Ο ΟΛΠ χαρτογραφεί τον βυθό του Πειραιά

του Θοδωρή Καραουλάνη

Με κοινοτικά χρήματα, από έργο που προωθεί τη χρήση του φυσικού αερίου στη ναυτιλία, ο Οργανισμός Λιμένα Πειραιά προχωρά στην αποτύπωση του βυθού του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Συγκεκριμένα ο ΟΛΠ προκηρύσσει, για δεύτερη φορά, μελέτη συνολικού κόστους μέχρι 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) με σκοπό την πραγματοποίηση βυθομετρήσεων και γεωφυσικών ερευνών σε όλη την λιμενολεκάνη του Κεντρικού Λιμένα Πειραιώς

ώστε να δημιουργηθεί ένα ενιαίο βυθομετρικό και γεωμορφολογικό υπόβαθρο του λιμανιού. Σύμφωνα με την προκήρυξη, η έκταση πραγματοποίησης των ανωτέρω εργασιών εκτιμάται σε 1.060 στρέμματα, ενώ το μέγιστο βάθος εκτιμάται ότι είναι περίπου 27 μέτρα στην είσοδο του Λιμένα.

Γιατί είναι σημαντικές οι γεωμορφολογικές μελέτες λιμανιών;

Καθώς η αποτύπωση του βυθού δεν είναι ένα συνηθισμένο έργο στην Ελλάδα και πιθανότατα η εμπειρία του ΟΛΠ, ως του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, θα χρησιμοποιηθεί και για άλλα αντίστοιχα έργα στο μέλλον, αξίζει να σημειώσουμε τη σημασία και την επικαιρότητα μιας τέτοιας μελέτης.

Η πρακτική που χαράσσει ο ΟΛΠ έχει λοιπόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς αφενός πολλά λιμάνια της χώρας βρίσκονται σε διαδικασία αποκρατικοποίησης (με μεταφορά της διαχείρισης σε ιδιωτικές εταιρείες) και αφετέρου προωθείται ενεργά η αντικατάσταση των συμβατικών ναυτιλιακών καυσίμων με νέα πιο φιλικά προς το περιβάλλον (φυσικό αέριο, βιοκαύσιμα, ηλεκτρισμός κλπ), τα οποία απαιτούν νέες υποδομές τροφοδοσίας των πλοίων σε λιμάνια και φυσικά προκλήσεις για την πρόσβαση των πλοίων αυτών σε περισσότερους λιμένες. Παράλληλα, τόσο η Ευρώπη όσο και η Ελλάδα περνούν σε μια νέα εποχή σχεδιασμού των θαλάσσιων δραστηριοτήτων, όπως αποτυπώνει το νομοσχέδιο για το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που μόλις ψηφίστηκε στη Βουλή, η οποία πιθανότατα θα οδηγήσει σε νέους πλόες των εμπορικών πλοίων, περιορισμούς αλλά και ευκαιρίες για αρκετά λιμάνια της χώρας, τόσο στην ηπειρωτική όσο και στη νησιωτική Ελλάδα.

Η ανάγκη ενός ψηφιακού γεωμορφολογικού υποβάθρου για τη θαλάσσια ζώνη ενός λιμανιού, δηλαδή για τον βυθό του, γίνεται εύκολα αντιληπτή αν σκεφθούμε τη χρησιμότητα αντίστοιχνω υποβάθρων στη ξηρά. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τα δύο πιο γνωστά τέτοια υπόβαθρα: της Google, πάνω στην οποία δομούνται αμέτρητες υπηρεσίες που όλοι χρησιμοποιούμε, και φυσικά του Ελληνικού Κτηματολογίου, που αποτελεί και το βασικό ψηφιακό υπόβαθρο γεωχωρικών δεδομένων της χώρας, το οποίο όμως περιορίζεται στην ξηρά (και τον αιγιαλό).

Ποιοι μπορούν να κάνουν γεωμορφολογικές μελέτες λιμανιών;

Καθώς η συγκεκριμένη μελέτη δεν είναι συνηθισμένη και μπορεί να προκύψον πολλά τέτοια έργα, όπως σημειώσαμε, αξίζει να αναφερθούμε στο ποιους μελετητές προτιμά ο ΟΛΠ στην συγκεκριμένη προκήρυξη και τις απαιτήσεις που θέτει αυτοί να έχουν.

Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με τη διακήρυξη του διαγωνισμού για να συμμετέχει μια μελετητική επιχείρηση πρέπει να είναι εγκατεστημένη στην Ελλάδα και απαιτείται να είναι εγγεγραμμένοι στα Μητρώα Μελετητών ή Γραφείων Μελετών ως εξής:

1 στην κατηγορία μελέτης 16 (Μελέτες Τοπογραφίας), πτυχία τάξεων Γ και άνω.
2 Στην κατηγορία μελέτης 20 (Γεωλογικές Υδρογεωλογικές και Γεωφυσικές Μελέτες και Έρευνες), πτυχία τάξεων Γ και άνω
Επίσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η αναγκαία εμπειρία και η σχετική επάρκεια (παρότι μπορεί να περιορίζει τον ανταγωνισμό) κάθε ενδιαφερόμενος απαιτείται να έχει πραγματοποιήσει μέσο κύκλο εργασιών ίσο ή μεγαλύτερο από 150.000,00 € στον τομέα των τοπογραφικών ή/και γεωφυσικών μελετών-εργασιών σε κάθε έτος στις τρεις τελευταίες οικονομικές χρήσεις. Επίσης πρέπει:
α) να έχει πραγματοποιήσει μελέτη ή μελέτες για λιμενικό ή θαλάσσιο έργο που να αφορά υδρογραφικές και γεωφυσικές εργασίες, με μεθοδολογία αντίστοιχη με αυτή της μελέτης που ζητά ο ΟΛΠ, μέσα στην τελευταία 5ετία με μέγιστο βάθος ίσο ή μεγαλύτερο των τριάντα (30) μέτρων και συνολικής έκτασης ίσης ή μεγαλύτερης των χιλίων (1.000) στρεμμάτων, και
β) να διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό (μετρητικά όργανα) και μέσα (πλωτά μέσα και σκάφη) για την εκτέλεση της σύμβασης,

Πώς χρηματοδοτείται - Η ευρωπαϊκή διάσταση

Σύμφωνα με την προκήρυξη, σημειώνεται ότι η μελέτη έχει ενταχθεί στη δράση «PoseidonMedII» και η σύμβαση θα χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα αυτό. Επομένως ο ΟΛΠ, παρά το μέγεθός του, κάνει χρήση κοινοτικών πόρων για τη χρηματοδότησή της και μάλιστα από έργο που προωθεί τη χρήση του φυσικού αερίου ως καυσίμου στα πλοία. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα Poseidon Med II περιλαμβάνει την εκπόνηση μιας πληθώρας εργαλείων και δράσεων που αποσκοπεί στην ευρεία υιοθέτηση του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ) ως ασφαλούς, περιβαλλοντικά φιλικού και βιώσιμου εναλλακτικού καυσίμου για τη ναυτιλία, προωθώντας τις θαλάσσιες μεταφορές στην Ανατολική Μεσόγειο προς ένα πιο πράσινο μέλλον. Το πρόγραμμα, το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση υλοποιείται σε τρεις χώρες –Ελλάδα, Ιταλία και Κύπρο- και περιλαμβάνει έξι ευρωπαϊκά λιμάνια (Πειραιάς, Πάτρα, Ηράκλειο, Ηγουμενίτσα, Λεμεσός και Βενετία) καθώς και τον σταθμό ΥΦΑ στη Ρεβυθούσα. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες (όπως είναι η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ, η Hellenic Lloyds, χρηματοοικονομικοί και τεχνικοί σύμβουλοι, οργανισμοί των συμμετέχοντων λιμένων κα) το πρόγραμμα συγκεντρώνει κορυφαίους ειδικούς από τον κλάδο της ναυτιλίας, της ενέργειας και των χρηματοοικονομικών, οι οποίοι αναλαμβάνουν να σχεδιάσουν μια ολοκληρωμένη αλυσίδα ανεφοδιασμού με ΥΦΑ και να εγκαταστήσουν μια εύρυθμη και βιώσιμη αγορά για ΥΦΑ.

Ευέλικτη Μεθοδολογία

Καθώς, όπως αναφέραμε, δεν είναι συνηθισμένο έργο και δεν έχουμε ως χώρα εκτενή εμπειρία, η μεθοδολογία για την εκπόνηση της μελέτης (που θα αποτελεί και τεχνικό κριτήριο αξιολόγησης) που προτάσσει ο ΟΛΠ έχει ευελιξία που επιτρέπει να αντιμετωπιστούν πιθανά προβλήματα που δεν μπορούν εξαρχής να προσδιοριστούν.

Συγκεκριμένα η Τεχνική Προσφορά, σημειώνεται στην προκήρυξη, υα περιλαμβάνει (πλέον των δικαιολογητικών κλπ):

i. τεχνική Έκθεση για τη συγκεκριμένη μελέτη, με επισήμανση των προβλημάτων και εισήγηση του τρόπου επίλυσής τους. Στην Τεχνική Έκθεση δεν πρέπει να περιλαμβάνονται προτάσεις τεχνικών λύσεων, η μέγιστη έκταση της τεχνικής έκθεσης θα ανέρχεται σε 15 σελίδες μεγέθους Α4.
ii. πρόταση Μεθοδολογίας, που περιλαμβάνει περιγραφή του γενικού προγράμματος εκπόνησης της μελέτης, δηλαδή τις απαιτούμενες επιμέρους δραστηριότητες, την αλληλουχία των σταδίων ή φάσεων της κύριας και των υποστηρικτικών μελετών (όταν πρόκειται για σύνθετη μελέτη) την αλληλοτροφοδότηση των μελετών με δεδομένα, τον καθορισμό σημείων ελέγχου και απαιτούμενων ενεργειών και διαδικασιών για την παραγωγή της μελέτης, η μέγιστη έκταση της πρότασης μεθοδολογίας θα ανέρχεται σε 15 σελίδες μεγέθους Α4.
iii. χρονοδιάγραμμα, στο οποίο περιγράφεται η χρονική αλληλουχία των δραστηριοτήτων της περιπτ. ii ανωτέρω, λαμβανομένου υπόψη του συνολικού χρόνου, όπως προβλέπεται στα έγγραφα της σύμβασης,
iv. οργανόγραμμα και έκθεση τεκμηρίωσης καθηκόντων και κατανομής εργασιών του συντονιστή και της ομάδας μελέτης, όπου παρουσιάζεται η κατανομή ευθυνών μεταξύ των μελών της και στοιχεία για την αποτελεσματικότητα της δράσης κάθε μέλους της ομάδας μελέτης σε αντίστοιχες ευθύνες με αυτές που αναλαμβάνει στην ομάδα μελέτης και το βαθμό επιτυχίας της, λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω περιπτώσεων ii και iii, η μέγιστη έκταση της έκθεσης τεκμηρίωσης καθηκόντων θα ανέρχεται σε 10 σελίδες μεγέθους Α4.
v. στοιχεία για τη συνοχή της ομάδας μελέτης, από τα οποία να προκύπτει η δυνατότητα καλής συνεργασίας για την απρόσκοπτη και ποιοτικά αποδεκτή εκπόνηση της μελέτης.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η προθεσμία υποβολής έχει ολοκληρωθεί και αναμένουμε την απόφαση του ΟΛΠ, η οποία μπορεί να παρθεί μέχρι τον Νοέμβριο αλλά σε κάθε περίπτωση ο ανάδοχος θα πρέπει να ολοκληρώσει τις εργασίες του μέσα σε 40 ημέρες από την ανάθεση της σύμβασης, όρος που δείχνει το επείγον των αναγκών του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Πάντως ο ΟΛΠ προσπάθησε και νωρίτερα φέτος να προχωρήσει τον συγκεκριμένο διαγωνισμό αλλά η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε και παρά τους δύσκολους όρους η διοίκηση του ΟΜΠ ευελπιστεί αυτή τη φορά να γίνει εφικτή η ανάθεση της μελέτης.