Στα 92 τρισ. δολάρια το παγκόσμιο δημόσιο χρέος

Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αυξήθηκε στα 92 τρισ. δολάρια το 2022, καθώς οι κυβερνήσεις δανείστηκαν για να αντιμετωπίσουν κρίσεις, όπως η πανδημία, με το βάρος να γίνεται έντονα αισθητό από τις αναπτυσσόμενες χώρες, αναφέρει η ετήσια έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.

Το εγχώριο και εξωτερικό χρέος παγκοσμίως έχει αυξηθεί πάνω από πέντε φορές τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ξεπερνώντας το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν να τριπλασιάζεται

μόνο από το 2002, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύθηκε εν όψει της συνάντησης των υπουργών Οικονομικών της G20 και της συνεδρίασης των διοικητών των κεντρικών τραπεζών στις 14-18 Ιουλίου.

«Οι αγορές μπορεί να φαίνεται ότι δεν υποφέρουν ακόμα. Αλλά οι άνθρωποι υποφέρουν», είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σύμφωνα με το Reuters και πρόσθεσε: «Ορισμένες από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της εξυπηρέτησης του χρέους τους ή της εξυπηρέτησης του λαού τους».

Οι αναπτυσσόμενες χώρες οφείλουν σχεδόν το 30% του παγκόσμιου δημόσιου χρέους, από το οποίο το 70% αντιπροσωπεύεται από την Κίνα, την Ινδία και τη Βραζιλία. 59 αναπτυσσόμενες χώρες αντιμετωπίζουν λόγο χρέους προς ΑΕΠ πάνω από 60% - ένα όριο που δείχνει υψηλά επίπεδα χρέους.

«Το χρέος μεταφράζεται σε σημαντική επιβάρυνση για τις αναπτυσσόμενες χώρες λόγω της περιορισμένης πρόσβασης στη χρηματοδότηση, του αυξανόμενου κόστους δανεισμού, των υποτιμήσεων των νομισμάτων και της υποτονικής ανάπτυξης», προσθέτει η έκθεση του ΟΗΕ.

Επιπλέον, η διεθνής χρηματοοικονομική «αρχιτεκτονική» έκανε την πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις αναπτυσσόμενες χώρες τόσο ανεπαρκή όσο και δαπανηρή, ανέφερε ο ΟΗΕ, επισημαίνοντας ότι οι καθαρές πληρωμές χρέους από τόκους υπερβαίνουν το 10% των εσόδων για 50 αναδυόμενες οικονομίες παγκοσμίως.

«Στην Αφρική, το ποσό που δαπανάται για πληρωμές τόκων είναι υψηλότερο απ’ ό,τι για την εκπαίδευση ή την υγεία», διαπιστώνει η έκθεση, με 3,3 δισ. ανθρώπους να ζουν σε χώρες που δαπανούν περισσότερα για πληρωμές τόκων χρέους παρά για υγεία ή εκπαίδευση. «Οι χώρες βρίσκονται αντιμέτωπες με την αδύνατη επιλογή να εξυπηρετήσουν το χρέος τους ή να εξυπηρετήσουν τους λαούς τους», τονίζεται.

Οι ιδιώτες πιστωτές, όπως οι ομολογιούχοι και οι τράπεζες, αντιπροσωπεύουν το 62% του συνολικού εξωτερικού δημόσιου χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών. Στην Αφρική, η συμμετοχή των πιστωτών αυξήθηκε από 30% το 2010 σε 44% το 2021, ενώ η Λατινική Αμερική έχει το υψηλότερο ποσοστό ιδιωτών πιστωτών που κατέχουν εξωτερικό δημόσιο χρέος για οποιαδήποτε περιοχή, στο 74%.

Οι προτάσεις του ΟΗΕ

Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι οι πολύπλευροι (multilateral) δανειστές θα πρέπει να επεκτείνουν τη χρηματοδότησή τους, με μέτρα όπως η προσωρινή αναστολή των προσαυξήσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) -προμήθειες που χρεώνονται στους δανειολήπτες που χρησιμοποιούν εκτενώς τα πιστωτικά του όρια- και αυξημένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση για χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα χρέους.

Απαιτείται επίσης ένας μηχανισμός εξομάλυνσης του χρέους «για να αντιμετωπιστεί η αργή πρόοδος του Κοινού Πλαισίου της G20», αναφέρουν οι συγγραφείς της έκθεσης του ΟΗΕ, χωρίς να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός.

Το πλαίσιο αντιμετώπισης του χρέους εγκρίθηκε από την G20 τον Οκτώβριο του 2020 και στοχεύει να συμπεριλάβει μέλη όπως η Κίνα στην ελάφρυνση του χρέους.

παγκόσμιο χρέοςΟΗΕΑντόνιο Γκουτέρες