Είναι τα «ύστατα διλήμματα» ψευδή;

Τα τελευταία χρόνια, ακούμε διαρκώς σε κάθε ψήφιση πακέτου, μνημονίου ή μέτρων:

«Ή αυτό ή το χάος!»

«Δεν έχουμε άλλη επιλογή! Αν πούμε τώρα όχι, το αποτέλεσμα είναι η χρεοκοπία!»

«Τα μέτρα είναι βαριά, αλλά η εναλλακτική ακόμα βαρύτερη – βάλτε πλάτη!»

Και λοιπά, και λοιπά.

Είναι όμως αυτά τα διλήμματα ρεαλιστικά; Ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα; Είναι ακριβή;

Η σύντομη απάντηση είναι… ναι. Τουλάχιστον,

Σε βάθος χρόνου, προφανώς υπάρχει μια ποικιλία επιλογών που θα μπορούσαν να παρθούν: ανάμεσα στην άρνηση τύπου «να καούν τα κάρβουνα» και στην αμιγή μνημονιοφροσύνη υπάρχει η εξαφανισμένη «τρίτη παράταξη», η επαναδιαπραγμάτευση. Αλλά και πιο πριν ακόμα, από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι τον Απρίλιο του 2010, ο ΓΑΠ είχε δυνατότητες επιλογών και πολιτικών που δεν θα απέληγαν κατ’ ανάγκην στο τροϊκανό Μνημόνιο – και αυτό ακριβώς είχε αναδείξει επιτυχώς ο Σαμαράς. Το ίδιο ισχύει για κάθε «μεγάλο πακέτο»: στους μήνες που προπορεύονταν ενός εκάστου θα μπορούσαν να είχαν αναληφθεί πολιτικές που δεν θα είχαν την ίδια σκληρή απόληξη. Μακροπρόθεσμα, το δίλημμα «Μνημονιοφροσύνη ή Καταστροφή» είναι ψευδές, φαντασιώδες: κάθε φορά, θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί  ενδιαμέσως πραγματικά διαφορετική πολιτική.

Όμως, πριν από κάθε δεδομένη στιγμή ψήφισης, στο βραχυπρόθεσμο πεδίο, τα διλήμματα αυτά είναι, δυστυχώς, απολύτως πραγματικά και ρεαλιστικά. Όταν τα ταμειακά αποθέματα τελειώνουν… αύριο-μεθαύριο, η συζήτηση για τις εναλλακτικές που κάποτε ενδεχομένως είχαμε αλλά δεν αξιοποιήσαμε καταλλήλως καθίσταται φιλολογική, καφενειακή, επίκαιρα και κλασικά εικονογραφημένα.

Όσο κι αν δεν μας αρέσει, πρέπει να αντιληφθούμε ότι τον «λογαριασμό» τον άφησε στο τραπέζι η προηγούμενη παρέα, και αν δεν καλμάρουμε πρώτα τον εστιάτορα/εταίρο αποκλείεται να καταφέρουμε να παραγγείλουμε αυτά που θέλουμε. Βέβαια, το αν ο πρωθυπουργός προτίθεται να δώσει αργότερα αποφασιστικά την πρέπουσα παραγγελία ή αν θα συνεχίσει να ρωτά τι προτείνει ο εστιάτορας είναι ένα ζήτημα – που θα επιλυθεί ΜΕΤΑ την ψήφιση των μέτρων.

«Ηρωικό όχι! Ρήξη, ανυπακοή, να καούν τα κάρβουνα!»

Δεν νομίζω ότι στήριξε κανείς τον Σαμαρά για να σκάσει η βόμβα στα χέρια του. Δεν νομίζω ότι στήριξε κανείς τον οποιονδήποτε με στόχο να σκάσει η βόμβα στα χέρια τα δικά του.

Φτάνουμε έτσι στο εξής παράδοξο: κάθε ενδεχόμενο γόνιμο και μη ακραία καταστροφικό για τον ελληνικό λαό «όχι» στην τρόϊκα να περνά μέσα από το «ναι» της επόμενης εβδομάδος. Την ημέρα της ψήφισης (και όχι γενικά και αόριστα τα τελευταία δύο χρόνια), ένα «όχι» θα ήταν «όχι» στον ελληνικό λαό: «όχι» στην ίδια την ύπαρξη του κουτσουρεμένου, ανεπαρκούς κράτους του. Ξέρετε, στο βαριά ελλειμματικό μεταπολιτευτικό κράτος μας, οι μισθοί και οι συντάξεις δεν βγαίνουν από το καπέλο του ταχυδακτυλουργού… Κάποιοι νομίζουν ότι ένα «όχι» θα ήταν ηρωικό: όμως, θα έμοιαζε πιο πολύ με τις σπασμωδικές αντιδράσεις του κοτόπουλου όταν το αποκεφαλίζουν