Σας κούρασε το Zoom; Η επιστήμη βρήκε το αντίδοτο!

Η απουσία της οπτικής επαφής και των στοιχείων της μη λεκτικής επικοινωνίας στις zoom συναντήσεις, ιδίως σε αυτές που εμπλέκονται πολλά άτομα, ευθύνονται για κάτι που έχει επικρατήσει να αναφέρεται ως Zoom Fatigue.

Οι περισσότεροι άνθρωποι στη διάρκεια των Zoom συναντήσεων βιώνουν ανία και σύγχυση ή αισθάνονται ότι κανένας δεν τους ακούει.

Mε στόχο να ξεπεραστεί αυτό το φαινόμενο, ερευνητές από το Λονδίνο και συγκεκριμένα από το University College London ανέπτυξαν μια σειρά

από χειρονομίες, τις VMS (Video Meeting Signals) προς αντικατάσταση της μη λεκτικής επικοινωνίας. Ο Hills και η ομάδα του δημιούργησαν το σύστημα VMS, χρησιμοποιώντας χειρονομίες που έχουν εφαρμογή στον χώρο του αθλητισμού, αλλά και από τη νοηματική γλώσσα.

Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στη συνέχεια στο επιστημονικό περιοδικό PLOS One διαπιστώθηκε ότι η χρήση των χειρονομιών ενίσχυσε την εγγύτητα μεταξύ των συμμετεχόντων και αύξησε τη συμμετοχικότητα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και μεγαλύτερη ικανοποίηση από την επικοινωνία και τη συμμετοχή στη σύσκεψη.

Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε φοιτητές, έδειξε ότι οι συμμετέχοντες ένιωθαν μεγαλύτερη οικειότητα με τους συμφοιτητές τους με τη χρήση των χειρονομιών και ένιωθαν ότι στο τέλος της ημέρας είχαν μάθει περισσότερα.

Μια δεύτερη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε 137 ενήλικες, μη φοιτητές, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: η μία είχε λάβει μία σύντομη εκπαίδευση στα VMS, η δεύτερη στη χρήση των emojis του zoom και η τρίτη δεν χρησιμοποίησε κανένα από τα δύο σημάδια. Από τη μελέτη φάνηκε ότι η ομάδα που χρησιμοποίησε τα VMS ένιωθε καλύτερη κοινωνική σύνδεση και αξιολόγησε πιο θετικά την εμπειρία της επικοινωνίας, σε σχέση με την ομάδα που χρησιμοποίησε τα emojis, πολλώ δε σε σχέση με την ομάδα που δεν χρησιμοποίησε κανένα από τα δύο εργαλεία.

Σχολιάζοντας τη μελέτη, η Χριστίνα Καραπάνου, PhD, CIPD, MCI, Ψυχολόγος Υγείας, Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια σημειώνει: “Oι επικοινωνιακές και εργασιακές δεξιότητες έχουν αλλάξει για τους ανθρώπους παγκοσμίως αμέσως μετά την πανδημία.

Η μεγαλύτερη εστίαση αυτή τη στιγμή είναι σε υβριδικά εργασιακά περιβάλλοντα, αλλά και σε διαδικτυακή επικοινωνία, εργασία και εκπαίδευση.

Γι’ αυτόν τον λόγο, ο τρόπος που επικοινωνούμε έχει αλλάξει και πρέπει να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα.

Η κοινωνική απόσταση που κρατάμε με τους καινούριους τρόπους εργασίας, δημιουργεί ένα τριπλό φαινόμενο: το πρώτο είναι το φαινόμενο της σωματικής απόστασης και για αυτόν τον λόγο η επίδειξη χειρονομιών κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας και η χρήση περισσότερο εξωλεκτικής επικοινωνίας βοηθά στο να αισθανθούμε, ακόμη και διαδικτυακά ή μέσα από μία κάμερα, κοντά στον συνομιλητή μας. Η σωματική απόσταση καλύπτεται με αυτόν τον τρόπο.

Η δεύτερη απόσταση που καλύπτεται μέσα από την εξωλεκτική επικοινωνία είναι το affinity distancing όπως το ονόμασε η Dr Karen Sobel Lojeski σε μία έρευνα που έκανε για τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μπορούμε να αισθανόμαστε καλύτερα στην εποχή μετά την πανδημία, χρησιμοποιώντας διαδικτυακούς τρόπους εργασίας.

Το affinity distance έχει να κάνει με την απόσταση σχέσης που μπορούμε να χτίσουμε με τον άλλο με τα βλέμματα, τον τόνο της φωνής, την εξωλεκτική επικοινωνία αλλά ακόμα και την αίσθηση ότι είμαστε μια ομάδα μέσα σε ένα meeting room ή μια εργασία ή ένα Πανεπιστήμιο.

Το να κάνω χειρονομίες και να δείχνω ότι να μιλήσω στον άλλο, παρά να έχω κλειστή την κάμερά μου ή να μην έχω καμία διάδραση με τον συνομιλητή μου θα βοηθήσει πολύ στι να καλυφθεί ακόμη και αυτή η σχεσιακή απόσταση που δημιουργείται.

Η τρίτη απόσταση είναι η λειτουργική απόσταση. Φανταστείτε φοιτητές να παρακολουθούν διά ζώσης και φοιτητές να παρακολουθούν διαδικτυακά. Θα μπορούσες κάλλιστα να διακόψεις και να κάνεις μια ερώτηση ή να συνομιλήσεις με τον διπλανό σου όταν βρίσκεστε στην αίθουσα, όπως και στην εργασία σου αν θέλεις να κάνεις μια ερώτηση μπορείς να σηκωθείς από το γραφείο σου και να πας να χτυπήσεις την πόρτα του διευθυντή ή του συνεργάτη σου και να ρωτήσεις να πάρεις μια απάντηση.

Μέσα από το χτίσιμο της εξωλεκτικής σύνδεσης, μπορούμε αυτές τις τρεις αποστάσεις, τη σχεσιακή, τη λειτουργική και τη σωματική να τις καλύψουμε πολύ περισσότερο.

Σύμφωνα με τον Άλμπερτ Μεράμπιαν, ο οποίος μελέτησε πολύ σε βάθος την εξωλεκτική επικοινωνία σε σχέση με τη λεκτική επικοινωνία, τα νοήματα που μπορείς να μεταφέρεις και η σχέση που μπορείς να χτίσεις με έναν άνθρωπο μέσα από τη γλώσσα σώματος είναι πολύ πιο ισχυρά, γιατί συνδέονται απευθείας με το μεταιχμιακό μας σύστημα, την αμυγδαλή και το κέντρο των συναισθημάτων.

Άρα, μπορείς να πεις κάτι πολύ πιο ισχυρά με το σώμα σου, από ό,τι μπορείς να το πεις με τα λόγια.

Η μεγαλύτερη απόσταση που προβληματίζει τους ειδικούς ψυχικής υγείας τα τελευταία δύο χρόνια λόγω του διαδικτυακού μοντέλου, είναι η σχεσιακή απόσταση, η οποία μας απομακρύνει και από τις διαπροσωπικές ικανότητες που καλούμαστε να χτίσουμε μέσα από τις εμπειρίες μας.

Όσο περισσότερο λοιπόν μπορούμε να φέρουμε μια ισορροπία και να συναντιόμαστε με ανθρώπους από κοντά, ώστε να μην καταλήξουμε να ιδρυματοποιηθούμε μένοντας πίσω από μια κάμερα συνεχώς χωρίς την πραγματική και ουσιαστική διάδραση με τους άλλους ανθρώπους”.

ΒΟΧ – Μάθετε κι εσείς τα VMS

Κουνώντας το χέρι σου πάνω από το κεφάλι σου σημαίνει ότι θέλεις να πάρεις τον λόγο.

Το διπλό thumbs up σημαίνει ότι συμφωνείς.

Το χέρι στο ύψος της καρδιάς είναι έκφραση συμπόνοιας.

Όταν τρίβεις με το χέρι σου την κορυφή της κεφαλής σου, σημαίνει ότι έχεις κάποια ερώτηση.

Tο σηκωμένο χέρι σημαίνει ότι έχεις βιώσει παρόμοια εμπειρία με κάποιον άλλο συμμετέχοντα.

Πηγή: Hills PD, Clavin MVQ, Tufft MRA, Gobel MS, Richardson DC (2022) Video meeting signals: Experimental evidence for a technique to improve the experience of video conferencing. PLoS ONE 17(8): e0270399. doi:10.1371/journal.pone.0270399