Διάσωση της καθεστηκυίας καταστάσεως ή ανατροπή της;

Μιλήσαμε ήδη για το τί είδους «νέο κόμμα» δεν θα θέλαμε. Ώρα να περιγράψουμε και το τί είδους κόμμα θα θέλαμε… Υπονοώντας, όμως, το πόσο απευκταίο θα ήταν να συμβούν τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που θα περιγράψουμε.

Πρώτον, ο κυρίως λόγος αποτυχίας και ανάγκης απόσυρσης των σημερινών κομμάτων είναι η ποιότητα του πολιτικού τους προσωπικού: ως εκ τούτου, ένα εγχείρημα «ανακύκλωσης» των προσώπων, έστω των τάχα μου «καλύτερων» προσώπων, θα ήταν ό,τι χειρότερο – και παντελώς θνησιγενές.

Δεύτερον,

ο Κώστας Ροδινός ορθοτομεί τον λόγο της πολιτικής μας αληθείας όταν κανοναρχεί ότι πρώτα αποφασίζουμε (α) ποιά Ελλάδα θέλουμε, μετά (β) σε ποιά κατεύθυνση θέλουμε να την οδηγήσουμε και κατά τρίτον (γ) ποιοί μπορούν να αναλάβουν  το τιτάνιο έργο – όχι ανάποδα! «Με άλλα λόγια, πρώτα επιλέγουμε το ταξίδι, μετά χαράσσουμε την διαδρομή και στη συνέχεια αναζητούμε όχημα και οδηγό που θα μας πάει στον προορισμό μας». Ας εξετάσουμε λοιπόν το πρόβλημα – και τη λύση του.

Αποτελεί λογικό σολοικισμό το να πιστεύουμε ότι η λύση στο αδιέξοδό μας μπορεί να προκύψει από τους τρέχοντες κομματικούς σχηματισμούς. Και αυτό δεν λέγεται για συναισθηματικά φορτισμένους λόγους, αλλά επί τη βάσει μιας θεμελιώδους διαπίστωσης: ότι τα σημερινά κόμματα δημιουργήθηκαν με άλλο σκοπό, στόχευαν σε άλλου τύπου διαχείριση, στελεχώνονταν με διαφορετικά κριτήρια και πολιτεύονταν με άλλες μεθόδους από τις σήμερα αναγκαίες.

Η αλήθεια της διαπίστωσης καθίσταται πασιφανής μόλις κάποιος παρατηρήσει την μετριότητα του στελεχιακού δυναμικού των κομμάτων. Τα στελέχη αυτά εδώ και δεκαετίες δεν επεδίωξαν, δεν εκπαιδεύτηκαν/ανδρώθηκαν και εν τέλει δεν μπορούν να διαχειριστούν συνθήκες σαν τις σημερινές. Η πολιτική-ως-βιοπορισμός λειτούργησε ως κλειστό σύστημα, η πρόσβαση στο οποίο βασιζόταν κυρίως σε ένα και μόνο κριτήριο, ήτοι αν ο υποψήφιος διαθέτει «δεξαμενή έτοιμων κουκιών». Η συνακόλουθη αποστολή του πολιτικού στελέχους ήταν κυρίως η μετεκλογική πελατειακή διαβουκόληση των ψηφοφόρων του, με την παραγωγή πολιτικής ως πάρεργο. Το ζήτημα είναι πως πέρα από την παρουσία ή την απουσία εγγενούς φιλοπατρίας ή επιμέρους ικανοτήτων, τα στελέχη που έχουν μάθει να λειτουργούν με έναν συγκεκριμένο τρόπο εδώ και δεκαετίες απλώς αδυνατούν να λειτουργήσουν αλλιώς, να προσαρμοστούν σε συνθήκες εντελώς καινούργιες. Πολλές φορές, τα ενθάδε πολιτικά στελέχη δεν έχουν τα εφόδια για να κατανοήσουν καν τις συντεταγμένες των σημερινών πρωτοφανών, πολύπλοκων προβλημάτων, πόσω δε μάλλον για να πρωτοστατήσουν στην επίλυσή τους. Αλλά και πέραν τούτου, το πολιτικό-κομματικό σύστημα δεν μπορεί παρά να αντιμετωπίζει φοβικά το ενδεχόμενο να μπει καινούργιο κρασί στα παλιά ασκιά του, γιατί και το ίδιο ως σύνολο, ως οργανισμός, αδυνατεί να «σκεφτεί διαφορετικά». Η δε ύπαρξη των σημερινών κομμάτων όπως τα γνωρίζουμε είναι συνυφασμένη με ένα παχύ πλέγμα συμφερόντων και σχέσεων εξάρτησης και διαπλοκής (ανίερες συμμαχίες – δεσμεύσεις και αντίδωρα) που καθιστούν ανέφικτη την ριζοσπαστική και καινοτόμο μετεξέλι