Κινδυνεύουν οι ελληνικοί θησαυροί στην Ουκρανία-Δημ.Σταυρόπουλος

Από τους Αργοναύτες που πέρασαν τις Συμπληγάδες για να φθάσουν στη μακρινή Κολχίδα όπου ο Ιάσονας έκλεψε το Χρυσόμαλλο Δέρας ως την Ιφιγένεια, που η θεά Άρτεμις την έσωσε από τη θυσία και την πήρε μαζί της στην Ταυρίδα, όπου την έκανε ιέρειά της και ως τις πρώτες ελληνικές αποικίες που άρχισαν να ιδρύονται από τον 7ο π.Χ. αιώνα, τα εδάφη της σύγχρονης Ουκρανίας και των ακτών της Μαύρης Θάλασσας, θα προσέλκυαν επί αιώνες τους Έλληνες.

Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος

Στις χιλιετίες που πέρασαν πολλά άλλαξαν στην περιοχή, αν και ελληνικό στοιχείο πάντα υπήρχε, αφού οι βάσεις

 Όπως και τα κατάλοιπα όμως του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος.

 Τα ερείπια των αρχαίων πόλεων με τους ναούς και τα φρούριά τους, οι ονομασίες που ως και το Βυζάντιο παρέμειναν ελληνικές: Σεβαστούπολη, Παντικάπαιον (Κιμμέριος Βόσπορος), Xερσόνησος, Φαναγόρεια, Τύρας, Όλβια και άλλες πολλές.

Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

Η Οδησσός, που για τους Έλληνες αποτελεί ένα κομμάτι του ιστορικού παρελθόντος μας ως προσφιλής πόλη επί αιώνες, διαδραματίζοντας σημαίνοντα ρόλο και στην Επανάσταση του ΄21 είναι υποψήφια και αυτή προς κατάληψη.

 Κυρίως λόγω της θέσης της, πολύ κοντά στη Χερσώνα (αρχαιοελληνική Χερσόνησος) που έχει ήδη καταληφθεί.

 Όσο για τα μουσεία της, που είναι πολλά, μαζί και το δικό μας μικρό Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας βρίσκονται σε κίνδυνο, όπως όλα. 

Από τις πολεμικές επιχειρήσεις και από λεηλασίες.

  Η τέχνη, ο πολιτισμός γενικά, ανέκαθεν χρησιμοποιήθηκε προς όφελος των δυνατών, ως διαπραγματευτικό όπλο, ως στοιχείο προπαγάνδας, ως λάφυρο.

Είναι γεγονός, ότι οι Ουκρανοί, όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά τους ήταν ελάχιστα προετοιμασμένοι για την ρωσική εισβολή και τις πιθανές συνέπειές της. 

«Ίσως κάποιος πιστεύει, ότι τα μουσεία και η τέχνη γενικά βρίσκονται εκτός της πολιτικής. Με όλη την εμπειρία που έχω, θέλω να σας διαβεβαιώσω, ότι αυτό δεν ισχύει.

 Σε όλη την ιστορία, η τέχνη ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα μέρος της πολιτικής, άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημόσια ζωή».

Διευθύντρια του Μουσείου Καλών Τεχνών της Οδησσού η Αλεξάντρα  Κόβαλτσεκ είναι μία από τους επικεφαλής των εκατοντάδων μουσείων της χώρας, που αντιμετωπίζει εδώ και μέρες την ρωσική εισβολή.

Έργα τέχνης μετακινούνται σε ασφαλή καταφύγια. 

 Είναι γεγονός, ότι οι Ουκρανοί, όσον αφορά την πολιτιστική κληρονομιά τους ήταν ελάχιστα προετοιμασμένοι για την ρωσική εισβολή και τις πιθανές συνέπειές της. Αποδεικνύεται από τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλουν σήμερα για την προστασία των πλέον ευπαθών έστω ή πολύτιμων έργων τέχνης, που βρίσκονται σε μεγάλα μουσεία.

 Φυσικά πάντα υπάρχουν τα σχέδια για έκτακτες καταστάσεις και προφανώς αυτά ακολουθούν.

 Όπως είναι βέβαιο επίσης, ότι τουλάχιστον τα πολύτιμα χρυσά αντικείμενα –αρχαίοι θησαυροί, εκκλησιαστικά και άλλα– θα έχουν ήδη τοποθετηθεί σε θησαυροφυλάκια ή μυστικές κρύπτες.

Ποια είναι όμως τα μουσεία της Ουκρανίας που κινδυνεύουν .

Μαζί και ελληνικές αρχαιότητες.

Η σύγχρονη σύνθεση με υπολείμματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο Εθνικό Μουσείο Ιστορίας της Ουκρανίας

Ο κύριος όγκος όμως του περιεχομένου των μουσείων πρέπει ήδη  μεταφέρεται με ασφάλεια σε καταφύγια –συνήθως στα υπόγεια των κτιρίων– κάτι που είναι πραγματικά κάτι δύσκολο και χρονοβόρο.

 Το «σφράγισμα» των μουσείων ήταν  επίσης επιβεβλημένο.

 Όσο για το πλήθος των αγαλμάτων που κοσμούν τις πόλεις αλλά δεν μπορούν να μετακινηθούν, η επιλογή του αμπαλαρίσματος με προστατευτικά υλικά, όπως δείχνουν οι εικόνες που φθάνουν από την Ουκρανία μπορεί να είναι μία λύση, όπως επίσης και η κάλυψή τους με σάκους τσιμέντου.

Οι βομβαρδισμοί όσο και οι μάχες μέσα στις πόλεις συνιστούν τον κατ ΄εξοχήν κίνδυνο φυσικά, για μνημεία και μουσεία, ακόμα κι αν δεν υπάρχει εξ αρχής πρόθεση για την στόχευσή τους.

 Ο πόλεμος είναι πόλεμος, εξ ορισμού επιφέροντας την καταστροφή.

Έργα της ουκρανικής και ρωσικής τέχνης, αρχαία ελληνικά, σκυθικά και βυζαντινά, μεσαιωνικά, της νεότερης ιστορίας και της δυτικής τέχνης περιλαμβάνονται στις συλλογές των μουσείων, κρατικών και ιδιωτικών.

 Ένας πλούτος, που προβάλλει την πολυκύμαντη ιστορία της περιοχής, που βρίσκεται στο όριο Ανατολής-Δύσης με όλα τα πλεονεκτήματα αλλά και τις συνέπειες που είχε αυτό.

Η ΟΔΗΣΣΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ

Από τα παλαιότερα αρχαιολογικά μουσεία στην Ουκρανία  είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο της Οδησσού, αφού ιδρύθηκε το 1825. 

 Η βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας, εκεί όπου ίδρυσαν τις αποικίες τους οι αρχαίοι Έλληνες και γενικότερα η νότια Ουκρανία είναι η κατ΄ εξοχήν πηγή από την οποία έχουν προέλθει τα έργα που φιλοξενεί.

Η συλλογή αρχαιοτήτων είναι η πλουσιότερη στη χώρα, με ιδιαίτερη έμφαση μάλιστα στην αρχαία γλυπτική.

 Από τα 50.000 νομίσματα που φυλάσσονται στο μουσείο, τα πιο σπάνια  από χρυσό και άργυρο όπηκαν στην αρχαία Ελλάδα, τη Ρώμη, το Βυζάντιο και τη Ρωσία του Κιέβου (εκτίθεται και το «χρυσό νόμισμα» του πρίγκιπα Βολοντιμίρ, ενός εκ των δύο στην Ουκρανία και των 11 γνωστών στον κόσμο). 

Διάσημα επίσης τα ευρήματα από τα σκυθικά και τα σαρματικά νεκροταφεία ενώ η συλλογή  αιγυπτιακών αρχαιοτήτων είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην πρώην ΕΣΣΔ.

Σε ένα παλάτι των αρχών του 19ου αιώνα στεγάζεται το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Οδησσού, που φιλοξενεί σήμερα πάνω από 10.000 έργα τέχνης, συμπεριλαμβανομένων και των γνωστότερων Ρώσων και Ουκρανών του τέλους του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα.

 Το κτίριο είναι ένα αρχιτεκτονικό μνημείο νεοκλασικού ρυθμού, που σχεδιάστηκε αρχικά ως κατοικία ενός πλούσιου γαιοκτήμονα και διπλωμάτη του Σεβέριν Ποτότσκι ενώ για ένα διάστημα, από το 1888 είχε αγοραστεί από τον έλληνα δήμαρχο της Οδησσού Γρηγόριο Μαρασλή.

 Ο ίδιος το πούλησε το 1892 στην Εταιρεία Καλών Τεχνών της Οδησσού και έτσι άρχισε να δημιουργείται το μουσείο με πυρήνα της συλλογής του τους  πίνακες, που δωρίστηκαν από την Αυτοκρατορική Ακαδημία Τεχνών της Αγίας Πετρούπολης.

Η ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Το Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας. Το σπίτι του εθνικού ευεργέτη Γρηγορίου Μαρασλή, σπουδαίου επιχειρηματία του 19ου αιώνα στην Οδησσό και δημάρχου της πόλης επί δεκαέξι χρόνια, από το 1878 ως το 1895 ήταν το πρώτο καταφύγιο των Φιλικών.

 Βρίσκεται στην οδό Κράσνι Παρεούλοκ 18 και από το 1994 που ανακαινίστηκε με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού μετατράπηκε μαζί με τα γειτονικά του οικήματα σε Μουσείο της Φιλικής Εταιρείας, που είχε ιδρυθεί ήδη από το 1979.

Πρωτότυπα έργα που αναφέρονται στην δράση των Φιλικών, όπως χάρτες, γκραβούρες, έγγραφα με τον κρυπτογραφικό κώδικα της Εταιρείας, χειρόγραφα, επιστολές και χειρόγραφες προκηρύξεις του Αλέξανδρου Υψηλάντη, προσωπογραφίες και σφραγίδες του ίδιου, του Εμμανουήλ Παπά και του Εμμανουήλ Ξάνθου και άλλων, κατάλογοι μελών περιλαμβάνονται στα εκθέματα του μουσείου. 

Στη βιβλιοθήκη του εξάλλου υπάρχουν περί τις 6.000 τόμοι βιβλίων καθώς επίσης και αυθεντικά αντικείμενα της εποχής.

Πληροφορίες

mononews

Μαρία Θερμού

The post Κινδυνεύουν οι ελληνικοί θησαυροί στην Ουκρανία-Δημ.Σταυρόπουλος appeared first on Militaire.gr.