Ο Τιτανικός του Γ΄Ράϊχ

Γράφει ο Δημήτρης  Σταυρόπουλος

Πρόκειται για ένα από τα πιο πολύνεκρα ναυάγια και τις μεγαλύτερες πολεμικές τραγωδίες!

Περισσότεροι από 8.000 άνθρωποι πνίγηκαν στα παγωμένα νερά της Βαλτικής, όταν το πλοίο με το οποίο ταξίδευαν τορπιλίστηκε από σοβιετικό υποβρύχιο.

Στόχος ήταν το «MV Wilhelm Gustloff» - (Βίλχελμ Γκούστλοφ), γερμανικό κρουαζιερόπλοιο που βυθίστηκε στις 30 Ιανουαρίου 1945 από το σοβιετικό υποβρύχιο S-13 στη Βαλτική θάλασσα, ενώ μετέφερε γερμανούς στρατιώτες, στρατιωτικούς και πρόσφυγες από την ανατολική Πρωσία και τις κατεχόμενες περιοχές της Βαλτικής,

εν όψει της προέλασης του Κόκκινου Στρατού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περίπου 8-9.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους – στην πιο πολύνεκρη ναυτική τραγωδία της ιστορίας.

Το πλοίο είχε κατασκευαστεί το 1937 ως κρουαζιερόπλοιο για την αναψυχή των μελών του Γερμανικού Εργατικού Μετώπου μέσω του προγράμματος Δύναμη μέσα από τη Χαρά (Kraft durch Freude - KdF) αλλά από το 1939 είχε επιταχτεί από το Γερμανικό Πολεμικό Ναυτικό.

Από το 1939 ως το 1940 χρησιμοποιήθηκε ως πλωτό νοσοκομείο, ενώ από το 1940 ως το 1945 μετασκευάστηκε σε πλωτό στρατώνα για τις ανάγκες του προσωπικού στη γερμανική ναυτική βάση υποβρυχίων της Γκντίνια (γερμ.: Gotenhafen) στην κατεχόμενη Πολωνία.

Το 1945 συμμετείχε στην Επιχείρηση Hannibal (Operation Hannibal), δηλαδή στην οργανωμένη οπισθοχώρηση των Γερμανών και εκκένωση περιοχών, κατά τη διάρκεια της οποίας βυθίστηκε.

ΤΟ ΠΛΟΙΟ ΤΗΣ ΧΛΙΔΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ

Το πλοίο - 208 μέτρα μήκος, 24 μέτρα πλάτος, και χωρητικότητας 25.000 κόρων (1500 επιβάτες και 400 μέλη πλήρωμα) ναυπηγήθηκε από την ναυπηγο-κατασκευαστική εταιρεία Blohm+Voss στο Αμβούργο, το 1937 για λογαριασμό του Γερμανικού Μετώπου Εργασίας της επίσημης συνδικαλιστικής οργάνωσης του Γ΄ Ράιχ.

Το «Βίλχελμ Γκούστλοφ»  κατασκευάστηκε ειδικά για να κάνει κρουαζιέρες.

Το πλοίο παραχωρήθηκε στην υπαγόμενη στο Μέτωπο Εργασίας οργάνωση, «Δύναμη μέσα από τη Χαρά», με σκοπό να πραγματοποιεί κρουαζιέρες και ταξίδια αναψυχής, στους εργαζόμενους Γερμανούς.

Και πράγματι, χιλιάδες εργάτες και υπάλληλοι που δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά κρουαζιέρες και πολυήμερα ταξίδια, επωφελήθηκαν του προγράμματος για να κάνουν διακοπές.

Το πλοίο διαφημίστηκε ως «πλοίο χωρίς κοινωνικές τάξεις» αφού όλες οι καμπίνες και όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι ήταν ίδιοι για όλους τους επιβάτες.

Υπήρχαν 224 δίκλινες και 233 τετράκλινες καμπίνες.

Κάθε καμπίνα είχε μια ντουλάπα για κάθε επιβάτη, έναν ή δύο νιπτήρες με τρεχούμενο κρύο και ζεστό νερό και ένα καθιστικό που αποτελείται από ένα τραπέζι, καρέκλες και έναν καναπέ.

Όπως συνηθιζόταν ακόμα στα επιβατηγά πλοία της εποχής, οι τουαλέτες, τα ντους βρίσκονταν έξω από τις καμπίνες ως κοινόχρηστες εγκαταστάσεις, αλλά ξεχωριστά για τους επιβάτες και το πλήρωμα.

Όλοι οι επιβάτες και τα μέλη του πληρώματος φιλοξενούνταν αποκλειστικά σε εξωτερικές καμπίνες.

Στο κατάστρωμα «Ε» που ήταν κάτω από την ίσαλο γραμμή υπήρχε ένα μεγάλο σαλόνι, πισίνα, και έξι υπνοδωμάτια χωρίς φινιστρίνια αποκλειστικά για φιλοξενία μελών της «Νεολαίας Χίτλερ».

ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ ΗΡΘΕ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ…

Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έλαβε μέρος στην πολωνική εκστρατεία καθώς και στη νορβηγική. Όμως από τον Νοέμβριο του 1940 μέχρι τις αρχές του 1945 παρέμενε ελλιμενισμένο στη Γκντύνια στη διάθεση της εκεί διοίκησης υποβρυχίων χρησιμοποιούμενο ως πλοίο υποστήριξης - ενδιαίτησης (Wohnschiff) του προσωπικού των υποβρυχίων και της ναυτικής βάσης.

Μετά τις 12 Ιανουαρίου 1945, όταν οι Σοβιετικές στρατιές του 2ου και 3ου Λευκορωσικού μετώπου είχαν πλησιάσει επικίνδυνα τους λιμένες της Πομερανίας και οι Γερμανοί ήταν εξαναγκασμένοι σε συνεχή υποχώρηση, αποφασίστηκε η άμεση μεταφορά όχι μόνο του στρατιωτικού προσωπικού της ναυτικής βάσης αλλά και του άμαχου πληθυσμού της περιοχής.

΄Ετσι, ο ναύαρχος Καρλ Ντένιτς σχεδίασε την εκτέλεση της μεγαλύτερης μέχρι τότε επιχείρησης μεταφοράς αμάχων, στρατιωτών, τραυματιών αλλά και του μεγαλύτερου μέρους του προσωπικού της γερμανικής διοίκησης υποβρυχίων από το Γκντανσκ, το Πίλαου και την Γκντύνια.

Παράλληλα, η Βέρμαχτ ανέλαβε την με οποιοδήποτε τρόπο καθυστέρηση της επέλασης του εχθρού, που θα επέφερε τρομακτικές συνέπειες στους αμυνόμενους.

Για την εκκένωση της Γκντύνια, όπου και η βάση του στολίσκου των υποβρυχίων «U ΙΙ», ο ναύαρχος διέθεσε τα νοσοκομειακά πλοία «Βίλχελμ Γκούστλοφ» και «Χάνσα» (Hansa), τα οποία στις 29 Ιανουαρίου 1945 ήταν έτοιμα για απόπλου με την συνοδεία δύο τορπιλακάτων.

Οι Γερμανοί μετεωρολόγοι θεώρησαν καταλληλότερη ημερομηνία της επιχείρησης την 30ή Ιανουαρίου όπου θα επικρατούσε κακοκαιρία, θεωρώντας ότι η επαρκής ταχύτητα των πλοίων θα τα καθιστούσε ασφαλή σε δύσκολες καιρικές συνθήκες έναντι των εχθρικών υποβρυχίων.

Η ΒΥΘΙΣΗ ΚΑΙ Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ

Αν και το «Βίλχελμ Γκούστλοφ» είχε δυνατότητα μεταφοράς 1.685 ατόμων, η γερμανική διοίκηση σκόπευε να υπερβεί κατά πολύ το όριο αυτό, με δεδομένο ότι τουλάχιστον 60.000, μόνο άμαχοι, ανέμεναν στους παραπάνω λιμένες της ανατολικής Πρωσίας για να επιβιβασθούν.

Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά επιβατών του πλοίου, επέβαιναν σ΄ αυτό 173 μέλη πληρώματος, 918 άνδρες του γερμανικού ναυτικού (διοίκησης υποβρυχίων) μεταξύ των οποίων και γιατροί, 373 νοσοκόμες, 162 βαριά τραυματίες και 4.424 πρόσφυγες (συνολικά 6.050 επιβαίνοντες).

Σύμφωνα, όμως, με άλλες πηγές, το σύνολο των επιβατών πλησίαζε τις 10.000, ένας αριθμός όχι και τόσο απίθανος, αν ληφθεί υπ΄ όψη ότι πράγματι κατά την επιβίβαση είχε δημιουργηθεί σύγχυση και με τον πανικό φυγής που επικρατούσε κατόρθωσαν να διασπάσουν τον έλεγχο καταλαμβάνοντας και την τελευταία σπιθαμή ελεύθερου χώρου επί του πλοίου.

Έτσι, στις 30 Ιανουαρίου 1945 διατάχθηκε ο απόπλους των πλοίων «Βίλχελμ Γκούστλοφ» και «Χάνσα» τις πρωινές ώρες από τον λιμένα της Γκντύνια με την διάθεση και υποστήριξη των τορπιλακάτων «Τ-19» και «Λέβε» (Löwe, πρώην νορβηγική), που είχαν κριθεί κατάλληλες για ανθυποβρυχιακό πόλεμο.

Στις 19:10΄ καθώς τα δύο πλοία παρέπλεαν τη βάση Χελ και τον φάρο Ροζέβιε των πολωνικών ακτών γίνονται αντιληπτά από το περισκόπιο του ρωσικού υποβρυχίου «S-13» του οποίου κυβερνήτης ήταν ο Αλεξάντερ Μαρινέσκο. Ο σοβιετικός κυβερνήτης, αντιλαμβανόμενος ότι πρόκειται για νηοπομπή αλλά δυσκολευόμενος από τις συνθήκες, αποφάσισε να ακολουθήσει τα σκάφη μέχρι να πετύχει την κατάλληλη στιγμή τορπιλισμού.

Στις 21:08 το «S-13» εξαπολύει 4 τορπίλες κατά του επιβατηγού εκ των οποίων οι 3 βρήκαν τον στόχο τους προκαλώντας αιφνιδιασμό και πανικό στους επιβαίνοντες του «Βίλχελμ Γκούστλοφ». Σύμφωνα με την μαρτυρία του Καρλ Χόφμαν, μέλους του πληρώματος που διασώθηκε, η μία τορπίλη αχρήστευσε το μηχανοστάσιο ενώ οι δύο άλλες τα ύφαλα στη πλώρη με συνέπεια να βρουν ακαριαίο θάνατο οι 373 νοσοκόμες που είχαν καταλύσει στο διαμέρισμα εκείνο του πλοίου.

Η κατάσταση που επικράτησε ήταν τραγική και απερίγραπτη.

Οι σωσίβιες λέμβοι ρίχνονταν ανορθόδοξα, το πλοίο άρχισε να παίρνει κλίση δημιουργώντας αλλοφροσύνη.

Οι φωτοβολίδες φώτιζαν τον σκοτεινό ουρανό και τα σήματα κινδύνου (SOS) στέλνονταν από τον ραδιοτηλεγραφητή συνεχώς.

Το «Λέβε» έφθασε πρώτο, αλλά συνέχισε τις έρευνες εντοπισμού του εχθρικού υποβρυχίου αντί τού συντονισμού της διάσωσης.

Τελικά μετά από 50 λεπτά της ώρας, στις 22:00, το «Βίλχελμ Γκούστλοφ» βυθίστηκε, παρασύροντας στο βυθό χιλιάδες επιβατών του.

Οι ελάχιστες λέμβοι ήταν αδύνατον να περισυλλέξουν τους ναυαγούς από τα παγωμένα νερά της Βαλτικής.

Όταν έφθασαν, επίσης, το καταδρομικό Άντμιραλ Χίπερ (Admiral Hipper) και η τορπιλάκατος «Τ-36», το ηθικό των ναυαγών αναπτερώθηκε, πλην όμως οι ελιγμοί των πλοίων αυτών ήταν περισσότερο για την αποφυγή συγκρούσεων και την προσβολή τους από τυχόν εχθρικό υποβρύχιο, επί όσο χρόνο συνέχιζαν τις έρευνες εντοπισμού του. Δυστυχώς για τους ναυαγούς, πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι ν΄ αρχίσει η περισυλλογή τους από τα οκτώ γερμανικά πλοία, που έσπευσαν στο τόπο της τραγωδίας, έτσι ώστε να μη καταστεί δυνατόν να εντοπισθούν επιζώντες στα παγωμένα νερά.

Το θέαμα ήταν μακάβριο, καθώς χιλιάδες πτώματα επέπλεαν σε κατάσταση ψύξης.

Σύμφωνα με νεότερες πηγές, διασώθηκαν μόλις 1239 άτομα, άλλες κάνουν λόγο για 996 διασωθέντες.

Ο απολογισμός, όμως, των θυμάτων την παγωμένη εκείνη νύκτα υπερβαίνει τους 5.000, που, όμως, δεν αποκλείεται να ανέρχεται και σε 8.000 αν πράγματι στο μοιραίο αυτό πλοίο είχαν επιβιβασθεί 10.000 άτομα.

Η τραγωδία αυτή είναι από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες στον κόσμο!..

Πληροφορίες

E. Kosiarz: DRUGA WOJNA SWIATOWA NA BALTYKU, ( Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Βαλτική), Γκντάνσκ 1988.

Μιλτιάδης Βαρβούνης: Ο Τιτανικός του Γ΄ Ράιχ, Ιστορικά Θέματα.

Ρεϊμόν Καρτιέ, Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

E. Kosiarz: BALTYK WOGNIU, (= Καπνός στη Βαλτική).

  

The post Ο Τιτανικός του Γ΄Ράϊχ appeared first on Militaire.gr.