Τα πολύχρωμα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και ο…Friedman – Τι σημαίνουν τελικά όλα αυτά για τον καταναλωτή;

Γράφει οΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΒΕΛΑΚΗΣΔιδάσκων του  Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ

Πριν από 47 χρόνια (13/12/1976) ο οικονομολόγος του Σικάγο Μίλτον Φρίντμαν παρέλαβε το βραβείο Νόμπελ στα οικονομικά και έδωσε την καθιερωμένη διάλεξή με αφορμή το γεγονός. Στο πλαίσιό της ανέφερε ότι «Πολλές χώρες του κόσμου σήμερα βιώνουν έναν κοινωνικά καταστροφικό πληθωρισμό … εξ αιτίας της λανθασμένης κρίσης για τις συνέπειες των κυβερνητικών αποφάσεων» για να καταλήξει ότι «…αυτό που έχει σημασία δεν είναι ο πληθωρισμός αλλά ο απρόβλεπτος πληθωρισμός…».

Πίσω στο 1976 ο Φρίντμαν πίστευε ότι ελέγχοντας

την προσφορά χρήματος οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να ελέγξουν τις τιμές και με αυτό τον τρόπο να προστατεύσουν τις κοινωνίες από τον «…κοινωνικά καταστροφικό … απρόβλεπτο πληθωρισμό…». Τα 47 χρόνια που μεσολάβησαν έδειξαν ότι η θεωρία του Friedman δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, παρά μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Αποκορύφωμα είναι φυσικά ο επίμονος πληθωρισμός που εμφανίσθηκε μετά το 2020 και συνεχίζει να ταλαιπωρεί τις κοινωνίες ανά τον κόσμο μαζί και την Ελληνική κοινωνία.

Το πρόβλημα είναι ότι η Ελληνική κυβέρνηση μοιάζει να έχει απαρνηθεί και το ορθολογικό τμήμα της θεωρίας του Φρίντμαν ότι δηλαδή ο απρόβλεπτος πληθωρισμός είναι καταστροφικός. Διαφορετικά δεν θα μπορούσε να συζητά σοβαρά και να σχεδιάζει με τους «παρόχους» τα «νέα πολύχρωμα τιμολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος». Όπως θα δούμε στη συνέχεια η Νέα Δημοκρατία είναι αποφασισμένη να μην ζημιώσουν οι «πάροχοι». Όσο μπόρεσε το έκανε αυτό χρεώνοντας την κοινωνία μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, τώρα που δεν μπορεί πλέον αποφάσισε να χρεώσει απ’ ευθείας τον καταναλωτή. Ας τα πάρουμε από την αρχή.

Από 1/1/2024 σταματούν οι όποιες κρατικές επιδοτήσεις των λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι οι ιδιώτες πάροχοι μένουν γυμνοί απέναντι στο καταναλωτή και με τιμές μεγαλύτερες από εκείνες που προσφέρει η ΔΕΗ. Βλέπετε η «ιδιωτική πρωτοβουλία» αποδεικνύεται λιγότερο παραγωγική από τον κρατικό φορέα που κατά τον κ. Χατζηδάκη μάλιστα ήταν έτοιμος να χρεοκοπήσει.

Τι σκαρφίσθηκαν λοιπόν, να μην δίνουν τιμή για το ρεύμα ούτε για το μήνα που τρέχει αλλά να δίνουν μια μέση τιμή, κάποιες εκπτώσεις και ένα εύρος διακύμανσης (στο πλαίσιο του χρηματιστηρίου ενέργειας) που η τιμή αυτή θα ισχύει. Έτσι η τελική τιμή του καταναλωτή θα είναι η μέση τιμή – οι εκπτώσεις + το εύρος διακύμανσης = τελική τιμή.

Η βασική έκπτωση δεν έχει κάποιο μυστήριο. Οι συνεπέστεροι στις πληρωμές τους απολαμβάνουν κάποιες εκπτώσεις. Η παγίδα είναι το «εύρος διακύμανσης». Ο πάροχος μπορεί να δώσει μια χαμηλή μέση τιμή αλλά ένα ιδιαίτερα στενό εύρος διακύμανσης. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να ξεγελάσει τον καταναλωτή αφού η τελική του χρέωση θα είναι εν τέλει υψηλότερη από τη δελεαστική τιμή που έχει προσφέρει. Το αστείο είναι ότι ο κ. Σκυλακάκης θεωρεί ότι αυτός είναι ένας «ξεκάθαρος τρόπος επιλογής παρόχου».

Όμως το αστείο δε σταματά εδώ. Οι καταναλωτές μπορούν με βάση τη μέση τιμή να επιλέξουν τιμολόγια διαφορετικής χρονικής διάρκειας  και τιμής. Συγκεκριμένα, το τιμολόγιο που περιγράψαμε στην προηγούμενη παράγραφο είναι το «πράσινο τιμολόγιο» όπου η χρέωση αλλάζει με το μήνα. Υπάρχει και το «μπλε τιμολόγιο» ετήσιας σταθερής χρέωσης η αποχώρηση από το οποίο συνεπάγεται αποζημίωση του παρόχου. Αλλά και το «κίτρινο» που η τιμή κυμαίνεται ανά μήνα με βάση τη χονδρεμπορική τιμή, το πορτοκαλί για καταναλωτές με «έξυπνο μετρητή» και το «λευκό» που πληρώνεις πάγιο και βάζεις φωτοβολταικά  με αυτόνομο μετρητή (δεν το προσφέρεις κανείς). Τιμολόγιο κανελί με βούλες πάντως δεν έχουν βγάλει ακόμη.

Κοντολογίς, οι καταναλωτές δεν διαλέγουν τιμολόγιο στην ουσία αγοράζουν ένα «παράγωγο» χρηματοοικονομικό προϊόν αναλαμβάνοντας το ρίσκο για τις όποιες πλασματικές ή πραγματικές  διακυμάνσεις στις τιμές. Αν αναλογιστεί κανείς ότι τα τιμολόγια αυτά μπορεί να ισχύσουν και στις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες, καταλαβαίνουμε τι αλυσιδωτές αντιδράσεις μπορεί να έχουμε το επόμενο διάστημα σε τιμές βασικών ειδών. Αλλά το σκανδαλώδες είναι ότι η κυβέρνηση δίνει τη δυνατότητα στους παρόχους να κερδοσκοπήσουν στη πλάτη του καταναλωτή αφού μπορούν να μεταβάλουν τι τιμές μέσω του χρηματιστηρίου ενέργειας ή και μέσω συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) που διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών.

Είναι μια sui generis εκδοχή του καπιταλισμού πάντως αυτή που προσφέρει ο κ. Μητσοτάκης. Βασίζεται στην αρχή τα κέρδη δικά μας το ρίσκο δικό σας. Ακόμα και ο μονεταριστής Φρίντμαν σίγουρα δεν είχε κάτι τέτοιο στο μυαλό του όταν μιλούσε για τον πληθωρισμό και τις τιμές στα μέσα της δεκαετίας του 1970.         

               

The post Τα πολύχρωμα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος και ο…Friedman – Τι σημαίνουν τελικά όλα αυτά για τον καταναλωτή; appeared first on Militaire.gr.