Υψηλό ρίσκο, μεγάλη απόδοση

Ιδού λοιπόν ο….νυμφίος έφτασε! Μοιάζει περίπου απίστευτο για τα δεδομένα του 2018 αλλά μια σειρά από συγκυρίες οδήγησαν τον Ρικ Πιτίνο στην Ελλάδα και στον πάγκο του Παναθηναϊκού. Κάτι που αν κυκλοφορούσε ως φήμη πριν από 2-3 χρόνια θα έμοιαζε με χοντρό Πρωταπριλιάτικο αστείο.

Προφανώς και πέραν ενός μικρού αριθμού μπασκετόφιλων που έχουν σχέση με το NCAA το όνομα του Ρικ Πιτίνο παραμένει άγνωστο λήμμα για πολλούς. Ακόμη και αν googliσουν το όνομα του θα βρουν μπόλικες πληροφορίες που δύσκολα όμως οι μη μυημένοι με το κολεγιακό πρωτάθλημα των ΗΠΑ μπορούν να αξιολογήσουν σωστά. Ας το θέσουμε λίγο….γλαφυρά το όλο θέμα. Αν το μεγαλύτερο πετράδι στο μεταγραφικό στέμμα του Παναθηναϊκού την τελευταία 25ετία ήταν αυτό του Ντομινίκ Ουίλκινς τότε σε προπονητικό επίπεδο το όνομα του Πιτίνο δεν έχει τίποτε να ζηλέψει σε λάμψη από αυτό του human highlights film. Ακόμη και έτσι κάποιοι θα πουν σωστά ότι δεν είναι συγκρίσιμα μεγέθη ένας παίκτης που είναι στους 50 καλύτερους όλων των εποχών του ΝΒΑ με ένα γκουρού της προπονητικής. Ας το θέσουμε λοιπόν αλλιώς ακριβώς όπως απάντησα προ ημερών σε μια ραδιοφωνική εκπομπή που μου ζήτησαν να προσδιορίσω το προπονητικό μέγεθος του Πιτίνο. ‘’Θα ήταν σαν να αναλάμβανε μια ελληνική ποδοσφαιρική ομάδα ο σερ Άλεξ Φέργκιουσον’’. Μάλλον έτσι το καταλαβαίνουν όλοι.

Το κολεγιακό πρωτάθλημα των ΗΠΑ δεν είναι απλά ο προθάλαμος των εκκολαπτόμενων σταρ του ΝΒΑ. Είναι μια μπίζνα δισεκατομμυρίων δολαρίων με δύο ιδιαιτερότητες: Σταρ είναι οι προπονητές για πολλούς και ποικίλους λόγους και οι μελλοντικοί πολυεκατομμυριούχοι παίκτες του ΝΒΑ παίζουν στα πανεπιστήμια δωρεάν με μόνη ανταμοιβή την υποτροφία των σπουδών του και τα έξοδα διαμονής και σίτισης στο πανεπιστήμιο! Κρατήστε αυτό ως πρώτο ενδιαφέρον δεδομένο που θα εξηγήσει πολλά στην πορεία.

Σε ένα παράπλευρο μπασκετικό σύμπαν λοιπόν ο κολεγιακός προπονητής είναι και λίγο δάσκαλος (του μπάσκετ) και λίγο γκουρού και κυρίως μένει στη θέση του για πολλά χρόνια, ενδεχόμενα και δεκαετίες. Ο κάθε προπονητής πρεσβεύει μια δική του μπασκετική κοσμοθεωρία την οποία δεν αλλάζει και κρίνεται από το αν θα βρει τους κατάλληλους παίκτες να ακολουθήσουν το πρόγραμμα του. Ο Πιτίνο για παράδειγμα έγινε διάσημος για τις πιεστικές ματς-απ άμυνες ζον πρες σε όλο το γήπεδο με ελεύθερες παγίδες όπου υπήρχε αυτή η δυνατότητα. Μια άμυνα εξαιρετικά σύνθετη και πολύ απαιτητική που θέλει πόδια, νιάτα και φοβερή πειθαρχία για να την παίξει μια ομάδα. Το full court press του Πιτίνο ήταν το σημείο αναφοράς όλων των ομάδων του εδώ και 40 χρόνια!

Προφανώς και τον μέσο φίλαθλο του Παναθηναϊκού που βλέπει την ομάδα του με το ένα πόδι στο….γκρεμό στη φετινή Ευρωλίγκα όλα αυτά μπορεί να του θυμίζουν λίγο….πυρηνική φυσική. Το κλασικό ελληνικό ερώτημα είναι: Θα τα καταφέρει λοιπόν ένας μυθικός προπονητής να βγάλει από τη….λάσπη τον Παναθηναϊκό; Ατυχώς η ερώτηση δεν μπορεί να είναι μονολεκτική. Ο Πιτίνο αποτελεί ένα υψηλό ρίσκο με ανάλογη ανταμοιβή… Μπορεί να γίνει ο αναμορφωτής του φετινού Παναθηναϊκού, μπορεί να γίνει και ο….παραμορφωτής του! Εξαρτάται κυρίως από τον ίδιο.

Ως κολεγιακός προπονητής ο Πιτίνο κρινόταν από ένα γεγονός. Είχε τη δυνατότητα από μια απέραντη δεξαμενή παικτών γυμνασίων από όλη την Αμερική να επιλέξει τους 10-12 που ταίριαζαν ακριβώς με το στιλ του μπάσκετ που ήθελε να παίξει. Εφόσον το recruiting που έκανε ήταν σωστό η ομάδα του….τσούλαγε και το μόνο που είχε να κάνει ήταν να διδάξει στους παίκτες το πρόγραμμά του. Εδώ ήρθε να παραλάβει μια σχεδόν έτοιμη ομάδα που στην ουσία 1-2 προσθήκες εάν και εφόσον γίνουν θα τη βελτιώσουν αλλά δεν θα την μετατρέψουν σε ένα ακαταμάχητο σύνολο. Ο Πιτίνο λοιπόν πρέπει να ισορροπήσει ανάμεσα στα προπονητικά πιστεύω ενός δασκάλου που είχε για 40 χρόνια και στις ανάγκες μιας επαγγελματικής ομάδας που θέλει νίκες εδώ και τώρα. Και με παίκτες που δεν είναι 18 ετών και έχουν δυνατότητα και διάθεση βελτίωσης αλλά με μπαρουτοκαπνισμένους βετεράνους που έχουν τα διπλάσια χρόνια και κουβαλάνε στις πλάτες τους κουσούρια και αρετές ολόκληρης επαγγελματικής καριέρας. Στην πραγματικότητα όμως ο 18χρονος από το Λούιβιλ με τον 36χρονο Κιθ Λάνγκφορντ (για παράδειγμα) έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς: Το κίνητρο να βρουν τον επόμενο εργοδότη και το επόμενο συμβόλαιο.

Υπό αυτή την έννοια θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος μπορούσε να πάει σε μια πιο συμβατική λύση. Πιθανώς ναι. Αλλά τα μέχρι τώρα πεπραγμένα του ιδιοκτήτη του Παναθηναϊκού δείχνουν ότι όσο πιο πολύ πιέζεται αγωνιστικά η ομάδα του τα τελευταία χρόνια τόσο πιο εντυπωσιακές κινήσεις κάνει μεσούσης της περιόδου. Κάποιες αποδείχθηκαν πολύ καλές (επιστροφή Τζέιμς), κάποιες άλλες απέτυχαν (Τζεντίλε). Κανείς όμως δεν μπορεί να του καταλογίσει έλλειψη διάθεσης να ξοδέψει και να κάνει εντυπωσιακές κινήσεις. Τουλάχιστον επικοινωνιακά ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος έχει κερδίσει την παρτίδα Πιτίνο. Έφερε τον καλύτερο διαθέσιμο προπονητή όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη. Χρόνος δεν υπάρχει αλλά η προσωπικότητα του Πιτίνο αποτελεί μια πρώτη εγγύηση ότι μπορεί να εγκλιματιστεί γρήγορα στο ΟΑΚΑ, στην Ευρωλίγκα και στον Παναθηναϊκό.

Άλλωστε για τον ίδιο τον Πιτίνο υπάρχει μόνο ένας δρόμος. Στην Ελλάδα δεν ήρθε ούτε για τη δόξα, ούτε για το χρήμα. Από την πρώτη απόλαυσε μπόλικη και από το δεύτερο έχει αρκετό. Όταν το κασέ του σε ετήσια βάση ήταν 7 εκατομμύρια δολάρια είναι φανερό ότι δεν έρχεται στην Ελλάδα για τα λεφτά και ας μην ξέρει κανείς πλην του ίδιου και του Δημήτρη Γιαννακόπόυλου πόσα θα πάρει. Φίλος προπονητής που συζητούσαμε τις προάλλες μου έδωσε μια πολύ πειστική εξήγηση: ‘’εσείς οι δημοσιογράφοι τα βλέπετε από τη δική σας σκοπιά. Ο Πιτίνο στα 66 του θα πήγαινε να κοουτσάρει και στη…Ζιμπάμπουε αφού έχει πάρει απόφαση ότι δεν είναι τελειωμένος. Δεν μπορείς να καταλάβεις τι σημαίνει για τον προπονητή ο εγκλεισμός για 6-7 μήνες στο σπίτι και μακριά από το γήπεδο’’. Αφού λοιπόν ο Πιτίνο αποφάσισε ότι δεν θέλει να πρωταγωνιστήσει στη μπασκετική βερσιόν του ‘’σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν’’ είναι φανερό ότι ήρθε στα μέρη μας με όρεξη και κέφι να δουλέψει. Απομένει να μάθουμε αν ο χρόνος μιας κλεψύδρας που αδειάζει πολύ γρήγορα του φτάνει και αν το πολιτισμικό σοκ που θα νιώσει παίζοντας στα γήπεδα του ελληνικού πρωταθλήματος θα το περάσει αλώβητος!

Η παράδοση δεν είναι υπέρ του. Οι αμερικάνοι προπονητές αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι την Ευρώπη. Το ίδιο και οι Ευρωπαϊκές ομάδες τους Αμερικάνους προπονητές. Ο Λάρι Μπράουν, ένας άλλος μύθος της προπονητικής, τα βρήκε μπαστούνια στο Τορίνο. Πριν από 25 χρόνια ο μετέπειτα επιτυχημένος στο ΝΒΑ Τζορτζ Καρλ έφευγε σαν αποτυχημένος από τη Μαδρίτη και τη Ρεάλ. Πιο πρόσφατα, ο Μάικλ Φρατέλο έμοιαζε σαν καρικατούρα συνταξιούχου στον πάγκο της εθνικής Ουκρανίας. Μόνο Αμερικάνοι που έχουν παίξει στη Γηραιά ΄Ηπειρο μπάσκετ και έμειναν για πολλά χρόνια σε μια χώρα μεταλλάχθηκαν ομαλά σε καλούς προπονητές. Σαφώς και οι οιωνοί δεν είναι με το μέρος του Πιτίνο αλλά στην τελική αν δεν τα καταφέρει ούτε αυτός τότε δεν θα τα καταφέρει κανείς!

Τα περί σκανδάλων που στιγμάτισαν την καριέρα του προσωπικά τα ακούω λίγο βερεσέ. Το ίδιο και όσοι ξέρουν τι συμβαίνει στον υποκριτικό κόσμο του κολεγιακού μπάσκετ. Το 2001 ο Κρις Ουέμπερ μου είχε πει σε μια ολονύχτια παρεϊστικη σύναξη στην Ουάσινγκτον τα εξής: ‘’Εγώ ζητιάνευα όταν έπαιζα στο Μίσιγκαν και το κολέγιο κέρδιζε εκατομμύρια επειδή ήδη ήμουν σταρ. Δεν είχα δικαίωμα να πιάσω ούτε μια παρτ-τάιμ δουλειά’’. Έμοιαζε με έμμεση παραδοχή ότι είχε παραβιάσει τους κανόνες του αυστηρού ερασιτεχνισμού και τελικά μερικά χρόνια αργότερα αυτό αποδείχθηκε και το Μίσικγαν τιμωρήθηκε από το ΝCAA. Κάτω από αυτές τις συνθήκες όλοι οι παίκτες ψάχνουν χρήμα ή παροχές κάτω από το τραπέζι και τα κολέγια ενδίδουν στον πειρασμό. Ένας κολεγιακός προπονητής που είχε έρθει προ ετών στην Ελλάδα μου εξομολογήθηκε ότι ‘’όλοι….κλέβουμε. Ξέρω ότι αν δεν παραβώ τους κανονισμούς το απέναντι κολέγιο θα το κάνει και θα με κερδίσει. Και εγώ θα δω την καριέρα μου να πηγαίνει κατά διαόλου’’. Δείτε μια παλαιότερη ταινία το Blue Chips με πρωταγωνιστή τον Nick Nolte. Περιγράφει άριστα τον κόσμο του κολεγιακού μπάσκετ. Πριν από μερικά χρόνια ο εκ των κορυφαίων μπασκετικών συγγραφέων στην Αμερική John Feinstein στο βιβλίο του ‘’Οι τελευταίο ερασιτέχνες’’ εξυμνούσε τα κολέγια της θρυλικής Ivy League γιατί συνέχιζαν να μη δίνουν αθλητικές υποτροφίες. Σήμερα ακόμη και το Χάρβαρντ έχει ενδώσει. Στο προαύλιο του κυκλοφορούν δίπλα σε αριστούχους και διάνοιες της φυσικής ή των μαθηματικών παιδιά από τα γκέτο που απλά παίζουν καλό μπάσκετ και φυσικά δεν ακουμπάνε καν τα ακαδημαϊκά στάνταρ των υπολοίπων φοιτητών. Υπό αυτή την έννοια στο Λούιβιλ ο Πιτίνο δεν έκανε κάτι περισσότερο ή ΄λιγότερο από όλους τους υπόλοιπους που όταν 18χρονοι επισκέπτονται το κολέγιο για να τους δελεάσουν τους στέλνουν πόρνες στο δωμάτιο ή ακριβά αυτοκίνητα περιμένουν έξω από το πατρικό τους. Κάποτε το Κάνσας για να δελεάσει τον Ντάνι Μάνινγκ προσέλαβε τον πατέρα του ως ασίσταντ κόουτς. Τι δουλειά έκανε ο κύριος Μάνινγκ; Φορτηγατζής!

Ο Πιτίνο προφανώς και….έκλεψε και αυτό αποδείχθηκε. Το υποκριτικό NCAA δεν θα τιμωρούσε ποτέ μια ‘’ιερή αγελάδα’’ του κολεγιακού μπάσκετ αν δεν του λάχαινε όσα έγιναν να έχουν καταγραφεί από κοριούς του FBI. Άρα τα περί σκανδάλων κλπ. είναι στην πραγματικότητα μια αστειότητα για όσους γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα. Κατέστρεψαν όμως την καριέρα του που λογικά θα κρατούσε μέχρι το 2026 όταν θα ολοκλήρωνε 25 συναπτά έτη στον πάγκο της ομάδας. Και τον έστειλαν στην Ευρώπη σε μια προσπάθεια να κοοουτσάρει ξανά, να στρέψει μερικά βλέμματα πάνω του και ενδεχόμενα να γυρίσει πάνω σε άσπρο άλογο (όπως τα κλασικά άσπρα κουστούμια που φόραγε κάποτε) και έχοντας πάρει συγχωροχάρτι στην Αμερική.

Ο Πιτίνο είναι χαρισματικός επικοινωνιακά, ένας πανέξυπνος άνθρωπος που έκανε ένα λάθος. Δεν ανέλαβε το βάρος των ευθυνών του για τα σκάνδαλα στο Λούιβιλ. Και ένας προπονητής που περισσότερο από κάθε άλλο είχε fullcontrol του προγράμματος του είπε σε μορφή απολογίας: ‘’Δεν ήξερα τι έκαναν οι ασίσταντ μου’’. Αυτό τον έκανε διπλά αντιπαθή στην Αμερική όπου όπως κάθε σπουδαίος έχει μια μεγάλη δημόσια λίστα από haters. Φυσικά ο ίδιος μάλλον δεν δίνει δεκάρα. Άλλωστε δεν τον ένοιαξε όταν το 2001 ‘’πρόδωσε’’ την ομάδα που είχε ξαναφέρει στην κορυφή (Κεντάκι) και πήγε στον αιώνιο αντίπαλο της (Λούιβιλ). Τις συνθήκες των αγώνων Παναθηναϊκός-Ολυμπιακός τις έχει ήδη βιώσει αφού τα δύο κολέγια εδρεύουν σε απόσταση 100 χιλιομέτρων! Μια ευθεία δρόμος κυριολεκτικά και μεταφορικά.

ΥΓ Προφανώς και η συγκυρία φέρνει σε λίγες μέρες μετά την ανατολή του 2019 δύο προικισμένους Αμερικάνους με φοβερά επικοινωνιακά χαρίσματα αντιμέτωπους. Πιτίνο εναντίον Μπλατ! Αν ήμουν στη θέση της Ευρωλίγκα για ένα βράδυ θα θέσπιζα κανονισμό για κοινές συνεντεύξεις τύπου και θα τους άφηνα να μιλάνε ατελείωτα επί παντός μπασκετικού (και μη) επιστητού! Τα υπόλοιπα στη σκηνή. Και αν τον αντέξει τον Ρικ θα φανεί στο χειροκρότημα.