Ροντόλφ Σααντέ: Ο ισχυρός άνδρας της ναυτιλίας που εισέβαλε στην επιχειρηματική ελίτ της Γαλλίας

Ο μικρός κύκλος των δισεκατομμυριούχων που βρίσκονται στην κορυφή της γαλλικής επιχειρηματικής σκηνής, στην οποία περιλαμβάνονται ο επικεφαλής της LVMH Μπερνάρ Αρνό και ο επιχειρηματίας Βενσάν Μπολορέ, απέκτησε πρόσφατα ένα νέο μέλος: τον μεγιστάνα της ναυτιλίας Ροντόλφ Σααντέ.

Ο επικεφαλής της οικογενειακής ναυτιλιακής CMA CGM, του τρίτου μεγαλύτερου ομίλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, ήταν ελάχιστα γνωστός εκτός του κλάδου που δραστηριοποιείται,

μέχρι που η πανδημία του απέφερε δισεκατομμύρια κέρδη και άρχισε να ακολουθεί τα βήματα των άλλων Γάλλων βιομηχάνων: Στράφηκε στα μέσα ενημέρωσης.

Έχοντας αποκτήσει την επιχειρηματική εφημερίδα La Tribune και την καθημερινή La Provence της Μασσαλίας τα τελευταία δύο χρόνια, ο χαμηλών τόνων 54χρονος επιχειρηματίας πρόσφατα στράφηκε στο τηλεοπτικό κανάλι ειδήσεων BFM. Σχεδιάζει περαιτέρω επέκταση στα μέσα ενημέρωσης, δημιουργώντας νέα πεδία δράσης στον μη εισηγμένο όμιλο τον οποίο ελέγχει η οικογένεια Σααντέ.

H CMA CGM είναι η τρίτη μεγαλύτερη ναυτιλιακή πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως

«Η LVMH, η Bolloré, η οικογένεια Dassault, όλοι έχουν τις δικές τους εφημερίδες», είπε ο Σαάντε σε μια σπάνια συνέντευξη, στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας του στη Μασσαλία, όπου η εκ Λιβάνου οικογένεια ξεκίνησε την αυτοκρατορία της στη δεκαετία του 1980.

«Έχω τα μέσα να αναπτύξω μια νέα δραστηριότητα. Πιστεύω ότι τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν μια λογική εξέλιξη για έναν όμιλο σαν τον δικό μας.»

Κοινά χαρακτηριστικά με τον Αρνό

Ο Σαάντε, ένας οξυδερκής dealmaker και ψυχρός διαπραγματευτής, όπως τον περιγράφουν σύμμαχοι αλλά και ανταγωνιστές του, έχει μεγάλες φιλοδοξίες και διάθεση για ρίσκο, χαρακτηριστικά που θυμίζουν τον Μπερνάρ Αρνό, τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου. Οι δύο άνδρες έχουν και άλλες ομοιότητες: ‘Έχουν βαθιά γνώση των επιχειρήσεών τους και εμπλέκουν τις οικογένειές τους στη διοίκηση, προετοιμάζοντας την επόμενη γενιά.

Ο Ξαβιέ Νιλ, ιδρυτής του ομίλου τηλεπικοινωνιών Iliad, έχασε από τον Σααντέ στη μάχη για την εξαγορά μιας εφημερίδας, ωστόσο οι δυο τους έγιναν φίλοι. «Πριν από μερικά χρόνια δεν γνώριζε τους μεγιστάνες της Γαλλίας, τώρα τους γνωρίζει καλά», επισήμανε ο Νιλ.

Περιγράφοντας τον Σααντέ ως τον νεοεισερχόμενο σε μια λέσχη δισεκατομμυριούχων με τους δικούς της κώδικες, είπε χαριτολογώντας: «Όπως όλοι μας, χρειάζεσαι ιδιωτικό jet, το σωστό κοστούμι, το κατάλληλο εστιατόριο, το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής και τον δικό σου οργανισμό μέσων ενημέρωσης».

Με ισχυρά ταμειακά διαθέσιμα από την περίοδο της πανδημίας, ο Σααντέ προχώρησε σε ένα σερί εξαγορών περίπου 35 δισεκατομμυρίων ευρώ για την CMA CGM, με στόχο τη διαφοροποίηση της εταιρείας πέραν του ευμετάβλητου κλάδου της ναυτιλίας. Οι εξαγορές περιλαμβάνουν αεροσκάφη για μια νέα εμπορευματική αεροπορική εταιρεία, λιμένες στο Λος Άντζελες, την εταιρεία logistics της Bolloré και ακόμη τον αγαπημένο του παραγωγό λιβανέζικων φιστικιών.

Έχει επίσης αναπτύξει στενές σχέσεις με τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, τον οποίο συνοδεύει συχνά σε διεθνή ταξίδια, ενώ τραπεζίτες επενδύσεων που κάποτε απέφευγαν την εταιρεία του, τώρα την κυνηγούν για συνεργασίες.

Τα προβλήματα στα media

Τα μέσα ενημέρωσης αποτελούν ένα μικρό κομμάτι των οικογενειακών επιχειρήσεων του Σααντέ, αλλά φέρνουν νέα επιρροή και νέα προβλήματα.

Όπως ακριβώς η διαμαρτυρία των συνδικαλιστών πέρυσι με φόντο τις υποψίες ότι ο Αρνό απομάκρυνε τον διευθυντή της οικονομικής εφημερίδας Les Echos, έτσι και οι δημοσιογράφοι της La Provence προχώρησαν σε απεργία τον Μάρτιο όταν ο δικός τους διευθυντής τέθηκε σε διαθεσιμότητα εξαιτίας ενός πρωτοσέλιδου που επέκρινε την επίσκεψη του Μακρόν στη Μασσαλία για να τονίσει τον αγώνα κατά του εμπορίου ναρκωτικών.

Ο Jean-Christophe Tortora, επικεφαλής των μέσων ενημέρωσης της CMA CGM, θεώρησε ότι ο συγκεκριμένος τίτλος έδινε στους εμπόρους ναρκωτικών μια αδικαιολόγητα “συμπαθητική” φωνή. Αλλά μετά τον τυφώνα διαμαρτυριών που ακολούθησε, με πολιτικούς να παραπονιούνται και το προσωπικό της La Tribune να αποφασίζει απεργιακές κινητοποιήσεις, ο διευθυντής επέστρεψε γρήγορα στη θέση του.

Μιλώντας πριν το σάλο που δημιουργήθηκε, ο Σααντέ δήλωσε ότι είχε κάποιες προσδοκίες από τα μέσα ενημέρωσης του: «Θα ήθελα να υπάρχει μια μετριοπαθής προσέγγιση στην κάλυψη – χωρίς άκρα – και θέλω τα μέσα που ανήκουν στον όμιλο να ακολουθήσουν αυτή τη γραμμή συμπεριφοράς».

Ωστόσο, αναγνώρισε ότι η CMA CGM και η οικογένεια δεν μπορούσαν πλέον να αποφύγουν τη δημόσια προσοχή. Παρόλο που ως οικογενειακός όμιλος, «όσο λιγότερο μιλούν οι άνθρωποι για εμάς, τόσο το καλύτερο», έχει πει ο ίδιος, «δεν πρόκειται να κρυφτώ πίσω από το δάχτυλό μου. Δεν μπορώ να πω “είμαι μικρός, μην με κοιτάτε”. Είμαι εδώ και θα ανταποκριθώ σε αυτόν τον ρόλο».

Για τον Renaud Muselier, ο οποίος ηγείται του περιφερειακού συμβουλίου της νότιας περιοχής Προβηγκία-Άλπεις-Κυανή Ακτή και είναι στενός συνεργάτης των Σααντέ, η αλλαγή ήρθε όταν η CMA CGM έγινε ο κύριος χορηγός φανέλας της ποδοσφαιρικής ομάδας Ολιμπίκ Μαρσέιγ.

«Μέχρι τότε ήταν γνωστοί κυρίως στους επιχειρηματικούς κύκλους, αλλά όχι ευρέως», είπε ο Muselier.

Ο ισχυρός όμιλος μεταφορών

Η πανδημία απέφερε στον όμιλο πρωτοφανή καθαρά κέρδη 40 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2021 και το 2022. Με την κυβέρνηση να συνειδητοποιεί ότι ήταν στρατηγικά σημαντικό να υπάρχει ένας μεγάλος όμιλος θαλάσσιων μεταφορών.

Η CMA CGM μετέφερε μάσκες και ιατρικό εξοπλισμό, και τώρα μεταφέρει εμπορεύματα σε ζώνες πολέμου και εμπόλεμες περιοχές για το υπουργείο Εξωτερικών και τον γαλλικό στρατό. Όταν οι αντάρτες Χούτι άρχισαν να επιτίθενται σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα πέρυσι, η εταιρεία παρέμεινε στην επικίνδυνη διαδρομή περισσότερο από τους ανταγωνιστές της επειδή τα πλοία της συνοδεύονταν από το γαλλικό ναυτικό.

Ο όμιλος αντιμετωπίζει τώρα την σοβαρή ύφεση του κλάδου που προκαλεί η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου και η υπερπροσφορά, καθώς και την «πρόκληση της γενιάς» για τη μείωση των εκπομπών του στόλου. Ο διψασμένος για συμφωνίες Σααντέ είναι πλέον πιο συγκρατημένος, αν και σε αντίθεση με ανταγωνιστές όπως η Maersk, δεν σχεδιάζει απολύσεις.

Όπως είπε ότι δεν ήθελε η εταιρεία να εισαχθεί στο χρηματιστήριο γιατί αυτό θα περιορίσει την ευελιξία της σε έναν ευμετάβλητο κλάδο. «Σε έναν πτωτικό κύκλο, η κύρια προτεραιότητά μας είναι ο έλεγχος του κόστους», είπε. «Η διαφοροποίηση στην εφοδιαστική αλυσίδα βοηθάει επίσης επειδή είναι λιγότερο απαιτητική σε κεφάλαια και λιγότερο κυκλική».

Ερωτηθείς αν το κύμα των εξαγορών έχει τελειώσει, υπαινίχθηκε ότι ο ρυθμός θα επιβραδυνθεί: «Έχουμε πολλές σημαντικές εργασίες ενοποίησης να κάνουμε… ένας μετασχηματισμός δεν ολοκληρώνεται ποτέ».

Τα χρέη και η διάσωση

Ο ισχυρός άνδρας έμαθε για τις καταιγίδες των επιχειρήσεων όταν ο πατέρας του αντιμετώπισε πολύ μεγάλα χρέη κατά την οικονομική κρίση του 2008 και σχεδόν έχασε τον έλεγχο της εταιρείας, ενώ αναγκάστηκε να πουλήσει ένα μειοψηφικό ποσοστό σε έναν τουρκικό όμιλο και να εξασφαλίσει κυβερνητική διάσωση.

«Ήταν διαφωτιστικό για μένα και θα κάνω τα πάντα για να μην ξαναβρεθούμε σε μια κατάσταση σαν το 2008», είπε, θυμούμενος μια εποχή που «δεν είχαμε πολλούς φίλους» και που έβαζε δυνατά ροκ μουσική για να τονώσει την ψυχολογία του, για τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές.

Η άνοδος των Σααντέ – που τώρα βρίσκονται στην 56η θέση του δείκτη των δισεκατομμυριούχων του Bloomberg, με περιουσία που υπολογίζεται στα 28,7 δισεκατομμύρια δολάρια – καθορίστηκε από δύο γεγονότα.

Το καθοριστικό στοίχημα

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο αείμνηστος πατριάρχης Ζακ Σααντέ στοιχημάτισε ότι τα πλοία εμπορευματοκιβωτίων θα φέρουν την επανάσταση στις παγκόσμιες μεταφορές. Λίγο μετά, η οικογένεια έφυγε από τη Βηρυτό που είχε καταστραφεί από τον πόλεμο και μετακινήθηκε στη Μασσαλία.

«Ο πατέρας μας, μας έφερε εδώ τον Απρίλιο του 1981. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή την ημερομηνία», είπε η Τάνια Σααντέ Ζενί, η μεγαλύτερη αδερφή του Ροντόλφ, η οποία είναι ανώτερο στέλεχος στην CMA CGM.

«Μείναμε σε ξενοδοχείο για ένα χρόνο και κάθε μέρα τον ρωτούσαμε, θα επιστρέψουμε στον Λίβανο; Και είμαστε ακόμα εδώ.»

Άτομα κοντά στην οικογένεια είπαν ότι η είσοδος της στους ελίτ κύκλους της Γαλλίας δεν ήταν εύκολη για έναν επαρχιακό όμιλο που ανήκει σε μια οικογένεια με λιβανικές ρίζες. Οι εξαγορές μέσων ενημέρωσης, μαζί με τη χορηγία των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού 2024 και τις τοποθετήσεις προϊόντων των containers της CMA CGM στην τελευταία ταινία του Τζειμς Μποντ, είναι ένας τρόπος να αλλάξουν οι αντιλήψεις.

«Η Γαλλία δεν είναι χωνευτήρι πολιτισμών σαν τις ΗΠΑ», είπε ένας επενδυτικός τραπεζίτης. «Δεν μπορείς να υποτιμήσεις την πρόκληση που αντιμετώπισε αυτή η οικογένεια».

O διάδοχος στην ηγεσία του ομίλου, ο μεγαλύτερος από τους δύο γιους των Σααντέ, ανέβηκε σταδιακά στην ιεραρχία και εξακολουθεί να ελέγχει τα κορυφαία στελέχη σε όλα, από τις τιμές των containers μέχρι τα ποσοστά πληρότητας των πλοίων, σε πολύωρες συναντήσεις δύο φορές την εβδομάδα.

«Δουλεύουν 24 ώρες το 24ωρο», είπε ο Muselier. «Επιχείρηση και οικογένεια, όλα αναμειγνύονται και δημιουργούν πολύ ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους».

Απαιτητικός και εστιασμένος στην οικογένεια

Ο Σααντέ έχει την φήμη του απαιτητικού και του ανυπόμονου, και δίνει μεγάλη σημασία στις «οικογενειακές αξίες» όπως η πίστη. Σύμβουλοι της εταιρείας και υπάλληλοι αφηγούνται ιστορίες για νέους εργαζόμενους που απολύθηκαν μέσα σε λίγες ημέρες, εάν ο επιχειρηματίας ένιωθε ότι δεν θα ταίριαζαν στην ομάδα. «Δεν έχει νόημα να κρατάμε κάποιον αν ξέρουμε γρήγορα ότι δεν θα λειτουργήσει», είπε στους Financial Times.

Ο ίδιος παραδέχτηκε ότι δεν τον απασχολεί αν προκαλεί φόβο. Σε ένα ταξίδι του στην Αίγυπτο τον Ιανουάριο, ρωτούσε επίμονα το προσωπικό για το πώς διαμορφώνεται το μερίδιο αγοράς. «Ο υπεύθυνος μου είπε ότι είχε πτώση 0,13%, που δεν είναι πολύ, αλλά του είπα ότι ήταν τεράστια και ότι δεν ήμουν χαρούμενος», είπε. «Πρέπει να κρατάω τους ανθρώπους σε εγρήγορση, αν και οι ομάδες κάνουν πολύ καλή δουλειά».

Ωστόσο, ο Nίλ περιέγραψε τον Σααντέ ως «συμπαθή, πολύ εστιασμένο στην οικογένεια και ταπεινό», επαινώντας τα φιλανθρωπικά του έργα στη Μασσαλία που μαστίζεται από την φτώχια.

Ο επιχειρηματίας θεωρεί τα μέσα ενημέρωσης ως μέσο για να διασφαλίσει την κληρονομιά της οικογένειας και ίσως να προσελκύσει την επόμενη γενιά στον όμιλο.

Ο ίδιος, η Τάνια και ο αδελφός τους Ζακ, ο οποίος διαχειρίζεται τα ακίνητα της CMA CGM, έχουν πέντε εφήβους οι οποίοι προορίζονται να αναλάβουν τα ηνία. «Αφού τελειώσουν τις σπουδές τους και αποκτήσουν εμπειρίες στο εξωτερικό, θέλω να εργαστούν στην οικογενειακή επιχείρηση», είπε.

Τι θα γίνει αν προτιμούν να φύγουν και να γίνουν μουσικοί; «Εντάξει, θα κρατήσει 10 λεπτά», είπε χαριτολογώντας. «Πρέπει να τους δώσεις μια επιλογή, αλλά είναι πέντε άτομα, και δεν χρειαζόμαστε ορχήστρα».