Δημοσιονομική αυτοσυγκράτηση και αμυντικές δαπάνες

Μεγάλη θα είναι η πίεση στην κυβέρνηση για νέο πακέτο μέτρων στήριξης, μετά την ανακοίνωση για υπεραπόδοση των δημοσιονομικών το 2023. Το 0,8 της ποσοστιαίας μονάδες που είναι η θετική διαφορά στο πρωτογενές πλεόνασμα μεταφράζεται σε περίπου 1,6 δισ. ευρώ, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο. Με την ακρίβεια να εξακολουθεί να ροκανίζει την αγοραστική δύναμη των ασθενέστερων εισοδηματικών τάξεως, η παροχή βοήθειας ξεφεύγει από την καθαρά οικονομική προσέγγιση και ενσωματώνει την διάσταση της ηθικής υποχρέωσης.

Πολιτικά, βέβαια, η κυβέρνηση είναι χαμένη ότι και να κάνει. Αν δεν δώσει νέα

βοήθεια θα κατηγορηθεί για αναλγησία. Αστραπές και κεραυνούς θα βγάλουν οι κκ. Κασσελάκης και Ανδρουλάκης – σε συγχορδία βέβαια με τα λοιπά κομμάτια της αντιπολίτευσης. Αν δώσει, ο αντιπολιτευτικός αντίλογος θα είναι  πως υποχώρησε στις πιέσεις των αντιπάλων της, με τον πρόσθετο ισχυρισμό που θα πρόκειται για προεκλογικό τέχνασμα.

Οι αντιρρήσεις σε νέο πακέτο βοήθειας είναι γνωστές. Πολλές δεν ευσταθούν και τόσο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που έκανε το Bruegel λίγο πριν την καθιέρωση των νέων κανόνων για το έλλειμμα και το χρέος, η χώρα μας θα είναι μία από τις λίγες που δεν θα χρειαστεί να κάνει προσαρμογές στις προβλέψεις της και στην πολιτική της. Αλλά, κι αυτή η θετική εικόνα, πρόβλεψη είναι – οπότε εμπεριέχει την αβεβαιότητα.

Πιο σοβαρό είναι το θέμα ότι η φετινή ανάπτυξη θα είναι μικρότερη από τον αρχικό υπολογισμό του 2,9% – 3%, μάλλον θα είναι επίπεδο του 2,3% – 2,4%. Με πληθωρισμό της τάξης του 4,5%, η διαφορά στον ρυθμό ανάπτυξης μπορεί να ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ. Η κύρια αρνητική επίπτωση θα είναι στο πρωτογενές έλλειμμα. Η επίπτωση στο λόγο χρέους προς ΑΕΠ δεν θα είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η μείωση του παρονομαστή θα είναι μικρή και τα επιτόκια είναι κλειδωμένα.

Το βασικό επιχείρημα για αυτοσυγκράτηση είναι αυτό της αβεβαιότητας – κυρίως όσον αφορά βεβαίως τις γεωπολιτικές εξελίξεις – και από αυτήν την πλευρά η κυβέρνηση καλά κάνει και είναι προσεκτική. Μία απότομη νέα άνοδος της τιμής του πετρελαίου μπορεί να τινάξει στον αέρα τον προϋπολογισμό. Η μονομερής μεταφορά πόρων θα αφορά, βέβαια, όλους – αν και σε διαφορετικό βαθμό, οπότε θα υποχρεωθεί η Ε.Ε. να αντιδράσει, ίσως με νέο πακέτο έκδοσης κοινού χρέους.

Αυτά όλα αφορούν το άμεσο μέλλον και στη βάση αυτή η οικονομική πολιτική βασίζεται σε αυτοσχεδιασμό. Το θέμα είναι να ληφθούν πρόσθετες αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο που να επιτρέπουν έναν καλύτερο μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό – κι αυτό αφορά κυρίως την διαχείριση των αμυντικών δαπανών. Σε παγκόσμιο επίπεδο εκτινάσσονται δραματικά και η χρηματοδότηση τους θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην δημοσιονομική διαχείριση. Η αντίθεση είναι εμφανής: η άνοδος της παραγωγής φέρνει απασχόληση, εισόδημα, κέρδη, αλλά η χρηματοδότηση (εφόσον δεν πρόκειται αποκλειστικά για εξαγωγές) πιέζει τις τιμές και την δημόσια δαπάνη.

Έχει ήδη ξεκινήσει συζήτηση να μπορεί μία χώρα είτε να εκδώσει ειδικά «αμυντικά» ομόλογα που δεν θα προσμετρώνται στο χρέος, είτε να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες από τον υπολογισμό του πρωτογενούς ελλείμματος. Αν θέλουμε να αποφύγουμε σημαντικά πολιτικά και κοινωνικής συνοχής προβλήματα, το θέμα των συνεχώς διερευνώμενων αμυντικών δαπανών οφείλει να αντιμετωπιστεί μακριά από την λογική Σόιμπλε.

Διαβάστε επίσης

ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ ως ανεπίδεκτα μαθήσεως