Φορολογική αντιμετώπιση των αμοιβών των Ελλήνων υποψηφίων διδακτόρων: Συζήτηση στην Ολομέλεια

Απάντηση της Υφυπουργού Οικονομικών Κ. Παπανάτσιου σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Ι. Μανιάτη σχετικά με την αντιμετώπιση των αμοιβών των Ελλήνων υποψηφίων διδακτόρων.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΒΟΥΛΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, επαναλαμβάνεται η διακοπείσα συνεδρίαση.

Εισερχόμαστε στη συζήτηση των

ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου):

Τώρα θα συζητηθεί η τρίτη με αριθμό 1376/21-3-2018 επίκαιρη ερώτηση του πρώτου κύκλου του Βουλευτή Αργολίδας

της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ κ. Ιωάννη Μανιάτη προς τον Υπουργό Οικονομικών, με θέμα: «Μόνο 350 ευρώ παίρνουν οι πέντε χιλιάδες υποψήφιοι διδάκτορες της χώρας. Τους αντιμετωπίζουμε ως επιχειρηματίες;».

Θα απαντήσει η Υφυπουργός Οικονομικών, κ. Αικατερίνη Παπανάτσιου.

Κύριε Μανιάτη, έχετε τον λόγο για δύο λεπτά, να αναπτύξετε την ερώτηση σας.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε.

Κυρία Υπουργέ, έχουμε ακούσει πομπώδεις εκφράσεις και από τον Πρωθυπουργό, τον κ. Τσίπρα, και από την Κυβέρνηση ότι η χώρα πρέπει να βαδίσει -και τους στηρίζει η Κυβέρνηση- σε δρόμους καινοτομίας, έρευνας, τεχνολογίας και να στηρίξουμε ταυτόχρονα τη νέα γενιά της χώρας.

Ένα από τα σημαντικότερα τμήματα της νέας γενιάς της χώρας, κυρία Υπουργέ, είναι οι περίπου πέντε χιλιάδες υποψήφιοι διδάκτορες της χώρας και οι αντίστοιχοι μεταδιδακτορικοί σπουδαστές. Μιλούμε για το πιο δυναμικό κομμάτι που έχει δύο πολύ βασικά χαρακτηριστικά.

Το πρώτο είναι ότι είναι εξαιρετικά υψηλού επιστημονικού επιπέδου, δεδομένου ότι πια τους έχει ανατεθεί από τα πανεπιστήμια, από τα ΑΕΙ, από τα ΤΕΙ, από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ή από τον «ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ», η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.

Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι ότι δουλεύουν και θα δουλεύουν για τρία ή τέσσερα χρόνια σε θέματα πρώτης προτεραιότητας για την ανάπτυξη της χώρας και την ανάπτυξη της επιστήμης.

Πως αντιμετωπίζουμε τώρα αυτούς τους ανθρώπους που στην πραγματικότητα αποτελούν την ελπίδα της πατρίδας, για να ξεπεράσουμε την επιστημονική και τεχνολογική μας υστέρηση; Τους αντιμετωπίζουμε φορολογικά σα να είναι επιχειρηματίες. Αντί, δηλαδή, να τους αντιμετωπίσουμε σαν αυτό το μικρό τμήμα των υποψηφίων διδακτόρων που καταφέρνουν και παίρνουν υποτροφία –γιατί η υποτροφία δεν φορολογείται- αντίθετα αντιμετωπίζουμε αυτούς τους ανθρώπους -στις περιπτώσεις που απασχολούνται περιστασιακά, για κάποιους μήνες, για ένα μικρό χρονικό διάστημα σε ανταγωνιστικά προγράμματα των ελληνικών πανεπιστημίων, δηλαδή σε προγράμματα που έχουν φέρει στην Ελλάδα τα χρήματά τους οι Έλληνες καθηγητές, που δεν είναι χρήματα του ελληνικού δημοσίου, αλλά είναι χρήματα από ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα- αντιμετωπίζουμε, λοιπόν, τους υποψηφίους διδάκτορες ως επιχειρηματίες και τους φορολογούμε, δηλαδή 29% φόρος, 27% ασφαλιστικές εισφορές και 3,6% χαρτόσημα.

Αυτό σημαίνει ότι από ένα έσοδο της τάξης των 1.000 ευρώ που μπορεί να πάρουν για έναν μήνα οι άνθρωποι αυτοί, τα περίπου 350 ευρώ να τους μένουν στην τσέπη και τα υπόλοιπα να πηγαίνουν στο κράτος.

Η πρόταση που σας καταθέτουμε, κυρία Υπουργέ, είναι πολύ απλή. Για τις περιπτώσεις αυτές των υποψηφίων διδακτόρων που αμείβονται από τα ερευνητικά προγράμματα των ελληνικών πανεπιστημίων, ΤΕΙ, του «Δημόκριτου» ή του ΕΛΓΟ - «Δήμητρα» από ανταγωνιστικά προγράμματα και μόνον γι’ αυτές τις αμοιβές, τα έσοδα αυτά να αντιμετωπιστούν ως υποτροφίες για όποιο διάστημα υπάρχουν, έτσι ώστε αντί για brain drain, που συνεχίζει να υπάρχει η έξοδος εγκεφάλων της χώρας και μάλιστα υψηλότατου επιπέδου, να καταφέρουμε να κρατήσουμε αυτό το τμήμα της νεολαίας στην πατρίδα μας.

Θεωρώ ότι αυτή είναι μια δράση που μπορεί να την αναλάβει η φορολογική διοίκηση της χώρας. Μπορεί το Υπουργείο Οικονομικών να υποστηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία και είναι πολύ καθαρό ότι όλη η Αντιπολίτευση θα στηρίξει μια πρωτοβουλία που θα κρατήσει εδώ, στην Ελλάδα αυτά τα πέντε χιλιάδες παιδιά που εκπονούν διδακτορικές διατριβές ή που κάνουν μεταδιδακτορικές σπουδές.

Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): H κυρία Υπουργός έχει τον λόγο για τρία λεπτά.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Ευχαριστώ, κυρία Πρόεδρε.

Απαντώντας στο ερώτημά σας, κύριε συνάδελφε, σχετικά με την αντιμετώπιση των αμοιβών των Ελλήνων υποψηφίων διδακτόρων, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, φορολογούνται τα εισοδήματα που προέρχονται από μισθωτή εργασία, από εισόδημα από συντάξεις, εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα, εισοδήματα από κεφάλαιο και εισοδήματα από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίων.

Επομένως, τα εισοδήματα που προέρχονται από μία απ’ αυτές τις κατηγορίες φορολογούνται με αυτό το σκεπτικό.

Από κει και πέρα, όμως, θα πρέπει να τονίσουμε ότι στα εισοδήματα από μισθωτή εργασία και στα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα υπάρχει και αφορολόγητο σε κάποιες κατηγορίες.

Από κει και μετά, όσον αφορά τις υποτροφίες στις οποίες αναφερθήκατε ή τα χρηματικά βραβεία που χορηγούνται από το δημόσιο ή από άλλους φορείς, αυτά δεν υπόκεινται σε καμία από τις αναγνωριζόμενες πηγές εισοδήματος και συνεπώς δεν υπόκεινται σε φόρο.

Θα πρέπει να πούμε εδώ πέρα ότι σαν υποτροφίες που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες εισοδήματος νοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από το δημόσιο, από άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, όπως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οργανισμούς, ιδρύματα, κοινωφελείς περιουσίες, ιδιωτικές επιχειρήσεις κ.λπ., σαν οικονομική ενίσχυση σε σπουδαστές οποιασδήποτε αναγνωρισμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή επαγγελματικής κατάρτισης, με σκοπό τη συνέχιση και την ολοκλήρωση των σπουδών και την απόκτηση τίτλου σπουδών για δίδακτρα, έξοδα διαμονής, τροφεία κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, για τη βράβευσή τους λόγω εξαιρετικών επιδόσεων στις σπουδές τους.

Επίσης, έχουμε τα χρηματικά βραβεία που δεν εμπίπτουν στο εννοιολογικό πεδίο καμίας κατηγορίας εισοδήματος και εννοούνται τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται σε φυσικά πρόσωπα σαν χρηματικοί έπαινοι ή χρηματικά έπαθλα από το Δημόσιο ή άλλους δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ηθική και υλική αμοιβή τους, καθώς και την αναγνώριση και επιδοκιμασία των ατομικών ικανοτήτων, επιδόσεων ή αρετών τους.

Επιπρόσθετα, θα ήθελα να τονίσω ότι, βάσει της απάντησης που πήραμε από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, στο πλαίσιο της δράσης «Πρώτη Προκήρυξη Υποτροφιών του ΕΛΙΔΕΚ για υποψήφιους διδάκτορες» ενισχύει 582 υποψήφιους διδάκτορες με μηνιαία υποτροφία ύψους 900 ευρώ και για χρονικό διάστημα έως τριάντα έξι μήνες. Το ανωτέρω ποσό, σύμφωνα με την προκήρυξη της δράσης, είναι αφορολόγητο, πλην της κράτησης του 3,6% που κι εσείς αναφέρατε στην ομιλία σας. Επομένως, το καθαρό ποσό υποτροφίας που λαμβάνει ο κάθε υποψήφιος διδάκτορας ανέρχεται στο ποσό των 867,60 ευρώ.

Να σας ενημερώσω σε αυτό το σημείο πως οι ανωτέρω συμβάσεις αφορούν υποτροφίες και υλοποιούνται από τα εκάστοτε ΑΕΙ. Κατά συνέπεια, δεν προβλέπεται η αντιμετώπισή τους σαν εργολαβίες ή σαν επιχειρηματικές αμοιβές.

Όσον αφορά τα άλλα εισοδήματα, θα επανέλθω στη δευτερολογία.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): Κύριε Μανιάτη, έχετε τρία λεπτά για τη δευτερολογία σας.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Κυρία Υπουργέ, φοβάμαι ότι δεν έγινε αντιληπτό το περιεχόμενο της ερώτησής μου.

Να συμφωνήσουμε στο προφανές: Εδώ και πολλές δεκαετίες, η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες του κόσμου, δίνει υποτροφίες. Και όλες οι χώρες του κόσμου κρατούν τις υποτροφίες που δίνουν στους υποψήφιους διδάκτορές τους αφορολόγητες, γι’ αυτό οι υποτροφίες που δόθηκαν φέτος από το ένα ίδρυμα ή το άλλο, της τάξης περίπου των 800 ευρώ κάθε χρόνο, προφανώς και δεν φορολογούνται. Θα ήταν όχι αδιανόητο, αλλά έξω από κάθε λογική να φορολογήσουμε τις υποτροφίες.

Το ερώτημα που θέτω με την ερώτησή μου και η πρόταση που σας κάνω είναι, όπως ακριβώς δεν φορολογούνταν και δεν φορολογούνται –και ελπίζω δεν θα φορολογούνται και στο μέλλον- οι υποτροφίες, έτσι να μην φορολογούνται και τα λίγα χρήματα που εισπράττουν είτε μέσα από μπλοκάκι είτε μέσα από αποδείξεις δαπάνης οι υποψήφιοι διδάκτορες, όταν -και μόνο όταν- αυτοί οι υποψήφιοι διδάκτορες προσφέρουν υπηρεσίες στα εργαστήρια των πανεπιστημίων, των ΤΕΙ, του Δημόκριτου ή του «ΔΗΜΗΤΡΑ» για θέματα του διδακτορικού το οποίο εκπονούν και όταν μάλιστα τα χρήματα αυτά έχουν έρθει από ανταγωνιστικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Και γνωρίζετε πολύ καλά -είμαι σίγουρος- ότι η έρευνα γίνεται κυρίως από αυτούς τους πέντε χιλιάδες ανθρώπους. Αυτή είναι η έρευνα στην Ελλάδα. Ουσιαστικά, οι καινοτομίες, οι πατέντες, η τεχνολογία γεννιούνται και μετασχηματίζονται σε νέα προϊόντα ή νέες υπηρεσίες από αυτούς τους νέους ανθρώπους.

Η πρόταση λοιπόν -και παρακαλώ πολύ να έχω την απάντησή σας- είναι τα χρήματα αυτά που εισπράττουν, όταν τα εισπράττουν -όταν υπάρχουν και για όσο χρονικό διάστημα υπάρχουν, γιατί δεν είναι μισθωτή υπηρεσία, το παίρνουν για κάποιους μήνες και κάποια στιγμή σταματούν τα χρήματα αυτά, όμως είναι εξαιρετικά χρήσιμα για να επιβιώσουν τα παιδιά αυτά και να μην πάνε στο εξωτερικό- όταν δηλαδή ο καθηγητής τους βρίσκει κάποιο πρόγραμμα και καταφέρνει να τους δώσει 500 ή 600 ευρώ, αυτά τα 500 ή 600 ευρώ που είναι χρήματα για να επιβιώσουν τα νέα παιδιά, να τα φορολογήσουμε ως υποτροφία και όχι σαν να είναι επιχειρηματίες ή ελεύθεροι επαγγελματίες.

Θεωρώ ότι είναι απολύτως κατανοητό αυτό που περιγράφω και είμαι βέβαιος ότι, αν το συζητήσετε με τον κάθε απλό πολίτη, θα συμφωνήσει. Γιατί τα παιδιά αυτά που σας λέω είναι τα παιδιά της διπλανής πόρτας, είναι παιδιά που παλεύουν και επιστήμη να κάνουν και το δικό τους μέλλον να φτιάξουν και την πατρίδα τους να βοηθήσουν. Είναι τα παιδιά τα διπλανά μας.

Αυτά, λοιπόν, τα παιδιά που έχουν βαθιά ανάγκη από μια στοιχειώδη στήριξη του κράτους, δεν ζητούν λεφτά από το κράτος, αλλά ζητούν από τα 600 ευρώ που εισπράττουν να μην τους παίρνουμε το 60% σαν να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες ή στελέχη επιχειρήσεων. Θεωρώ ότι θα ήταν εξαιρετικά καλό για την Κυβέρνηση αν μπορούσε να ακούσει την πρόταση που καταθέτουμε και να την υιοθετήσει.

Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): Ευχαριστούμε.

Κυρία Υπουργέ, έχετε τον λόγο για τρία λεπτά.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Με τις διατάξεις του νόμου του 2016 ορίστηκε ότι από 23/12/2014 οι δαπάνες των υποτροφιών που χορηγούνται από ερευνητικά κέντρα ή ινστιτούτα ή ΑΕΙ και από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών είναι επιλέξιμες για συγχρηματοδότηση από επιχειρησιακά προγράμματα. Τα χορηγούμενα, από τις αιτίες αυτές, ποσά δεν αποτελούν εισόδημα και δεν υπόκεινται σε οποιοδήποτε φόρο ή κράτηση. Αυτό το ξεκαθαρίζουμε.

Πάμε τώρα στο δεύτερο κομμάτι. Υπάρχει η περίπτωση εισοδήματα που καταβάλλονται από τα ΑΕΙ, ΤΕΙ και ερευνητικές επιτροπές, που είναι αμοιβή σε προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές, να είναι με μισθωτή εργασία. Εκεί υπάρχει το αφορολόγητο. Άρα, σε αυτήν την περίπτωση και πάλι για τα εισοδήματα που είπατε, των 500 και 600 ευρώ, έχουμε το αφορολόγητο. Δεν υπάρχει...

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Αφού υπάρχει παρακράτηση φόρου.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Στα 500-600 ευρώ από μισθωτή εργασία δεν υπάρχει καμία παρακράτηση φόρου.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Κυρία Υπουργέ, κάνετε λάθος.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Δεν υπάρχει παρακράτηση φόρου, γιατί είναι αφορολόγητο μέχρι τα 8.600 ή και πάνω αντίστοιχα.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: ... (Δεν ακούστηκε)

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Συνεχίζουμε.

Επιχειρηματική δραστηριότητα, κατά περίπτωση, ανάλογα με την εργασιακή σχέση και ειδικότερα όσοι αποκτούν εισοδήματα από μπλοκάκι. Αυτοί δηλαδή που έχουν σαν έδρα την κατοικία τους και εφόσον οι συμβάσεις παροχής υπηρεσιών ή έργου είναι μέχρι τρεις εργοδότες ή αν δεν είναι μέχρι τρεις εργοδότες και είναι παραπάνω, αλλά το 75% να προέρχεται από ένα πρόσωπο, φορολογούνται κι εκείνοι με την κλίμακα των μισθωτών. Έχουν την έκπτωση του φόρου 1.900 έως 2.100 ευρώ.

Άρα, στις περιπτώσεις αυτές και οι σπουδαστές και διδακτορικοί φοιτητές έχουν τις ελαφρύνσεις που έχουν οι μισθωτοί ή έχει το μπλοκάκι σε όλες τις επιχειρήσεις.

Αντίστοιχα, με έγγραφο, το οποίο και θα καταθέσω, από το Υπουργείο Εργασίας στις περιπτώσεις που κι εκεί η απασχόληση είναι μέχρι δύο εργοδότες, υπάρχει ο επιμερισμός των ασφαλιστικών εισφορών μεταξύ ασφαλισμένων και αντισυμβαλλόμενων. Σε αυτές τις περιπτώσεις οφείλει το εκπαιδευτικό κέντρο να έχει τις ασφαλιστικές εισφορές στους μεταδιδακτορικούς φοιτητές.

Το καταθέτω για τα Πρακτικά.

(Στο σημείο αυτό η Υφυπουργός Οικονομικών κ. Αικατερίνη Παπανάτσιου καταθέτει για τα Πρακτικά το προαναφερθέν έγγραφο, το οποίο βρίσκεται στο Αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και Πρακτικών της Βουλής)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): Πριν συνεχίσουμε με την επόμενη ερώτηση...

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ: Πείτε το στον κ. Τσακαλώτο. Μιλώ μόνο για τα εισοδήματα που προέρχονται από ερευνητικά προγράμματα, κυρία Υπουργέ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Αναστασία Χριστοδουλοπούλου): Εντάξει, κύριε Μανιάτη. Αυτό ήρθε να σας πει.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Είναι με μπλοκάκι.