Η θλιμμένη γυναίκα που έκανε τη Σφαγή του Διστόμου γνωστή σε όλο τον πλανήτη

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Πρόκειται για μια φωτογραφία που όσα χρόνια κι αν περάσουν θα έχει την ίδια δύναμη!

Αποτυπώνει την θλίψη, την οδύνη, τον πόνο, την απόγνωση και κυρίως την φρίκη ενός πολέμου που προκάλεσε ανεξέλεγκτες και άδικες σφαγές αθώων ανθρώπων.

Κι όλα αυτά σε ένα μισοσβησμένο πια καρέ, μ ένα γυναικείο πρόσωπο και ένα μαύρο μαντήλι στα μαλλιά.

Κι όμως αυτή η φωτογραφία, «ταξίδεψε» σε όλο τον κόσμο, ευαισθητοποίησε την διεθνή κοινή γνώμη, τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις

Ένα μαύρο μαντίλι καλύπτει τα μαλλιά της νεαρής κοπέλας, εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται ένα πολύχρωμο ύφασμα ή ένα νυφικό πέπλο.

 Τα χέρια της σφιχτά περασμένα κάτω από το στήθος της και το πρόσωπό της σπασμένο από έναν λυγμό που είναι έτοιμος να βγει, εκεί που θα έπρεπε να υπάρχει ένα χαμόγελο. 

Είναι η φωτογραφία που αποτελεί μέχρι και σήμερα το απόλυτο σύμβολο της φρίκης που έζησε ο λαός του Διστόμου από την απάνθρωπη μηχανή των Γερμανών το καλοκαίρι του 1944. 

Ποια είναι όμως η γυναίκα πίσω από αυτόν τον λυγμό που έμελλε να μείνει για πάντα στην ιστορία ως «Η γυναίκα του Διστόμου»;

Η ΜΑΖΙΚΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ

Στις 10 Ιουνίου 1944, οι Γερμανοί προσπαθούσαν να εκκαθαρίσουν την περιοχή της Βοιωτίας από τυχόν αντάρτες.

 Ωστόσο, στην περιπολία τους μια γερμανική φάλαγγα έπεσε σε ενέδρα αντρών του ΕΛΑΣ, οι οποίοι κατάφεραν στα γερμανικά στρατεύματα ισχυρό πλήγμα σκοτώνοντας 18 στρατιώτες. 

Οι Ναζί πιθανόν θεώρησαν ότι για αυτή την επίθεση ευθύνονταν οι κάτοικοι του Διστόμου που ειδοποίησαν τον ΕΛΑΣ (στις δίκες μετά τον πόλεμο θα υποστήριζαν ότι οι κάτοικοι τους προκάλεσαν) κι έτσι εισέβαλαν στο Δίστομο και επιδόθηκαν σε μία θηριωδία άνευ προηγουμένου ακόμα και για τα δικά τους δεδομένα.

 Έσφαζαν άντρες, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένους, βίαζαν τις γυναίκες πριν τις σκοτώσουν ενώ αποκεφάλισαν τον ιερέα του χωριού και έκαψαν πάρα πολλά σπίτια και χωράφια. 

Επίσημα καταγράφηκαν 228 νεκροί εκ των οποίων 117 γυναίκες, 111 άντρες και ανάμεσά τους και 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων, ακόμα και βρέφη. 

Ωστόσο, η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, Ελβετού George Wehrly, που έφτασε στο Δίστομο λίγες μέρες μετά τη σφαγή, κάνει λόγο για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή, ενώ ανέφερε ότι νεκροί βρίσκονταν παντού, ακόμα και κρεμασμένοι πάνω σε δέντρα!

ΤΟ LIFE ΣΤΟ ΔΙΣΤΟΜΟ

Με τους Ναζί να βρίσκονται υπό κατάρρευση, η είδηση για τη Σφαγή του Διστόμου κάνει το γύρο του κόσμου σοκάροντας τους πάντες. Ένας από αυτούς που σοκάρονται και θέλουν να καταγράψουν όσα συνέβησαν εκεί είναι ο δημοσιογράφος του αμερικανικού περιοδικού «Life», ο Ντμίτρι Κέσελ (Dmitri Kessel), ο οποίος στα τέλη Οκτωβρίου 1944 φτάνει στο Δίστομο για να μιλήσει με όσους έχουν επιζήσει από τη σφαγή.

 Οι περισσότεροι από αυτούς είχε τύχει εκείνη την ημέρα να λείπουν από το χωριό δουλεύοντας στα χωράφια κι έτσι γλίτωσαν.

 Όλοι όμως έχουν χάσει από κάποιον. 

Εκεί συνάντησε και την σχεδόν 19χρονη Μαρία Παντίσκα την 1η Νοεμβρίου. 

Η νέα κοπέλα έπλενε τα ρούχα της στη σκάφη και με το πρόσωπο νέο αλλά και γερασμένο από τη θλίψη και το κλάμα αντιπροσώπευε με τον καλύτερο τρόπο το άρθρο που έγραψε αργότερα ο Κέσελ και δημοσιεύτηκε στις 27 Νοεμβρίου 1944 στο LIFE με τίτλο «What the Germans did to Greece» (Τι έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα). Η φωτογραφία στο άρθρο έχει λεζάντα «Maria Padiska still weeps, four months after the Germans killed her mother in massacre at the Greek town of Distomo» (Η Μαρία Παντίσκα κλαίει ακόμα, τέσσερις μήνες αφότου οι Γερμανοί σκότωσαν τη μητέρα της σε σφαγή στην ελληνική πόλη του Διστόμου).

Η Μαρία Παντίσκα έφυγε από τη ζωή το 2009 σε ηλικία 84 ετών και η κόρη της Νίκη Μίχα αφηγήθηκε όλα όσα είχε ακούσει από τη μητέρα της σχετικά με τη φωτογραφία.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΕΝΣΤΑΝΤΑΝΕ

«Όταν είχε έρθει ο Κέσελ στο χωριό, η μητέρα μου ήταν στην αυλή και έπλενε στη σκάφη.

 Γι’ αυτό έχει και σηκωμένα τα μανίκια και είναι και βρεγμένα, φαίνεται αν το προσέξεις.

 Τότε, αρκετούς νεκρούς τους είχαν θάψει πολύ κοντά στα σπίτια ή και στις αυλές ακόμα.

 Εκεί κοντά στο σπίτι της υπήρχε ένας κήπος και είχε αφήσει τη σκάφη για να πάει να ανάψει τα καντήλια.

 Εννέα καντήλια ήταν.

 Καθόταν εκεί και μοιρολογούσε. 

Ο Κέσελ που γύριζε το χωριό και φωτογράφιζε την είδε.

 Μου είπε ότι όπως έκλαιγε ένιωσε κάποιο χέρι να την χτυπάει στον ώμο.

 Της είπαν, Μαρία αυτός είναι φωτογράφος έχει έρθει και φωτογραφίζει, αν θες να σε βγάλει κι εσένα. Η μαμά μου δέχτηκε. 

Το μόνο που έκανε ήταν να της ρίξει το μαντίλι πιο πίσω για να φαίνεται το πρόσωπό της. 

Την έστησε μπροστά σε έναν τοίχο που υπάρχει μέχρι σήμερα και την έβγαλε φωτογραφία. 

Της είχε μείνει ολοζώντανη αυτή η στιγμή για χρόνια. Όταν δημοσιεύτηκε, της την έστειλαν σε γράμμα.»

Η Μαρία Παντίσκα την ημέρα της σφαγής γλίτωσε καθώς δεν ήταν στο Δίστομο. 

«Μαζί με άλλες κοπέλες του χωριού δούλευαν στον κάμπο, για στάρι και βαμβάκι», αναφέρει η κόρη της.

 «Έχασε τη μαμά της εκείνη τη μέρα, η οποία ήταν σε ένα γειτονικό σπίτι και ετοίμαζαν κόλλυβα για το σαρανταήμερο μνημόσυνο των παιδιών που είχαν εκτελέσει στον Καρακόλιθο.

 Εκεί τη σκότωσαν», αναφέρει η κ. Μίχα.

 Η μητέρα της ήταν η Παγώνα Παντίσκα και ήταν 52 ετών όταν τη σκότωσαν.

 Το κρανίο της υπάρχει ακόμα στο μουσείο μνήμης της περιοχής ανάμεσα στα οστά όλων όσοι σφαγιάστηκαν εκείνη την ημέρα.

Πάντως, η φωτογραφία στην Ελλάδα άργησε να γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό.

 Σε μια εποχή που απουσίαζε το διαδίκτυο ήταν δύσκολο να κυκλοφορήσει ένα αμερικανικό περιοδικό σε μια τόσο μακρινή χώρα.

 Όλα άλλαξαν όμως 50 χρόνια μετά την σφαγή. 

Ο Δήμος Διστόμου με αφορμή την μαύρη επέτειο των 50 ετών, το 1994, ετοίμασε μια μεγάλη καμπάνια σε συνεργασία με το τοπικό περιοδικό «Εμβόλιμον».

 Συλλέγοντας στοιχεία και φωτογραφικό υλικό ήρθε στα χέρια τους η εν λόγω φωτογραφία μέσω της ίδιας της Μαρίας Παντίσκα-Μίχα.

«Από τότε άρχισε ο κόσμος να δείχνει ακόμη περισσότερο ενδιαφέρον. 

Κάθε χρόνο υπήρχε στις εκδηλώσεις που ετοίμαζε ο Δήμος.

 Από το εξωτερικό έρχονταν και ρωτούσαν για τη μητέρα μου, της έπαιρναν συνεντεύξεις, ενώ πολλοί ήθελαν να τη γνωρίσουν, άλλοι της ζητούσαν να πάει στην Αμερική.

 Ήταν ήδη γνωστή η φωτογραφία, αλλά την μεγάλη έκταση την πήρε τη συμπλήρωση 50 χρόνων από τη σφαγή.

 Ήταν κάτι που χαροποίησε πολύ τη μητέρα μου», ανέφερε

 σχετικά η κόρη της.

Η συσσωρευμένη θλίψη στο πρόσωπο της νεαρής Μαρίας συγκεντρώνει όλον τον πόνο που προκάλεσε η απάνθρωπη μηχανή των Ναζί στην ανθρωπότητα κι είναι ένας πόνος που δεν πρέπει να ξεχαστεί ποτέ!

Πληροφορίες

Janus.gr

News247

The post Η θλιμμένη γυναίκα που έκανε τη Σφαγή του Διστόμου γνωστή σε όλο τον πλανήτη appeared first on Militaire.gr.