Σύνδρομο Munchausen: άλογες και λογικές υπομνήσεις

Αργότερα, το 1977, ο Meadow χρησιμοποίησε τον όρο «σύνδρομο Munchausen διά αντιπροσώπου» για να περιγράψει τα παιδιά των οποίων οι μητέρες κατασκευάζουν ιστορίες ασθένειάς τους υποστηρίζοντας τες με πιθανή συμπτωματολογία ή ακόμα και με τροποποιημένες εργαστηριακές εξετάσεις. Τα διαγνωστικά κριτήρια κατά το DSM-5 στην περίπτωση του συνδρόμου Munchausen διά αντιπροσώπου αναφέρονται σε:

Α. κατά φαντασία (πλασματική) ασθένεια με τις συνεπακόλουθες ενδείξεις και συμπτωματολογία που σχετίζεται με απάτη

Β. το άτομο παρουσιάζει το άλλο (θύμα) ως άρρωστο, με αναπηρία ή με τραύμα

Γ.

η δόλια συμπεριφορά είναι εμφανής ακόμη και με την απουσία προφανών εξωτερικών ανταμοιβών.

Δ. η συμπεριφορά του ατόμου δεν εξηγείται πλέον καλά από μια διαταραχή, όπως το παραλήρημα ή άλλη ψυχωτική κατάσταση.

Χρήζει ιδιαίτερης υποσημείωσης ότι το σύνδρομο Munchausen διά αντιπροσώπου ταξινομείται στη διακριτή κατηγορία T74.8, δηλαδή στην κατηγορία που εντάσσεται η κακοποίηση παιδιών, αλλά και ηλικιωμένων ανάπηρων ή εξαρτημένων ενηλίκων από τους φροντιστές τους (Chetrit, 1998).

Από τη σύντομη παράθεση της εννοιολογικής αποσαφήνισης του συνδρόμου και εστιάζοντας στην υπόθεση της Πάτρας που συγκλονίζει παγκοσμίως, εγείρονται διάφορα ερωτήματα που επικεντρώνονται στην προχειρότητα διαχείρισης του τραγικού συμβάντος. Αν και εφόσον διαγνωσθεί σύνδρομο Munchausen στην περίπτωση της Ρούλας Πισπιρίγκου, τότε θα πρέπει να διερευνηθούν και να συνεξεταστούν οι προσδιοριστικοί παράγοντες που ενεπλάκησαν ή δεν ενεπλάκησαν στη διάγνωση ή μη του συνδρόμου.

Παρότι η διάγνωση του συνδρόμου είναι δύσκολη και προϋποθέτει γνώσεις από τους επαγγελματίες της υγείας, η συστηματική και κριτική ανάλυση της ίδιας της γυναίκας με εστίαση στο ιατρικό ιστορικό, τόσο της ιδίας όσο και των συγγενικών της προσώπων, καθώς και του θανάτου της μικρής Μαλένας και της μικρής Ίριδας που αποδόθηκαν, αρχικά, για τη μεν πρώτη σε αιφνίδια ανακοπή απροσδιόριστων αιτιών, ενώ ακολούθως ο θάνατος αποδόθηκε σε ηπατική ανεπάρκεια και πνευμονικό οίδημα, για τη δε δεύτερη, αρχικά σε αιφνίδια ανακοπή απροσδιόριστων αιτιών, ακολούθως όμως και μετά από τις ιστοπαθολογικές εξετάσεις προέκυψε ότι ο θάνατος του βρέφους προήλθε από εκ γενετής -σπανιότατα- παθολογικά αίτια (αγενεσία φλεβόκομβου) ήταν και παραμένει επιβεβλημένη.

Η έγκυρη και έγκαιρη διάγνωση του συνδρόμου Munchausen στην περίπτωση του τραγικού συμβάντος στην Πάτρα πέρα της προφανούς αποτελεσματικότητας που θα υφίστατο αναφορικά με την αντιμετώπιση και διαχείρισή του, επιφέρει και θα επιφέρει επιπτώσεις και στη δικονομική διαχείριση της υπόθεσης. Για παράδειγμα, θα αντιμετωπιστεί η κατηγορούμενη ως προσωπικότητα με ψυχική διαταραχή;