Οι εγκύκλιοι, «κλειδί» για την Κατανόηση και Εφαρμογή του Νόμου 5053/23 στις Ιδιωτικές Εταιρείες Απασχόλησης

Άρθρο του Θεόδωρου Τόλλη, Προέδρου Ένωσης Ιδιωτικών Εταιρειών Απασχόλησης - ΕΝΙΔΕΑ, Εκτελεστικού Διευθυντή της ICAP Employment Solutions.

Στον απόηχο της ανακοίνωσης της κυβέρνησης για την αύξηση του κατώτατου μισθού, είναι προφανές ότι η ελληνική Οικονομία πρέπει να συνεχίσει να ανακάμπτει με επιτυχία, να διατηρηθεί ο αυξητικός ρυθμός της Απασχόλησης και να μειωθεί περαιτέρω το ποσοστό ανεργίας με στόχο την ενίσχυση του οικονομικού ορίζοντα της χώρας, δημιουργώντας προοπτικές ευημερίας για το σύνολο της Κοινωνίας. Σε αυτό το νέο περιβάλλον

δεν χωρά αμφιβολία ότι ο Νόμος 5053/23 τον οποίο έφερε η κυβέρνηση για την ενίσχυση της εργασίας, την απλοποίηση των ψηφιακών διαδικασιών και την ισχυροποίηση της Κάρτας Εργασίας, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση των συνθηκών Απασχόλησης στη χώρα, των εργαζομένων και της Οικονομίας συνολικά. Η Ένωση Εταιρειών Ιδιωτικής Απασχόλησης – ΕΝΙΔΕΑ διαδραματίζει κομβικό ρόλο στη διαμόρφωση του τοπίου της Απασχόλησης στην Ελλάδα καθώς αποτελεί τη «φωνή» του κλάδου της Απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο εκπροσωπώντας το 90% των εταιρειών που έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών ανθρώπινου δυναμικού, προσφέροντας μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων. Η μεγάλη εμπειρία και η συμμετοχή μας σε θέματα που σχετίζονται με την εργασία έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή χιλιάδων εργαζομένων. Για αυτούς τους λόγους παρακολουθούμε με εξαιρετικό ενδιαφέρον κάθε εργασιακή νομοθεσία που προτείνεται και ψηφίζεται.

Η Ένωση Εταιρειών Ιδιωτικής Απασχόλησης, θεωρεί ότι πράγματι, το νομοθέτημα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς αφενός εκσυγχρονίζεται η νομοθεσία που προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα και αφετέρου διευκολύνεται στην πράξη η Αγορά. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένες προκλήσεις που θεωρούμε ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα.

Για την ΕΝΙΔΕΑ - και θεωρούμε για το σύνολο της αγοράς - είναι προφανές ότι η πλήρης κατανόηση του περιεχομένου και η αξιολόγηση των επιπτώσεων του νόμου εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εφαρμοστικές εγκυκλίους που αναμένουμε να εκδοθούν. Μέχρι να γίνουν γνωστές οι λεπτομέρειες που θα καθορίσουν την πρακτική εφαρμογή του νόμου, η αβεβαιότητα παραμένει τόσο για τους εργοδότες, όσο και για τους εργαζόμενους. Η μεγάλη, ήδη, αναμονή για τις εγκυκλίους δεν βοηθά την αγορά να κατανοήσει και να «χωνέψει» πλήρως το νομοθετικό πλαίσιο προκειμένου να προετοιμαστεί για τις επικείμενες αλλαγές στον εργασιακό χώρο. Είναι προφανές ότι η αποσαφήνιση των διατάξεων θα παράσχει μια σαφή εικόνα στις επιχειρήσεις και θα διευκολύνει τη συμμόρφωσή τους ενώ θα επιτρέψει στην αγορά εργασίας να λειτουργήσει αποτελεσματικά, αντικατοπτρίζοντας τις σύγχρονες ανάγκες και πραγματικότητες. Σήμερα, 7 μήνες μετά, συνεχίζουμε να λειτουργούμε αναφορικά με το συγκεκριμένο νομοθέτημα στα «τυφλά», πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις και αντιφάσεις. Μέσω της διευκρίνισης των διατάξεων, θα επιτευχθεί μια πιο δίκαιη και αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου, προωθώντας τόσο τα συμφέροντα των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών, ενισχύοντας την οικονομία και την εργασιακή ευημερία συνολικά.

Πέρα από την ανάγκη αυτή, παραμένει και η πρόκληση αντιμετώπισης ορισμένων ζητημάτων τα οποία ο νόμος διατήρησε από το παρελθόν και συνιστούν «ξένο σώμα» στο νέο περιβάλλον. Ένα θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι ο πλεονασμός, η «διπλή» υποχρέωση που θέτει ο νόμος στην απασχόληση ιατρών εργασίας πρωτίστως και δευτερευόντως τεχνικών ασφαλείας τόσο στις επιχειρήσεις όσο και από τις εταιρείες προσωρινής απασχόλησης. Πρέπει λοιπόν να αρθεί άμεσα η ασάφεια που διατηρείται ήδη από το 2012 αναφορικά με την υποχρέωση των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης να απασχολούν ιατρό εργασίας και τεχνικό ασφαλείας στις εγκαταστάσεις του έμμεσου εργοδότη, δηλαδή του πελάτη τους για λογαριασμό του οποίου προσλαμβάνουν προσωπικό. Και λέμε ότι είναι σημαντικό να εξορθολογιστεί η νομοθεσία και να απαλλάξει τις Εταιρίες Προσωπικής Απασχόλησης από την υποχρέωση πρόσληψης ιατρού εργασίας και τεχνικού ασφαλείας στις εγκαταστάσεις του έμμεσου εργοδότη, πολύ απλά γιατί οι επιχειρήσεις διαθέτουν ήδη αυτές τις ειδικότητες! Πρόκειται για έναν αδικαιολόγητο και «σπάταλο» σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους όρο, που προφανώς έλκει την εξήγησή του από τη φαινομενική και συστημική ύπαρξη των δύο εργοδοτών, του έμμεσου και του άμεσου. Πιο συγκεκριμένα: Στην περίπτωση του έμμεσου εργοδότη (ο πελάτης μας), ο οποίος απασχολεί περισσότερους από 50 εργαζόμενους, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και οι προσωρινά απασχολούμενοι, υποχρεούται να απασχολεί ιατρό εργασίας. Εάν ο συνολικός αριθμός εργαζομένων του έμμεσου εργοδότη – μαζί με τους προσωρινά απασχολούμενους που προφανώς συνιστούν μειονότητα - είναι μικρότερος του 50, ο ιατρός εργασίας της Εταιρείας Προσωρινής Απασχόλησης ασκεί τις αρμοδιότητες παρακολούθησης της υγείας των προσωρινά απασχολούμενων.

Πιστεύουμε πως η συνυπευθυνότητα της Ε.Π.Α. στην περίπτωση αυτή συνιστά μια πλεονάζουσα προσθήκη, καθώς η αναγκαιότητα για ιατρό εργασίας και τεχνικό ασφαλείας, καλύπτεται ήδη από τον έμμεσο εργοδότη. Η Ε.Π.Α. ως άμεσος εργοδότης θα πρέπει να έχει την ευθύνη των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις της. Και μόνον.

Προκλήσεις στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ

Επίσης υπάρχουν ορισμένα ζητήματα γύρω από τη λειτουργία στην πράξη του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ με επίσης αδικαιολόγητες διαχειριστικές επιβαρύνσεις.

Υποτίθεται ότι σκοπός του ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, είναι αφενός να συμβάλει στη μείωση της γραφειοκρατίας που αντιμετωπίζουν οι εργοδότες και, αφετέρου, να αποτελεί ένα πληροφορικό σύστημα που καθιστά πιο αποτελεσματική την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας και ευκολότερο τον έλεγχο από τις αρμόδιες Αρχές. Ωστόσο δυστυχώς διαπιστώνουμε ότι έχει εξελιχθεί σε εργαλείο διαχείρισης με δυσβάστακτο γραφειοκρατικό βάρος. Επιβάλλεται πλέον μια συνολική και γενναία αναθεώρησή του προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες και τις απαιτήσεις της αγοράς λαμβάνοντας υπόψη, τόσο την εξέλιξη της τεχνολογίας, όσο και τις μεταβαλλόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων. Η ΕΝΙΔΕΑ υποστηρίζει την εφαρμογή οποιουδήποτε εργαλείου / μέσου καταπολεμά την αδήλωτη – υποδηλωμένη εργασία, διασφαλίζει τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων, συμβάλλει στην αποτελεσματική λειτουργία των επιχειρήσεων και δεν επιβαρύνει περαιτέρω με αχρείαστα γραφειοκρατικά βάρη τις επιχειρήσεις. Μάλιστα έχει καταγράψει πληθώρα προβλημάτων του συστήματος: Για παράδειγμα, ο νόμος προβλέπει την υποχρέωση του Εργοδότη να αναρτά στο σύστημα τους βασικούς όρους εργασίας, στην ουσία την έγγραφη ατομική σύμβαση εργασίας. Δεδομένου ότι η φράση «βασικοί όροι» της σύμβασης εργασίας, αν και δεν ορίζεται ειδικά, παραπέμπει στον ορισμό περί ουσιωδών όρων της σύμβασης, προτείνεται να δοθεί η δυνατότητα στους Εργοδότες να αναρτούν τους βασικούς όρους αντί των συμβάσεων εργασίας σε μορφή HTML. Αυτό θα μπορούσε να γίνει με μια απλή Υπουργική Απόφαση. Αν δεν υπάρξει άμεση ρύθμιση στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, ειδικά οι Ε.Π.Α. θα επιβαρυνθούν με επιπλέον διαχειριστικά κόστη, τη στιγμή που τα περισσότερα στοιχεία που ζητούνται με τον νόμο αναρτώνται στο πλαίσιο των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει με τον Ν. 4052/2012.

Επίσης παραμένει κρίσιμο το ερώτημα: Oι Εργοδότες που θα εφαρμόσουν την κάρτα εργασίας και διαπιστωθεί απόκλιση στο ωράριο εργασίας θα τους επιβληθεί το διοικητικό πρόστιμο των 10.500 ευρώ και οι εργοδότες που δεν το εφαρμόσουν πριν την υποχρεωτική εφαρμογή θα τους επιβληθεί πρόστιμο (από 600 -8.000 ευρώ) κατά τα οριζόμενα στην ΥΑ 80016/2022; Συνεπώς πρέπει να προβλεφθεί ρητά ότι ο έμμεσος εργοδότης είναι αποκλειστικώς υπεύθυνος για την καταχώριση αλλαγής ωραρίου και υπερωριών στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ.

Με αυτές τις παρατηρήσεις και προτάσεις, η Ένωση Εταιρειών Ιδιωτικής Απασχόλησης – ΕΝΙΔΕΑ προσδοκά τη συνεχή βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που αφορά στην εργασία, προς όφελος των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και της οικονομίας συνολικά. Κυρίως επιδιώκει τη σταθερή λειτουργία της αγοράς εργασίας με κουλτούρα προβλεψιμότητας προκειμένου να υπάρχει ο κατάλληλος χρόνος για την προσαρμογή των επιχειρήσεων στα νέα δεδομένα. Είτε πρόκειται για μια συνολική αναμορφωτική νομοθεσία του κόσμου της εργασίας είτε για τον προσδιορισμό της νέας αύξησης του κατώτατου μισθού που αποφασίζεται Παρασκευή πρωί για να ισχύσει από την επόμενη Δευτέρα…προκαλώντας αδικαιολόγητη και κοστοβόρα αναστάτωση στην αγορά