Ο ποιοτικός εργασιακός χώρος κλειδί για την αναβάθμιση του δημοσίου τομέα

Στη διάσημη ομιλία του στο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός το 1995 με τίτλο Η μυρωδιά του χώρου ο γνωστός καθηγητής μάνατζμεντ του London Business School, Sumantra Ghoshal, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει την επίδραση του εργασιακού περιβάλλοντος στην απόδοση των εργαζομένων, αντιπαρέβαλε το καλοκαίρι στην Καλκούτα με την άνοιξη σε ένα άλσος

Στην υγρασία και ζέστη της Καλκούτας το καλοκαίρι νιώθει κανείς νωθρός και καταβεβλημένος, ενώ στο άλσος του Φονταινεμπλώ την άνοιξη νιώθει κανείς γεμάτος ενέργεια. Και έθεσε το εξής ερώτημα: πώς αλλάζει κανείς το πλαίσιο, πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα άλσος του Φονταινεμπλώ μέσα σε έναν οργανισμό; Με άλλα λόγια, πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε το κατάλληλο εργασιακό περιβάλλον, ώστε να αυξήσουμε την παραγωγικότητα των εργαζομένων; Η απάντηση έχει προφανώς να κάνει με τον τρόπο διοίκησης ενός οργανισμού. Κι αυτός σχετίζεται άμεσα και με τον χώρο στον οποίο λειτουργεί. Πολυάριθμες έρευνες καταδεικνύουν την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος και των κτιριακών υποδομών στην παραγωγικότητα. Το φως, η θερμοκρασία, η ποιότητα του αέρα, ο θόρυβος παίζουν καταλυτικό ρόλο, ενώ εξίσου μεγάλη σημασία έχουν η καθαριότητα, ο εξοπλισμός και η διαρρύθμιση των γραφείων.

Ο νόμος για το επιτελικό κράτος το 2019 αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό του κράτους ενώ επιτυχημένοι θεσμοί όπως το ΑΣΕΠ και η Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού στη δημόσια διοίκηση. Για να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού, χρειάζεται όμως ο επανασχεδιασμός των χώρων εργασίας με επίκεντρο τον άνθρωπο. Με την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση προ των πυλών, καθώς το περιεχόμενο της εργασίας αλλάζει και δεξιότητες όπως η προσαρμοστικότητα, η δημιουργικότητα και η συνεργασία αποκτούν βαρύνουσα σημασία, χρειάζεται να επινοήσουμε εκ νέου το σύγχρονο γραφείο και να δημιουργήσουμε "κοινωνικούς, βιώσιμους και ευέλικτους" εργασιακούς χώρους.

Βασικά χαρακτηριστικά του ανθρωποκεντρικού γραφείου, που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής, θα πρέπει να είναι τα εξής:

Πρώτον, η υγεία και ασφάλεια. Πέρα από την τήρηση των στοιχειωδών προδιαγραφών για την ασφάλεια των εργαζομένων, παράγοντες όπως ο επαρκής εξαερισμός, η χρήση εργονομικών επίπλωνκαι η διευκόλυνση της κίνησης συμβάλλουν στη βελτίωση της σωματικής υγείας των εργαζομένων. Παράλληλα, το φυσικό φως, η μείωση του θορύβου, οι καλαίσθητες παρεμβάσεις και η εύκολη πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους πρασίνου μειώνουν το στρες και ενισχύουν την ψυχική υγεία των υπαλλήλων.

Δεύτερον, η δημιουργικότητα. Η ύπαρξη ελκυστικών κοινόχρηστων χώρων που ενθαρρύνουν την επικοινωνία μεταξύ των εργαζομένων διευκολύνουν την ανταλλαγή ιδεών και τη συνεργασία, βασικές προϋποθέσεις της δημιουργικότητας και καινοτομίας. Επιπλέον, η ψηφιοποίηση μειώνει τη μονοτονία της εργασίας αυτοματοποιώντας επαναλαμβανόμενες εργασίες και δίνει τη δυνατότητα στους υπαλλήλους να επικεντρωθούν σε πιο πολύπλοκα έργα, στην επίλυση προβλημάτων και την ανάληψη πρωτοβουλιών.

Τρίτον, η αίσθηση κοινότητας. Η διαρρύθμιση του χώρου εργασίας θα πρέπει να ευνοεί τη σύναψη κοινωνικών σχέσεων και την αποδοχή της διαφορετικότητας. Η μέριμνα για την πρόσβαση στο γραφείο ατόμων με αναπηρία, για την αλληλεπίδραση των υπαλλήλων με τους συναδέλφους τους αλλά και με την ευρύτερη τοπική κοινωνία μπορούν να αυξήσουν την αυτοεκτίμηση και την αφοσίωση των υπαλλήλων απέναντι στη δουλειά τους

Και, τέλος, η ευελιξία. Ένα από τα διδάγματα της πανδημίας είναι η σημασία της ευελιξίας και της δυνατότητας εργασίας από απόσταση. Η ψηφιοποίηση του χώρου εργασίας και ο εφοδιασμός των εργαζομένων με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη μείωση άσκοπων μετακινήσεων, τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των υπηρεσιών και τη διαλειτουργικότητα.

Σημαντικές πολιτικές της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κινούνται ήδη προς αυτή την κατεύθυνση. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 περιλαμβάνει εμβληματικές παρεμβάσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημοσίου τομέα. Το σχέδιο για τη δημιουργία κυβερνητικού πάρκου στον χώρο της παλιάς ΠΥΡΚΑΛ, με τη μετεγκατάσταση εννέα υπουργείων, εντάσσεται, επίσης, στην προσπάθεια αναβάθμισης των κτιριακών υποδομών του Δημοσίου. Οι ρυθμίσεις για τη θεσμοθέτηση της τηλεργασίας στο Δημόσιο, ώστε να διευκολύνεται ο εργαζόμενος, με σεβασμό πάντα στις υπηρεσιακές ανάγκες, ευθυγραμμίζονται με την ανάγκη ευελιξίας στη σύγχρονη εργασία.

Δημιουργώντας ποιοτικούς εργασιακούς χώρους, μπορούμε να δημιουργήσουμε το περιβάλλον για να απελευθερωθεί η "κρυμμένη αξία" του ανθρώπινου δυναμικού της ελληνικής δημόσιας διοίκησης, να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα ταλέντα και οι δεξιότητές του και να αυξηθεί η παραγωγικότητα του δημοσίου τομέα με στόχο τις καλύτερες υπηρεσίες προς όφελος όλων των πολιτών και της ελληνικής κοινωνίας.

Ο Δημήτρης Κιρμικίρογλου είναι Τομεάρχης Ανθρώπινου Δυναμικού Δημόσιας Διοίκησης της Νέας Δημοκρατίας