Οπενχάιμερ: Προμηθεύς Δεσμώτης δια χειρός Νόλαν

Γράφει οΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ

Μπορεί άραγε μια βιογραφική ταινία να ξεφύγει από τα στενά όρια που της θέτει η ίδια η ιστορία και η πραγματικότητα; Μπορεί μια τέτοια ταινία να ξεφύγει από τα φθηνά κλισέ που ακολουθούνται πιστά πάντα στα πλαίσια του κυνηγιού των βραβείων της Ακαδημίας;  Αν υπήρχε κάποιος άνθρωπος που θα μπορούσε να απαντήσει εμφατικά σε αυτά τα ερωτήματα, αυτός θα ήταν μόνο ο Κρίστοφερ Νόλαν, παραδίδοντας ακόμα μια φορά μαθήματα κινηματογράφου μέσα από μια χρονικά αποδομημένη και βαθύτατα φιλοσοφική υπαρξιακή τραγωδία.

Για να πετύχει μια βιογραφική

ταινία υπάρχει ένα βασικό προαπαιτούμενο. Είτε ο δημιουργός της να ταυτίζεται με το παρουσιαζόμενο πρόσωπο, είτε να του προσδίδει χαρακτηριστικά που θα τον προσομοιάζουν περισσότερο με θεό παρά με άνθρωπο. Ο Μάρτιν Σκορτσέζε στον “Λύκο της Wallstreat” ακολούθησε με μεγάλη επιτυχία το πρώτο μονοπάτι, για τον Νόλαν όμως ποτέ δεν θα ήταν τόσο απλό. Ο Βρετανός σκηνοθέτης εξάλλου έχει δηλώσει πολλές φορές πως δεν πρόκειται απλά για μια ταινία στα μάτια του. Πράγματι, το “Οπενχάιμερ” δεν είναι απλώς μια ταινία. Είναι μια ψυχρή και αντικειμενική αποτύπωση μιας σειράς γεγονότων που άλλαξαν για πάντα την ανθρώπινη ιστορία. Μέσα από την αφήγηση και τη ροή του σεναρίου η ταινία καταφέρνει να τοποθετήσει στο επίκεντρο της προσοχής την ψυχοσύνθεση του ιδιότροπου και ξεχωριστού αυτού επιστήμονα, ο οποίος παρομοιάζεται με το μυθικό πρόσωπο του Προμηθέα, του τιτάνα που χάρισε τη φωτιά στους ανθρώπους και οι θεοί των τιμώρησαν με τους πιο εφιαλτικούς τρόπους. Σαν ένας σύγχρονος λοιπόν Προμηθέας ο Οπενχάιμερ έδωσε απλόχερα στους ανθρώπους γνώση που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το σύμπαν ακόμα και σήμερα. Μαζί με τη γνώση αυτή όμως τους χάρισε και τη δύναμη να καταστρέψουν τον εαυτό τους.

Στο σεναριακό κομμάτι η δουλεία του Νόλαν ήταν κάτι παραπάνω από δύσκολη. Εύκολα η ανθρώπινη και ηθική τραγωδία του Οπενχάιμερ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα ανούσιο μελόδραμα μετάνοιας και να χαθεί μέσα σε έναν επιβλητικά “διδακτικό” χαρακτήρα. Η κινηματογραφική όμως αντίληψη του Νόλαν, ο οποίος αποδομεί χρονικά την αφήγηση όπως σε κάθε του ταινία δίχως να θυσιάζει τον χαρακτήρα του στο βωμό του βιογραφικού είδους, του επιτρέπει να παρουσιάσει την ιστορία μέσα από πολλές οπτικές γωνίες, αποφεύγοντας έτσι τη θυματοποίηση τόσο του πρωταγωνιστή, όσο και των υπολοίπων σημαντικών προσώπων της ιστορίας. Σκηνοθετικά ο Νόλαν μας υπενθυμίζει ακόμα μια φορά πως βρίσκεται πλέον μόνιμα στο επίπεδο σύγκρισης του μόνο με ιερά τέρατα της ιστορίας του κινηματογράφου είτε αυτό αρέσει είτε δεν αρέσει σε κάποιους “σινεφίλ” της εποχής. Η παρουσίαση της έκρηξης, τα οράματα του χαοτικού μικρόκοσμου και η προφητεία του τέλους, είναι μερικές μόνο από τις σκηνές στις οποίες ο Βρετανός δημιουργός χαρίζει απλόχερα και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια στο κοινό λίγο κινηματογραφικό μεγαλείο.

Στο υποκριτικό κομμάτι η ταινία σίγουρα θα αποτελέσει σταθμό στην καριέρα των περισσότερων πρωταγωνιστών, οι οποίοι τα έβγαλαν σε πέρας παλεύοντας με ρόλους που μόνο απλοί δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Τι να πούμε για τον Κίλιαν Μέρφι; ο δολοφόνος με το αγγελικό πρόσωπο και τη χαρακτηριστική αυτή φυσιογνωμία καταφέρνει το ακατόρθωτο μόλις σε λίγα λεπτά, πετυχαίνει να βγάλει από πάνω του την εικόνα του αδίστακτου μαφιόζου των “Peaky Blinders” και να μεταμορφωθεί στον σύγχρονο Προμηθέα χρησιμοποιώντας κάθε βλέμμα, κίνηση, λέξη, αντίδραση στον χώρο. Πραγματικά η ερμηνεία του Μέρφι εισέρχεται απευθείας στην ανθολογία των μεγαλύτερων και πιο δύσκολων ερμηνειών στην ιστορία του κινηματογράφου, ανοίγοντας ένα νέο μονοπάτι στην καριέρα του ταλαντούχου αυτού ηθοποιού. Και αν ήταν δύσκολο για τον Μέφι να απαλλαγεί από την ταύτισή του με τον ρόλο του “Τόμμυ Σέλμπι”, φανταστείτε πόσο δύσκολο ήταν για τον Ρόμπερτ Ντάνι Τζούνιορ να μας κάνει να ξεχάσουμε πως έχει υποδυθεί τον “Ironman” για λογαριασμό της Marvel. Ήταν μάλλον η στιγμή του να αποδείξει ακόμα μια φορά πως για εκείνον δεν υπάρχει τίποτα αδύνατο, παραδίδοντας μια οσκαρικού επιπέδου ερμηνεία που κλέβει την παράσταση από την αρχή ως το τέλος της ταινίας. Εκπληκτικές ερμηνείες ήρθαν και από τους Έμιλι Μπλάντ, Ματ Ντέιμοντ, Έμμα Ντάμοντ, ενώ ειδική αναφορά αξίζει στην ερμηνεία του Τομ Κόντι ως Άλμπερτ Αϊνστάιν, του οποίου η παρουσία συγκλονίζει με κάθε δυνατό τρόπο.

Όσον αφορά τη φωτογραφία, ο Χόιτε βαν Χοϊτέμα αποδεικνύει κάτι που ίσως για πολλούς ήταν γνωστό εδώ και χρόνια, το γεγονός πως αποτελεί έναν από τους καλύτερους, αν όχι τον καλύτερο, διευθυντή φωτογραφίας στο Hollywood αυτή τη στιγμή. Τα μαγικά IMAX πλάνα, τα εκπληκτικά κάδρα προσώπων και τοπίων, οι φωτισμοί, η εναλλαγή θερμού-ψυχρού, η άριστη αποτύπωση έγχρωμου και ασπρόμαυρου, τον οδηγούν σε νέα κορύφωση καριέρας μετά το “Ad Astra” του James Gray που αν μη τι άλλο, λογικά θα του χαρίσει και το Όσκαρ. Σε αυτό το σημείο όμως είναι απαραίτητο να γίνει αναφορά στη μουσική του Λούντβιγκ Γκόρανσον, που ξεπερνά κατά πολύ κάθε προσδοκία ενός αριστουργηματικού soundtrack, προσφέροντάς μας ένα διαχρονικό μουσικό ταξίδι που δένει και ολοκληρώνει αρμονικά το ταξίδι του Οπενχάιμερ από την επιστημονική περιέργεια στη σχεδόν θεία του παρέμβαση στους νόμους της φύσης.

Συνοψίζοντας, ο Κρίστοφερ Νόλαν μέσα από το “Οπενχάιμερ” αποδεικνύει ακόμα μια φορά πως μπορεί να παρέμβει αριστοτεχνικά σε κάθε υπάρχον κινηματογραφικό είδος και να το οδηγήσει μέσα από τη δική του μοναδική ματιά σε ένα νέο καλλιτεχνικό και αισθητικό επίπεδο, πράγμα που έχουν πετύχει ελάχιστοι δημιουργοί ανά τα χρόνια. Για τον Νόλαν όμως το “Οπενχάιμερ” δεν ήταν ποτέ μια ταινία. Ήταν μια πρόκληση, ένα δέος, μια υπενθύμιση, μια προειδοποίηση, μια προφητεία.  Το αν αυτή η προφητεία αποδειχτεί αληθινή μένει να φανεί στο μακρινό ή άμεσο μέλλον. Το σίγουρο είναι πως ο Νόλαν χάρισε στον κινηματογραφικό κόσμο άλλο ένα διαμάντι απαράμιλλης διαχρονικής αξίας.

The post Οπενχάιμερ: Προμηθεύς Δεσμώτης δια χειρός Νόλαν appeared first on Militaire.gr.