Για μια αξιολόγηση του Τρίτου Τομέα

Οι 3 τομείς της κοινωνικής οργάνωσης και της οικονομίας ορίζονται στο τρίγωνο Κράτος – Αγορά – Κοινωνία των πολιτών. Το Κράτος και η Αγορά είναι έννοιες θεωρητικά σαφείς. Η Κοινωνία των πολιτών όμως;

Γράφει ο Αλέξανδρος Μοντιάνο

Συχνά την περιορίζουμε στον χώρο του εθελοντισμού, στα δίκτυα αλληλοβοήθειας, τις φιλανθρωπικές και οικολογικές οργανώσεις. Περιλαμβάνει όμως ευρύτερα κάθε τυπική ή άτυπη ομάδα πολιτών με κοινές ανησυχίες ή βλέψεις, που δεν διοικούνται από το Κράτος και δεν ασκούν επιχειρηματικότητα.

Το ακρώνυμο ΜΚΟ

έχει λοιδορηθεί και έχει χρησιμοποιηθεί εσφαλμένα και άδικα ως απαξιωτικός όρος. Μπορεί να σημαίνει μη κυβερνητικό οργανισμό (NGO: non-governmental organization) ή μη κερδοσκοπικό οργανισμό (ΝΡ: non-profit). Για να ξεφύγουμε από τη σύγχυση, θεωρώντας το Κράτος και την Αγορά ως τους δύο πρώτους τομείς, ή την Αγορά και το Κράτος, ανάλογα με το από πού έρχεται ο καθένας, αν και στη Δημοκρατία έχει σημασία και το προς τα πού πηγαίνεις, ονομάζουμε την Κοινωνία των πολιτών και όλες τις εκφάνσεις της Τρίτο Τομέα.

Σε κάθε περίπτωση ως μη κυβερνητικός και μη κερδοσκοπικός οργανισμός διεκδικεί από όλες και όλους κάτι. Η κάθε οργάνωση του Τρίτου Τομέα καλείται να σταθεί όρθια και να πείσει ότι αξίζει την συνδρομή μας.

Πώς όμως θα επιλέξει, ο πολίτης ή ο κυβερνητικός αξιωματούχος που χειρίζεται σχετικά κονδύλια, ποιά από όλες αυτές τις ομάδες αξίζει τη συνδρομή μας;

Στην εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού, η μέτρηση της αποτελεσματικότητας, των επιδόσεων, της διακυβέρνησης και της λογοδοσία του Τρίτου Τομέα περνάει σε άλλη κλίμακα. Δημιουργεί ευκαιρίες και προκλήσεις και μπορεί πλέον να ταξινομηθεί η ποικιλομορφία των ρυθμιστικών και χρηματοδοτικών απαιτήσεων.

Το ελληνικό οικοσύστημα του Τρίτου Τομέα χρειάζεται μια εφαρμογή που θα επιτρέπει στον κάθε εν δυνάμει χρηματοδότη να επιλέγει το θέμα που θέλει να στηρίξει. Από την προστασία των θυμάτων της έμφυλης βίας και την παιδική ψυχική υγεία, στην βιοποικιλότητα, ή την τοπικού ενδιαφέροντος ανάδειξη ιστορικής κληρονομιάς, τον εξωραϊστικό σύλλογο ή τον ακτιβιστική ομάδα καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, ο κατάλογος είναι ατελείωτος όπως και οι ανάγκες.

Η κάθε οργάνωση θα μπορεί να εγγράφεται στην πλατφόρμα και πέρα από την θεματική κατηγοριοποίηση, θα περνάει και από φίλτρα μετρήσιμων μεγεθών, για να βαθμολογηθούν η χρηστή διακυβέρνηση, η διαφάνεια, ο απολογισμός -οικονομικός και έργου-, η διάρκεια θητείας της διοίκησης και πολλά ακόμη που είναι μεγέθη ενδεικτικά επιδόσεων.

Η πλατφόρμα θα ορμηνεύει και διευκολύνει (coaching) την οργάνωση του Τρίτου Τομέα να πετύχει τους στόχους βελτίωσης των μεγεθών καθώς θα υποχρεώνει τις οργανώσεις να αμιλλώνται για να διεκδικήσουν από το υστέρημα ή από το περίσσευμά μας. Επειδή απευθύνονται σε όλους, προς όλους οφείλει να είναι και η λογοδοσία τους. Όχι μόνο προς τα μέλη τους ή προς τους ωφελούμενους της εκάστοτε δραστηριότητάς τους.

Παραμένει εντούτοις ανησυχητικό ότι πολλές μικρές οργανώσεις δεν έχουν τα μέσα για να σταθούν ακόμη σε μια τέτοια πλατφόρμα, αφήνοντας πίσω τους πιο ευάλωτους.

Η Περιφέρεια Αττικής έχει τα μέσα και τη δύναμη να προχωρήσει σε μια τέτοια δημιουργία μαζί με όλο το απαραίτητο υποστηρικτικό πλέγμα δράσεων. Το ΕΣΠΑ και το ΠΕΠ 2021-2021 περιλαμβάνουν πρόνοιες για μια τέτοια δραστηριότητα. Το μέγεθος της Αττικής καθιστά ένα επιτυχημένο τέτοιο πρόγραμμα εφαρμοστέο και σε όλη την επικράτεια.

*Ο Αλέξανδρος Μοντιάνο, Νομικός και Διεθνολόγος, πρώην Αντιδήμαρχος Αθηναίων και ειδικός στη διεθνή συνεργασία πόλεων και περιφερειών, είναι Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής, στον Κεντρικό Τομέα, με τον συνδυασμό «Αττική Μπροστά» – Νίκος Χαρδαλιάς.