«Αγκάθι» στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ το κατασκοπευτικό σκάνδαλο

Το δημοσίευμα του Der Spiegel, ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες έβαζαν κοριούς σε κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «θυμίζει ψυχρό πόλεμο», όπως σχολίασε γερμανός υπουργός, και έχει προκαλέσει ρήξη στις σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ.

Οι προοπτικές για μια νέα εμπορική συμφωνία ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων, έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα μετά τους ισχυρισμούς

ότι η Ουάσιγκτον παρακολουθούσε κεντρικά γραφεία της ΕΕ, με στόχο να εντοπίσει ύποπτους για τρομοκρατία. Οι τελευταίες αναφορές για τις υποκλοπές της NSA στην Ευρώπη – και στη Γερμανία ειδικότερα – ξεπερνούν κάθε προηγούμενο σχετικά με την ηλεκτρονική κατασκοπεία.
Το Der Spiegel ανέφερε ότι υπήρχαν έγγραφα και διαφάνειες από τον πληροφοριοδότη της NSA Έντουαρντ Σνόουντεν, που αποδεικνύουν ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες είχαν βάλει κοριούς στα γραφεία της ΕΕ στην Ουάσιγκτον και στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη. Επίσης, κατηγορούνται ότι διεύθυναν μια επέμβαση από το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες για να διεισδύσουν σε τηλεφωνικά δίκτυα και e-mail στο κτίριο Justus Lipsius της ΕΕ στη βελγική πρωτεύουσα, την αίθουσα όπου γίνονται οι σύνοδοι κορυφής της ΕΕ και έδρα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ένα έγγραφο απαριθμεί 38 πρεσβείες και αποστολές, χαρακτηρίζοντάς τες «στόχους». Αναφέρει λεπτομέρειες κατασκοπευτικών μεθόδων που χρησιμοποιούνταν εναντίον κάθε στόχου. Μαζί με τους παραδοσιακούς ιδεολογικούς αντιπάλους από χώρες της Μέσης Ανατολής, ο κατάλογος των «στόχων» περιλαμβάνει τις αποστολές της ΕΕ και τις γαλλικές, ιταλικές και ελληνικές πρεσβείες, καθώς και μια σειρά άλλων συμμάχων των Αμερικανών, όπως η Ιαπωνία, το Μεξικό, η Νότια Κορέα, η Ινδία και η Τουρκία.

Ο αντίκτυπος από τους ισχυρισμούς του Der Spiegel μπορεί να είναι περισσότερο αισθητός στη Γερμανία από ό,τι στις Βρυξέλλες. Το περιοδικό αναφέρει ότι η Γερμανία ήταν ο κυριότερος στόχος για τα προγράμματα παρακολούθησης των ΗΠΑ, κατηγοριοποιώντας τον βασικό ευρωπαϊκό σύμμαχο της Ουάσιγκτον μαζί με την Κίνα, το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία όσον αφορά την ένταση της ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Η Γερμανίδα υπουργός Δικαιοσύνης, Σαμπίνε Λοϊτχόισερ – Σναρενμπέργκερ, ζήτησε εξηγήσεις από τις αρχές των ΗΠΑ. «Αν τα δημοσιεύματα αληθεύουν, θυμίζουν τις δράσεις των εχθρών κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου», φέρεται να δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα Bild. «Είναι πέρα ​​από κάθε φαντασία ότι οι φίλοι μας στις ΗΠΑ θεωρούν τους Ευρωπαίους ως εχθρούς». Η Γαλλία ζήτησε επίσης εξηγήσεις από τις αρχές των ΗΠΑ. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Λοράν φαμπιούς, δήλωσε: «Αυτές οι πράξεις, εφόσον επιβεβαιωθούν, είναι εντελώς απαράδεκτες. Αναμένουμε ότι οι αμερικανικές αρχές θα απαντήσουν στις θεμιτές ανησυχίες που ήγειραν οι αποκαλύψεις του Τύπου το συντομότερο δυνατό».
Η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες έχουν προγραμματίσει κάποιες φιλόδοξες συνομιλίες για τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου την επόμενη εβδομάδα, έπειτα από χρόνια επίπονης προετοιμασίας. Οι ανώτεροι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες ανησυχούν ότι οι συνομιλίες θα επισκιαστούν από τις τελευταίες αποκαλύψεις. «Προφανώς θα πρέπει να δούμε ποια είναι η επίπτωση στις εμπορικές συνομιλίες», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος των Βρυξελλών. Ένας άλλος ανώτερος αξιωματούχος δήλωσε ότι οι καταγγελίες θα προκαλέσουν σάλο στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο και θα μπορούσαν να παρεμποδίσουν τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.

Ο Robert Madelin, ένας από τους ανώτερους αξιωματούχους της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τουίταρε ότι οι διαπραγματευτές της ΕΕ στο εμπόριο λειτουργούσαν πάντα με βάση την υπόθεση ότι άκουγαν τις επικοινωνίες τους. Ένας εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Ήρθαμε αμέσως σε επαφή με τις αρχές των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον και στις Βρυξέλλες και τους ρωτήσαμε για τα δημοσιεύματα. Μας είπαν ότι ελέγχουν την ακρίβεια των πληροφοριών που κυκλοφόρησαν χθες και θα επικοινωνήσουν μαζί μας».
Οι βουλευτές ζήτησαν από τον Χέρμαν Φαν Ρομπάι, πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος έχει το γραφείο του στο κτίριο που παρακολουθούταν, και τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να ανακοινώσουν επειγόντως τα μέτρα που θα λάβουν ως απάντηση στα στοιχεία που αποδεικνύουν την αμερικανική και τη βρετανική ηλεκτρονική παρακολούθηση της Ευρώπης μέσα από τα προγράμματα Prism και Tempora. Ο Γκι Φέρχοφσταντ, πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου και επικεφαλής των Φιλελευθέρων στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, είπε: «Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο και πρέπει να σταματήσει αμέσως. Η αμερικανική μανία συλλογής δεδομένων έχει φτάσει σε άλλα επίπεδα με την κατασκοπεία των αξιωματούχων της ΕΕ και των συναντήσεών τους. Η εμπιστοσύνη μας κινδυνεύει».

Ο Μάρτιν Σουλτς, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δήλωσε: «Είμαι βαθύτατα ανήσυχος και σοκαρισμένος για τους ισχυρισμούς περί κατασκοπείας των αμερικανικών αρχών σε γραφεία της ΕΕ. Αν οι ισχυρισμοί αυτοί αποδειχθούν αληθινοί, θα ήταν ένα εξαιρετικά σοβαρό θέμα που θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ. Εξ ονόματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα απαιτήσω πλήρη αποσαφήνιση και περαιτέρω πληροφορίες άμεσα από τις αρχές των ΗΠΑ σχετικά με αυτούς τους ισχυρισμούς».
Ζητήθηκε, επίσης, από τον Τζον Κέρι, υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, να κάνει μια παράκαμψη στις Βρυξέλλες, στο δρόμο του από τη Μέση Ανατολή, για να εξηγήσει τις δραστηριότητες των ΗΠΑ.

Μέσα στους ανώτερους κύκλους στις Βρυξέλλες, ωστόσο, υπέθεταν εδώ και καιρό ότι οι Αμερικανοί άκουγαν ή επιδίωκαν να παρακολουθούν την ηλεκτρονική κυκλοφορία της ΕΕ.
«Υπάρχει μια ορισμένη χαιρεκακία εδώ, ότι είμαστε αρκετά σημαντικοί ώστε να μας κατασκοπεύουν», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους. «Αυτό θα γινόταν γνωστό κάποια μέρα. Και δεν θα μου έκανε εντύπωση αν κάποια από τα κράτη μέλη μας δεν είχαν κάνει το ίδιο με τους Αμερικανούς».
Τα έγγραφα που υποδεικνύουν τις μυστικές επιχειρήσεις υποκλοπών ήταν από το Σεπτέμβριο του 2010, αναφέρει το Der Spiegel. Ένας πρώην ανώτερος υπάλληλος στις Βρυξέλλες υποστήριξε ότι τα συστήματα τηλεφώνων και υπολογιστών της ΕΕ ήταν σχεδόν απόλυτα ασφαλή, αλλά ότι κανένα σύστημα δεν θα μπορούσε να είναι απρόσβλητο σε επίμονες επιχειρήσεις υψηλής ποιότητας διείσδυσης. «Πάντα υπέθετα ότι ο καθένας με μια αξιοπρεπή υπηρεσία μας άκουγε», είπε. «Δεν με ενοχλεί πολύ. Μερικές φορές είναι μια μορφή επικοινωνίας».

Το Der Spiegel ανέφερε ότι τα έγγραφα του Σνόουντεν αποκαλύπτουν ότι οι ΗΠΑ είχαν παγιδεύσει μισό δισεκατομμύριο τηλεφωνικές κλήσεις, ηλεκτρονικά μηνύματα και μηνύματα κειμένου στη Γερμανία μέσα σε ένα μήνα. Κατά μέσο όρο την ημέρα, η NSA παρακολουθούσε περίπου 20 εκατ. γερμανικές τηλεφωνικές συνδέσεις και 10 εκατ. βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο, και ο αριθμός αυξανόταν σε 60 εκατ. συνδέσεις τηλεφώνου κατά τις ημέρες αιχμής, ανέφερε η έκθεση.
Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες είπαν ότι αυτό αντανακλά τη βαρύτητα της Γερμανίας στην ΕΕ και κατά πάσα πιθανότητα να εμπεριείχε στοιχεία βιομηχανικής και εμπορικής κατασκοπείας. «Οι Αμερικανοί ενδιαφέρονται περισσότερο για το τι σκέφτονται οι κυβερνήσεις παρά για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και συμμερίζονται την άποψη ότι η Γερμανία καθορίζει την ευρωπαϊκή πολιτική», δήλωσε ένας από τους ανώτερους αξιωματούχους.

Εν τω μεταξύ, προέκυψε ότι τουλάχιστον έξι ευρωπαϊκά κράτη μέλη έχουν μοιραστεί προσωπικά δεδομένα με την NSA, σύμφωνα με τις αποκαλυφθέντες εκθέσεις των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ και τα κοινοβουλευτικά έγγραφα της ΕΕ. Τα έγγραφα, τα οποία έχει στα χέρια του ο Observer, δείχνουν ότι – εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο – η Δανία, η Ολλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία είχαν επίσημες συμφωνίες για την παροχή τηλεπικοινωνιακών δεδομένων στις ΗΠΑ. Δηλώνουν ότι οι χώρες της ΕΕ είχαν παλαιές συμφωνίες που τις υποχρεώνουν να παραδώσουν στοιχεία, τα οποία, κατά τα επόμενα χρόνια, όπως πιστεύουν οι ειδικοί, κατάληξαν να συμπεριλαμβάνουν δεδομένα μέσω κινητών τηλεφώνων και Ιnternet .
Σύμφωνα με τις διεθνείς συμφωνίες των μυστικών υπηρεσιών, τα έθνη κατηγοριοποιούνται από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με το επίπεδο εμπιστοσύνης τους. Η ανταλλαγή δεδομένων ορίστηκε υπό μια βρετανο-αμερικανική συμφωνία του 1995, που παρείχε το νομικό πλαίσιο για την ανταλλαγή στοιχείων που συνεχίζεται ακόμα. Όπως ορίζει: «Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις αυτές, κάθε πλευρά θα συνεχίσει να διαθέτει στην άλλη, συνεχώς, και χωρίς αίτημα, όλα τα δεδομένα, COMINT (πληροφορίες επικοινωνιών) του τελικού προϊόντος και τεχνικό υλικό που αποκτήθηκαν ή παράγονται, καθώς και όλες τις σχετικές πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες, τις προτεραιότητες και τις εγκαταστάσεις». Η συμφωνία συνεχίζει, εξηγώντας πώς μπορεί να επεκταθεί για να συμπεριλάβει παρόμοιες συμφωνίες με τρίτες χώρες που έχουν υπογράψει. Οι συμφωνίες ήταν στρατηγικής σημασίας για την NSA κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου.

Ωστόσο, ο Simon Davies, εμπειρογνώμονας σε θέματα μυστικών υπηρεσιών και project director στο London School of Economics, που γράφει το Privacy Surgeon blog, θεωρεί ότι δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στον ρόλο της NSA μετά τις τροποποιήσεις της Αμερικανικής Foreign Intelligence Surveillance Act (Fisa). Σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στο blog του Davies, ο πρώην διευθυντή της NSA Michael Hayden, δήλωσε: «Οι αλλαγές που έγιναν στο Fisa το 2008 ήταν πολύ πιο δραματικές – πολύ πιο εκτεταμένες από οτιδήποτε με εξουσιοδότησε να κάνω ο πρόεδρος Μπους». Ο Davies είπε στον Observer ότι η επιβεβαίωση των μυστικών συμφωνιών έδειξε ότι υπάρχει ανάγκη διερεύνησης από την ΕΕ. «Είναι σαφές ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να παρέμβει σε αυτό το σημείο μέσω μιας δημόσιας έρευνας», λέει ο Davies. «Οι βουλευτές θα πρέπει να θέσουν τα συμφέροντα των πολιτών τους πάνω από τις κομματικές πολιτικές και να δημιουργήσουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις».
Η σχέση μυστικής ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των κορυφαίων ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ για πρώτη φορά περιγράφεται σε μια έκθεση του 2001 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η έκθεση ανέφερε τα εξής: «Η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο καλούνται να πάρουν αποφάσεις περαιτέρω επιχειρήσεων για την αναχαίτιση της παρακολούθησης επικοινωνιών από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ στην επικράτειά τους, για τη συμμόρφωσή τους με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/30/nsa-spying-europe-claims-us-eu-trade