπαρνιά, διατέθηκαν σε «δώρα» προκειμένου να εκτελεστεί από τη Siemens η σύμβαση: 69 εκατομμύρια ευρώ.

Το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας κατέληξε πως αν κι η επιλογή της Siemens για το έργο της ψηφιοποίησης των κέντρων του ΟΤΕ ήταν τεχνικά και οικονομικά ορθή, τελικά καταβλήθηκε πολύ υψηλότερο τίμημα από εκείνο που θα μπορούσε να επιτευχθεί.

Όπως το έθεσε η εισαγγελέας: «Το αρχικό κόστος εκτινάχθηκε από τα 158 δισ. δραχμές σε 236 δισ. δραχμές εξαιτίας ενεργειών των στελεχών του που λειτούργησαν επ’ ωφελεία της Siemens».
 
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εισαγγελική λειτουργό, τα στελέχη του ΟΤΕ δεν διαπραγματεύτηκαν τις τιμές του υλικού που αγόρασαν το οποίο όταν υπογράφηκε η επίδικη σύμβαση το 1997 θεωρούνταν πλέον «ώριμο τεχνολογικά» και επομένως έπρεπε να έχει μειωμένο κόστος.

Αντιθέτως, συμφώνησαν η τιμή των υλικών να είναι σε συνάρτηση με προηγούμενες συμβάσεις του οργανισμού από το 1992, όταν οι τιμές ήταν κατά πολύ υψηλότερες στην αγορά. Επίσης, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, τα στελέχη του ΟΤΕ δεν εκμεταλλεύτηκαν το πλεονέκτημα της μεγάλης ποσότητας υλικού που αγόραζαν.

Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία υπεγράφη από τον τότε υπουργό Μεταφορών επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ Τάσο Μαντέλη, ο οποίος τον Μάιο του 2018 κρίθηκε ένοχος για την υπόθεση της «μίζας» των 450.000 γερμανικών μάρκων από την εταιρεία Siemens και καταδικάστηκε από δευτεροβάθμιο δικαστήριο σε φυλάκιση πέντε ετών εξαγοράσιμη προς 40 ευρώ την ημέρα.

Η αριθμητική των παραγραφών

Αυτό που καλείται να «χωνέψει» η κοινή γνώμη αλλά και μέρος του πολιτικού συστήματος στο οποίο έπεσαν οι προβολείς για μεγάλο διάστημα είναι πως 27 από τους συνολικά 64 κατηγορούμενους απαλλάχθηκαν λόγω παραγραφής του αδικήματος της δωροδοκίας στον ιδιωτικό τομέα, συνθήκη που προέκυψε από τον νέο Ποινικό Κώδικα που, παρ’ ότι στην πορεία διορθώθηκε για τους κατηγορούμενους, η απόφαση λαμβάνεται πάντα με βάση τις ευμενέστερες διατάξεις.

Επίσης πέντε αθωώθηκαν και 10 απεβίωσαν στην πορεία αυτού του μακρόσυρτου σκανδάλου στο μεσοδιάστημα του οποίου ο ΟΤΕ σταμάτησε να είναι κρατικός οργανισμός καθώς εξαγοράστηκε από τη γερμανική Deutsche Telekom.

Οι 22 ανέμεναν την απαγγελία των ποινών, καθώς κρίθηκαν ένοχοι για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Παρ’ όλα αυτά, και χάρις στην προαναφερθείσα παραγραφή, απαλλάχθηκαν από το αδίκημα της δωροδοκίας Έλληνες και Γερμανοί κατηγορούμενοι, μεγαλοστελέχη της Siemens, ανάμεσά τους οι Μιχάλης Χριστοφοράκος, Χρήστος Καραβέλας, Ηλίας Γεωργίου, Πρόδρομος Μαυρίδης, Αλέξανδρος Αθανασιάδης, Μίκαελ Κουτσενροίτερ, Ρίχαρντ Σίκατσεκ κ.ά.

Απαλλαγές υπήρξαν και για το αδίκημα της δωροληψίας στον ιδιωτικό τομέα. Από την κατηγορία αυτή απαλλάχθηκαν τα 13 αρχικώς κατηγορούμενα στελέχη του ΟΤΕ. Έπαυσε -και πάλι λόγω παραγραφής- η ποινική δίωξη για το αδίκημα της συνέργειας σε δωροληψία στον ιδιωτικό τομέα για 20 πρόσωπα, ανάμεσα στα οποία και ο Θεόδωρος Τσουκάτος, ο αποκαλούμενος και “Στρατηγός” των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη και άλλα 19 ακόμη πρόσωπα.

Η εισαγγελέας του δικαστηρίου αρνήθηκε να αναγνωρίσει ελαφρυντικά στους 20 από τους 22 καταδικασθέντες. To ανώτερο της ποινής που μπορεί να επιβληθεί για το κακούργημα του ξεπλύματος μαύρου χρήματος είναι τα 15 έτη.

Ποιοι είναι οι  22 ένοχοι

Ένοχοι για «ξέπλυμα νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα κατ' επάγγελμα», ανάμεσα σε άλλους, κρίθηκαν ο πρώην πρόεδρος της μητρικής Siemens Έντουαρντ Πίρερ, τα πρώην υψηλόβαθμα στελέχη Ράινχαρτ Σίκατσεκ και Μικαέλ Κουτσενρόιτερ  αλλά και τα πρώην υψηλόβαθμα στελέχη της ελληνικής Siemens Πρόδρομος Μαυρίδης (ο μόνος παρών στη δίκη), Μιχάλης Χριστοφοράκος και Χρήστος Καραβέλας - ο τελευταίος παραμένει καταζητούμενος επί σειρά ετών. 

Χριστοφοράκος, ο «καλλιεργητής» του ελληνικού πολιτικού τοπίου

Αν η υπόθεση της Siemens έπρεπε να ταυτιστεί με ένα μόνο πρόσωπο εκ των δεκάδων πρωταγωνιστών της, αυτός δεν θα ήταν άλλος από τον Μιχάλη Χριστοφοράκο. Για περισσότερα από 10 χρόνια διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος της Siemens Ελλάς.

Ήταν αυτός που την περίοδο της παντοδυναμίας του χειρίστηκε προσωπικά αυτό που με εύσχημο τρόπο ο ίδιος χαρακτήρισε σε κατάθεσή του στη γερμανική δικαιοσύνη «καλλιέργεια του πολιτικού τοπίου στην Ελλάδα», με άλλα λόγια την οικονομική ενίσχυση στα δύο τότε κόμματα εξουσίας, το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ.

Αλλά ούτε ο Χριστοφοράκος βρισκόταν στο εδώλιο του Τριμελούς για να απαντήσει στις βαρύτατες κατηγορίες της εισαγγελέως. Συμπληρώνονται 20 χρόνια από τότε που κατάφερε να φύγει από τη χώρα, προτού δηλαδή οι ελληνικές αρχές -με χαρακτηριστική όσο και περίοπτη καθυστέρηση- εκδώσουν το ένταλμα σύλληψής του.

Και όταν λίγο αργότερα συνελήφθη στη Γερμανία όπου είχε καταφύγει, το ομοσπονδιακό δικαστήριο της δεύτερης πατρίδας του (ο Χριστοφοράκος είναι κάτοχος ελληνικής αλλά και γερμανικής υπηκοότητας) δεν επέτρεψε την έκδοσή του στην Ελλάδα με αποτέλεσμα ο ίδιος να ζει από τότε ανενόχλητος στο Μόναχο.

Για τον  ισχυρό άνδρα της  Siemens Hellas η εισαγγελέας Ελένη Σκεπαρνιά, αφού ζήτησε να κηρυχθεί ένοχος για δωροδοκία κατ’ εξακολούθηση και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομη δραστηριότητα είπε ότι «γνώριζε και ενέκρινε όλες τις παράνομες πληρωμές», ενώ τόνισε πως με τον συγκατηγορούμενο του Πρόδρομο Μαυρίδη είχαν κατανείμει τους ρόλους - «Ο Μαυρίδης χρημάτιζε με το 8% επί του συνολικού κόστους της σύμβασης την κατώτερη βαθμίδα του ΟΤΕ και ο Χριστοφοράκος με το 2% την ανώτερη βαθμίδα και άλλες επαφές του».

Η εισαγγελέας του καταλόγισε επιπρόσθετα την διακίνηση ποσών που υπερβαίνουν τα 7 εκατομμύρια ευρώ μόνο μέσω εταιρειών, έμπιστων σε αυτόν παρένθετων προσώπων, με πλαστά παραστατικά και εικονικά τιμολόγια αλλά και πολλά εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά όπως η περίπτωση βαλίτσας που του είχε παραδώσει ο Μαυρίδης στο αεροδρόμιο της Γενεύης με 2 εκατομμύρια μάρκα μετρητά.

Το ζεύγος Καραβέλα

Από τους 22 κατηγορούμενους, η Μάρθα Καραβέλα αντιμετωπίζει την πλέον επιβαρυντική περίσταση της «κατά κερδοσκοπία» νομιμοποίησης παράνομων χρημάτων.  Σύμφωνα με την  εισαγγελέα, η κατηγορούμενη γνώριζε τον ρόλο του συζύγου της και ήταν «συνιδρύτρια» και συνδιαχειρίστρια της offshore που δέχθηκε εμβάσματα από την Siemens.

Όσο για τον σύζυγο της Χρήστο Καραβέλα, οικονομικός διευθυντής του τομέα τηλεπικοινωνικών της Siemens Ελλάς ως το 1998, παραμένει άφαντος εδώ και 10 χρόνια, με την οικογένεια του να δηλώνει: «Δεν ξέρουμε καν αν ζει».

Τα τελευταία του ίχνη πηγαίνουν πια πολύ πίσω, για την ακρίβεια μια δεκαετία πίσω όταν μία σειρά από ολιγωρίες των ελληνικών αρχών επέτρεψαν στον Χρήστο Καραβέλα να διαφύγει στο εξωτερικό παρότι οι αρχές της Ουρουγουάης είχαν νωρίτερα ειδοποιήσει την ελληνική πρεσβεία στο Μοντεβιδέο για εισροή κεφαλαίων του. Ο Καραβέλας είχε προσπαθήσει τότε να «ξεπλύνει» στη λατινοαμερικάνικη χώρα περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια δολάρια τα οποία έκτοτε παραμένουν δεσμευμένα εκεί.

Ενδιαφέρον έχει πάντως το γεγονός ότι  το 2018 κατά την διάρκεια της δίκης , τραπεζική  υπάλληλος η οποία διαχειριζόταν τους λογαριασμούς του έκανε λόγο είτε για τρομερό «ένστικτο», αφού το 2008 ο Καραβέλας κατάφερε να «εξαφανίσει» 7.000.000 ευρώ που διατηρούσε  σε υποκατάστημα της HSBC στην Ελλάδα, μόλις ο εισαγγελέας ενημέρωσε ότι προτίθεται να δεσμεύσει τους λογαριασμούς του.

Όσβαλντ και Λυγινός, το άφαντο δίδυμο των τραπεζιτών

Ο τραπεζίτης Ζαν Κλοντ Όσβαλντ  είναι αναμφίβολα το κλειδί της υπόθεσης σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία διαφθοράς που χρησιμοποιούσε η γερμανική εταιρεία. Ο Όσβαλντ ήταν άλλωστε παρών ως διαχειριστής ύποπτων λογαριασμών και σε άλλες μεγάλες υποθέσεις όπως αυτή των γερμανικών υποβρυχίων, μαζί, πάντα, με τον έτερο τραπεζίτη Φάνη Λυγινό.

Τα δύο τραπεζικά στελέχη έχουν διατελέσει στελέχη της γερμανικής Dresdner Bank, στο υποκατάστημα Γενεύης στο διάστημα 2000-2005, που φέρεται ότι διαχειρίστηκε τους λογαριασμούς τού επίσης κατηγορουμένου στην υπόθεση του γερμανικού κολοσσού, πρώην γενικού διευθυντή της Siemens Hellas Πρόδρομου Μαυρίδη.

Ο Όσβαλντ, Γάλλος υπήκοος ο οποίος ζούσε  για χρόνια στην Ελβετία, συνελήφθη τον Απρίλιο του 2015 στο Άμπου Ντάμπι με ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης,  το οποίο είχε εκδώσει ο εισαγγελέας Γιάννης Αγγελής. 

Η σύλληψη έγινε τυχαία καθώς ο Όσβαλντ είχε παραιτηθεί από τις μεγάλες τράπεζες στην Ελβετία και δούλευε σε μια τράπεζα... «λιανικής»  που πουλούσε στεγαστικά δάνεια και άλλα παρόμοια προϊόντα. 

Τελικά, τον  Νοέμβριο του 2016,  με βούλευμα του  Συμβουλίου Εφετών η προφυλάκισή του αντικαταστάθηκε με ηλεκτρονικό βραχιολάκι αφού έγινε δεκτή η αίτηση αντικατάστασης της προσωρινής κράτησής του.  Συγκεκριμένα, είχε διαταχθεί ο κατ’ οίκον περιορισμός του Ζαν Κλοντ Όσβαλντ με ηλεκτρονική επιτήρηση, ενώ του είχε επιτραπεί η  μετάβασή του στα δικαστήρια με αστυνομική συνοδεία.  
 
Παρ’ όλα αυτά, το παραπάνω μέτρο απεδείχθη αποδείχθηκε ανεπαρκές μια και δύο ώρες αργότερα (!) μετά την τελευταία φορά που εμφανίστηκε στo δικαστήριο κατάφερε να καταστρέψει τον ιμάντα της συσκευής γεωεντοπισμού που φορούσε και να εξαφανιστεί. 

 
Βασικός συνεργάτης του Όσβαλντ o επίσης ισχυρός τραπεζίτης Φάνης Λυγινός. Με θητεία μετά τη γερμανική Dresdner στην γαλλική BNP Paribas,  συνέδραμε τα μέγιστα στην πυραμίδα της διακίνησης των μιζών, μεταφέροντας τα παράνομα χρήματα άλλοτε μέσω λογαριασμών και άλλοτε με μετρητά και ώστε να μην γίνει αντιληπτή η πραγματική προέλευσή τους. 

Ο «εγκέφαλος» ανάμεσα στους δύο τραπεζίτες θεωρούνταν ο Όσβαλντ, παρ’ όλα αυτά όταν συνελήφθη έδειξε προς την πλευρά του Λυγινού, υποστηρίζοντας ότι ήταν εκείνος που είχε στενότερες επαφές με τους πελάτες και κατ' επέκταση είχε και καλύτερη γνώση για τις συμφωνίες. 

Πάντως, οι δύο τραπεζίτες είχαν κάνει καριέρα στο διεθνές δίκτυο με μεγάλους Έλληνες πελάτες ενώ η εμφάνιση των ονομάτων τους στα μεγαλύτερα  εγχώρια οικονομικά σκάνδαλα κάνει τους ειδικούς να λένε ότι στις υποθέσεις διαφθοράς στην Ελλάδα το πλυντήριο ήταν «μονόδρομος που περνούσε από αυτούς».

Είναι ενδεικτικό, ότι μόνο το καλοκαίρι του 2015 εκδόθηκαν τρία εντάλματα σύλληψης καθώς  οι ίδιοι είχαν επιλέξει να μη βγουν από τα σύνορα της Ελβετίας (ο Λυγινός διατηρεί και την ελβετική  εκτός από την ελληνική υπηκοότητα, ενώ ο Οσβαλντ τη γαλλική). Ειδικά ο Λυγινός είχε τέτοια άρνηση να να έρθει στην Αθήνα που έφτασε στο σημείο να προτείνει απολογία μέσω Skype (!) – πρόταση που φυσικά δεν έγινε αποδεκτή.

Ο «χειριστής» των μαύρων ταμείων

Ανάμεσα σε τόσους σημαντικούς κατηγορούμενους, Έλληνες και ξένους, μεγαλοστελέχη της μητρικής Siemens ή της ελληνικής θυγατρικής αλλά και τραπεζίτες, ο Πρόδρομος Μαυρίδης είναι ο μόνος που ήταν παρών στο δικαστήριο και εντέλει ο μόνος από τους ενόχους από τη μεριά της εταιρείας που είναι αρκετά πιθανό να (ξανα)πάει φυλακή.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο επικεφαλής του τομέα τηλεπικοινωνιών και πρώην γενικός διευθυντής της Siemens Hellas ήταν ο διακινητής σημαντικών χρηματικών ποσών σε παράνομες πληρωμές. Στους λογαριασμούς του στην Ελβετία βρέθηκαν 34 εκατ. ευρώ. Το δικαστήριο στηρίχθηκε σε έγγραφα της ίδιας της εταιρείας για να αποδείξει ότι ο Μαυρίδης είχε καταβάλει απευθείας χρήματα σε υπαλλήλους του ΟΤΕ.

Ο ίδιος επέλεξε να στηρίξει την απολογία του στην λογική «δεν γνώριζα τίποτα» και στον ισχυρισμό του ότι η επαγγελματική σχέση του με την Siemens ξεκίνησε δύο χρόνια αφ'οτου είχε υπογραφεί η σύμβαση 8002.

Παρ' όλα αυτά, το 2015 τον «έδωσε» ο ίδιος ο τραπεζίτης Ζαν Κλοντ Όσβαλντ ο οποίος στη δική του απολογία χαρακτήρισε τον Μαυρίδη ως «το κέντρο της αλυσίδας ξεπλύματος μαύρου χρήματος και μιζών» . Ο Όσβαλντ αποκάλυψε πως...: «Εγώ έδωσα τα 500.000 ευρώ στον Μαυρίδη, σε μετρητά με φάκελο... Ο Μαυρίδης ήταν δικός μου πελάτης. Οι πελάτες γνώριζαν ότι θα γίνει μεταφορά, αλλά δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους. Ο πελάτης της τράπεζας χρειαζόταν μετρητά στην Ελλάδα από τον λογαριασμό του, που τηρούσε στην Ελβετία».

Όσο για τον ίδιο τον Μαυρίδη, πέρυσι, κατά την διάρκεια της απολογίας του ισχυρίστηκε πως τα χρήματα που ο Όσβαλντ τον κατηγόρησε ότι διακίνησε προορίζονταν για πληρωμές συμβούλων που είχαν εκπονήσει μελέτες για τον τρόπο λειτουργίας των αγορών στην Αρμενία ή τη Νότια Αφρική ή για άλλες νόμιμες υποχρεώσεις της εταιρείας.

Όπως είπε τότε χαρακτηριστικά το πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της Siemens Ελλάς....: «Τι να έκανα κύριε πρόεδρε; Σε αυτές τις χώρες με έστελναν να βολιδοσκοπώ».

Ποιοι άλλοι είναι στους 22

Στους 22 συγκαταλέγονται ακόμα οι οι : Αλέξανδρος Αθανασιάδης, Τόμας Γκάνσουιντ, Βόλφανγκ Ρούντολφ, Χανς Γιάγκεμαν, Φρανς Ρίχτερ.

Επίσης, ο Γιώργος Σκαρπέλης, τότε διευθυντής Τηλεπικοινωνιακών Συστημάτων του ΟΤΕ, ο οποίος κατηγορήθηκε ότι πήρε 7,5 εκ. μάρκα την περίοδο 1997-2001 αλλά και  οι: Νικόλαος Νίντος, Γεώργιος Αργουρόπουλος και Δημήτρης Γυφτόπουλος – ο τελευταίος  κατηγορήθηκε ότι ως προϊστάμενος Υποδιεύθυνσης  του ΟΤΕ από το 1999-2005 εισέπραξε συνολική μίζα 850.000 ευρώ. 

Στην ομάδα των ενόχων προστίθενται ακόμα  τα πρώην στελέχη του ΟΤΕ : Δημήτρης Κουβάτσος, Παναγιώτης Νικάκης, Γεώργιος Καλδής, Αλέξανδρος Λέτσας και Μάρθα Καραβέλα. 
Τίτλοι τέλους με το μυστήριο άλυτο

Τίτλοι τέλους λοιπόν για την υπόθεση που συχνά αποκαλείται το δεύτερο μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο στην Ελλάδα μετά από αυτό του Κοσκωτά; Όχι ακριβώς.Γνωρίζουμε ποιοι ήταν οι ένοχοι: Οι 22 που μόλις καταδικάστηκαν, όσο κι αν οι περισσότεροι φυγοδικούν στο εξωτερικό. Γνωρίζουμε επίσης το ύψος των μιζών, σε ό, τι αφορά την υπόθεση του ΟΤΕ: 69 εκατομμύρια.

Και όμως, 22 χρόνια μετά, το πιο σημαντικό ίσως στοιχείο του ευρύτερου σκανδάλου Siemens εξακολουθεί να λείπει: Ποιοι Έλληνες πολιτικοί δέχτηκαν τα δεκάδες εκατομμύρια που τα στελέχη της Siemens διακινούσαν έστω με τη μορφή χορηγιών προς το ελληνικό πολιτικό σύστημα; Το «μυστήριο» παραμένει άλυτο.

Δείτε επίσης:

Δίκη Siemens: Ανακοινώθηκαν οι ποινές - Βαρύς ο πέλεκυς για Χριστοφοράκο, Καραβέλα, Μαυρίδη