Τουρισμός: «Ψηφιακό» το κλειδί για τη βιωσιμότητα επιχειρήσεων και προορισμών

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός τουριστικών επιχειρήσεων αλλά και η χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη διαχείριση προορισμών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την μετάβαση σε ένα μοντέλο ανάπτυξης με αιχμή τη βιωσιμότητα.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Inside Information Magazine - Ιούλιος 2023

Του Γιώργου Αλεξάκη

Αφενός οι διαδικτυακές εμπορικές πολιτικές κάθε επιχείρησης, αλλά και γενικότερα η χάραξη μιας ισχυρής ψηφιακής

παρουσίας, κι αφετέρου, η αξιολόγηση και αξιοποίηση δεδομένων, αλλά και η «έξυπνη» διαχείριση προορισμών, όπως γίνεται ήδη π.χ. σε πολλά λιμάνια κρουαζιέρας, ή σε αρχαιολογικούς χώρους με μεγάλα φορτία επισκέψεων, μέσω εφαρμογών του διαδικτύου, καταδεικνύουν υψηλό δείκτη “ψηφιακής ετοιμότητας”.

Επίσης, η πολύπλευρη ενίσχυση του ψηφιακού περιεχομένου, κάθε τουριστικής οντότητας, έτσι ώστε ο επισκέπτης να έχει άμεση ενημέρωση και ανανεούμενη πληροφόρηση για όλη τη διάρκεια της τουριστικής του εμπειρίας, είναι «διάσημα» ισχυρής ψηφιακής παρουσίας αλλά και «προαπαιτούμενα» για μια αναπτυξιακή πορεία στη νέα εποχή.

Σημειώνεται ότι με βάση το Σχέδιο Δράσης που έχει εκπονήσει ο ΣΕΤΕ με τίτλο «Ελληνικός Τουρισμός 2030», ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η βιώσιμη ανάπτυξη & η αειφορία, ο υπερτουρισμός, η οικονομία διαμοιρασμού, οι κοινωνικές & δημογραφικές αλλαγές, οι αναδυόμενοι προορισμοί, η ασφάλεια & η διαχείριση κρίσεων, αποτελούν βασικές προκλήσεις για την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία και κατά συνέπεια τον ελληνικό τουρισμό.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο νέος Πρόεδρος του ΣΕΤΕ, κ. Γιάννης Παράσχης μιλώντας στην Ανοικτή Συνεδρίαση της 31ης Τακτικής Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ εστίασε στην αξιοποίηση των λεγόμενων DMOs, δηλαδή, Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών, βασικός πυλώνας των οποίων πλέον είναι οι ψηφιακές λειτουργίες και η επεξεργασία δεδομένων.

«Μόνο με μια συνεκτική και ολιστική διαχείριση από σοβαρούς DMOs μπορού - με να δώσουμε ουσιαστικές απαντήσεις στα ζητήματα του κάθε προορισμού, αποφεύγοντας μη παραγωγικές συζητήσεις για τον υπέρ-τουρισμό, τη φέρουσα ικανότητα και την υποτιθέμενη σύγκρουση μεταξύ τουρισμού και ποιότητας της ζωής των μόνιμων κατοίκων», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παράσχης.

Να σημειωθεί ότι με βάση μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ και της Accenture με τίτλο: «Ψηφια κός Μετασχηματισμός του Ελληνικού Τουρισμού – Στρατηγικός Οδικός Χάρτης» που παρουσιάστηκε μετά την πανδημία, «η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό επιταχύνθηκε και ήδη 95% των εταιρειών τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο προσπαθούν να εισαγάγουν νέες τεχνολογίες για να αντιμετωπίσουν το νέο περιβάλλον, να ικανοποιήσουν τις αναδυόμενες ανάγκες και να δημιουργήσουν μια καινοτόμο βάση ανταγωνιστικότητας. Αξιοποιώντας τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες, οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να κάνουν το άλμα από την βασική ψηφιοποίηση, στην ευφυή χρήση των δεδομένων, για τη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτό είναι εφικτό μέσα από τεχνολογίες που μεταμορφώνουν τον τουριστικό τομέα, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η βιομετρική, το blockchain, το cloud, το Internet of Things, τα data analytics κλπ».

Σημειώνεται ότι η ενίσχυση της βιωσιμότητας του προορισμού περνά «μέσα από τη χρήση τεχνολογίας Ιnternet οf Τhings και τεχνητής νοημοσύνης, για τη βελτιστοποίηση διαχείρισης ενέργειας, αποβλήτων, νερού και μετακίνησης, καθώς και για την παρακολούθηση της διαχείρισης των πόρων και της ρύπανσης του περιβάλλοντος».

ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Επίσης, σε νέα μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2023 καταγράφονται οι πολυάριθμες πλέον ψηφιακές λύσεις που μπορούν να εφαρμόσουν οι τουριστικές επιχειρήσεις. Πρόκειται για 12 εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας, όπως ψηφιακές οθόνες, σταντ, εφαρμογές για κινητές συσκευές, έξυπνες συσκευές, έξυπνοι αυτοματισμοί, ρομπότ συνομιλίας, βιομετρική τεχνολογία, εικονικοί βοηθοί με φωνητικό χειρισμό, εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, drone, ρομπότ και Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things, IoT).

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να υιοθετούν μια ολιστική και όχι αμιγώς τεχνική προσέγγιση απέναντι στην ψηφιακή τεχνολογία. Χρειάζεται να αξιολογούν όχι μόνο τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των ίδιων των τεχνολογικών λύσεων (δηλ. από τεχνική άποψη), αλλά και τον ρόλο που διαδραματίζουν η κουλτούρα και ο τρόπος λειτουργίας της επιχείρησης και η θέση της στην αγορά. Επίσης, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το μέγεθός της επιχείρησης και τις λειτουργικές διαδικασίες εξυπηρέτησης που εφαρμόζει, τις απαιτήσεις των συνεργατών και τις ενέργειες των ανταγωνιστών, τη συμβατότητα της κάθε επιμέρους λύσης και τη δυνατότητα ενσωμάτωσής της στις ήδη χρησιμοποιούμενες τεχνολογικές λύσεις, καθώς και πληθώρα άλλων παραγόντων.

Όπως αναφέρεται, για να επιτύχει η χρήση τεχνολογικών λύσεων σε μια επιχείρηση τουρισμού και φιλοξενίας, πρέπει η επιχείρηση να διαθέτει σαφή τεχνολογική στρατηγική, η οποία θα διέπει τις αποφάσεις της για επένδυση στην τεχνολογία. Σε αντίθετη περίπτωση, η επιχείρηση ίσως καταλήξει να διαθέτει είτε τεχνολογικές λύσεις τις οποίες δεν χρειάζεται ή δεν χρησιμοποιεί όσο θα έπρεπε και τις οποί ες οι πελάτες ή και οι εργαζόμενοι δεν επιθυμούν να χρησιμοποιούν, είτε λύσεις που δεν συνεργάζονται σωστά μεταξύ τους και στην πράξη δημιουργούν μεγαλύτερο φόρτο εργασίας για τους εργαζομένους.

«Είναι προφανές ότι ορισμένα τεχνολογικά μέσα (π.χ. smartphone, ιστότοποι και μέσα κοινωνικής δικτύωσης) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλα τα στάδια του ταξιδιού. Επιπλέον, κάποια άλλα παίζουν σημαντικότερο ρόλο σε ένα συγκεκρι - μένο στάδιο όπως για παράδειγμα τα οχήματα μεταφοράς, τα ρομπότ και τα σταντ κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Για τους επισκέπτες, σημασία έχει η τεχνολογία να είναι εύχρηστη, ασφαλής, διαδραστική και αξιόπιστη, και να συνεισφέρει αξία στο σύνολο της ταξιδιωτικής τους εμπειρίας. Από την πλευρά της επιχείρησης φιλοξενίας, υπάρχει τεράστια ποικιλία τεχνολογικών λύσεων και εφαρμογών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε καθέναν από τους τέσσερις τομείς δραστηριοποίησης: λειτουργικές δραστηριότητες, διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, μάρκετινγκ και οικονομική διαχείριση» αναφέρεται στη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ.

ΤΟ «ΣΗΜΑ» ΤΟΥ ΣΕΒ

Στο μεταξύ την ανάγκη ταχύτερης ψηφιακής ωρίμανσης όλων συνολικά των επιχειρήσεων μια και η απόσταση από την ΕΕ μειώνεται αλλά παραμένει εμφανής επισημαίνει το Special Report ΣΕΒ «ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ- 4η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ», με θέμα: «Ψηφιακός μετασχηματισμός επιχειρήσεων: Η σταδιακή σύγκλιση με τις επιδόσεις της ΕΕ αυξάνει τα οφέλη για επιχειρήσεις, οικονομία και κοινωνίας», που κυκλοφόρησε στις 30 Ιουνίου 2023.

«Απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής. Οι επενδύσεις παραμένουν συγκρατημένες, παρότι αποδίδουν γρήγορα και οι επιχειρήσεις λαμβάνουν ήδη αξία ή θα λάβουν σε σύντομο ορίζοντα», σημειώνει ο ΣΕΒ που προσθέτει: «Οι επιχειρήσεις επενδύουν συγκρατημένα στις ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής: Μόλις το 31,3% επένδυσαν πάνω από 1 εκατ. ευρώ, ενώ το 64,4% πάνω από 100 χιλιάδες ευρώ και έως 1 εκατ. ευρώ.

Για την επόμενη τριετία, το 75% αναμένεται να επενδύσει πάνω από 100 χιλιάδες ευρώ, ενώ περισσότερες από 47% των μικρών και 88% των μεσαίων επιχειρήσεων θα επενδύσουν από 100 χιλιάδες ευρώ έως 1 εκατομμύριο. Τα δύο τρίτα μετρούν έστω σε ένα βαθμό τις αποδόσεις των επενδύσεών τους, ενώ το 56% ήδη λαμβάνει (ή θα λάβει τα επόμενα 1-2 χρόνια) αξία».

Με βάση τη μελέτη ο ΣΕΒ είναι ιδιαίτερα χαμηλό το ποσοστό των επιχειρήσεων που χρησιμοποιεί εκτεταμένα την Τεχνητή Νοημοσύνη για τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων (3%), καθώς και εκείνων που έχουν μεταβεί πλήρως στο Cloud (9,9%). Επιπρόσθετα, εξίσου χαμηλό είναι και το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν ανεπτυγμένη στρατηγική για τη χρήση του Internet of Things - IoT (11,5%). Επίσης, μόλις το 15% των επιχειρήσεων υιοθετεί τεχνολογίες αιχμής σε B2C κανάλια, ενώ μόλις το 31% συλλέγει και αναλύει συστηματικά δεδομένα πελατών. Οι επενδύσεις της επόμενης τριετίας σε τέτοια κανάλια αναμένεται να εστιάσουν σε τεχνολογίες αιχμής (Blockchain, AR/VR, κ.α.).

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

Άλλη μια διάσταση έχει να κάνει με το ανθρώπινο δυναμικό. Όπως αναφέρει ο ΣΕΒ στη μελέτη του, οι ελλείψεις σε δεξιότητες και τεχνογνωσία δεν είναι κύριος απο - τρεπτικός παράγοντας. Καλύπτονται με outsourcing, επιμόρφωση, νέες προσλήψεις, και συνεργασίες. «Η έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας στο εσωτερικό της επιχείρησης αποτελεί το βασικότερο εμπόδιο για μόλις το 10,5% των επιχειρήσεων. Για να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις, στρέφονται σε εξωτερικούς συνεργάτες (81,1%), νέες προσλήψεις (64,5%), προγράμματα κατάρτισης (53,3%) και συνεργασίες με νεοφυείς επιχειρήσεις (23,7%)», τονίζεται σχετικά. Παράλληλα η μελέτη θέτει το θέμα της κυβερνοασφάλειας καθώς, μόλις το 55,4% των επιχειρήσεων διαθέτει ξεκάθαρα καθορισμένες και καταγεγραμμένες πολιτικές κυβερνοασφάλειας και μόλις το 39% διεξάγει τακτικά ενημερώσεις για το προ - σωπικό. Παράλληλα ο ΣΕΒ τονίζει ότι η ψηφιακή ωριμότητα συνδέεται με το επιχειρηματικό μέγεθος καθώς 7 στις 10 μεγάλες επιχειρήσεις κινούνται σε υψηλά επίπεδα ωριμότητας, κάτι που ισχύει μόλις για το 23% των μεσαίων και το 13% των μικρών επιχειρήσεων. «Βασική πρόκληση εντός των επιχειρήσεων είναι η αλλα - γή της ψηφιακής κουλτούρας και η επάρκεια επενδυτικών κινήτρων», σημειώνει ο ΣΕΒ στη μελέτη του.

Ψηφιακός μετασχηματισμόςΤουρισμόςΕΛΛΑΔΑ