Γιατί η χρεοκοπία ΔΕΝ είναι αναπόφευκτη

Κατά την παρουσίαση του πρώτου οικονομικού προγράμματος της ΝΔ («Ζάππειο 1»), ο Αντώνης Σαμαράς είχε δομήσει την εξαιρετική του παρουσίαση πάνω στο θεμελιώδη συλλογισμό του διαχωρισμού του ελλείμματος σε διαρθρωτικό και κυκλικό. Και είχε αποδείξει, με έναν συλλογισμό που λοιδορήθηκε, χωρίς ποτέ να αντικρουστεί με επιχειρήματα, ότι ο μηδενισμός του ελλείμματος είναι εφικτός, χωρίς να ληφθούν νέα μέτρα, πέρα από όσα είχε λάβει τότε η κυβέρνηση Παπανδρέου με το Μνημόνιο 1. Ο συλλογισμός είναι απλός: Τα μέτρα του Μνημονίου εξαφάνιζαν το διαρθρωτικό έλλειμμα και τα μέτρα Σαμαρά για την επανεκκίνηση της οικονομίας θα εξαφάνιζαν και το κυκλικό έλλειμμα. Αν ο συλλογισμός και οι υπολογισμοί Σαμαρά στο Ζάππειο 1 είναι σωστοί – δεν έχουμε καμία ένδειξη ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, αντιθέτως – τότε ήδη με τα νέα μέτρα που έχουν ληφθεί μετά τον Ιούλιο του 2010 και έως σήμερα, έχουμε πιθανότατα διαρθρωτικό πλεόνασμα. Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο του ελλείμματός μας είναι κυκλικό, οφείλεται δηλαδή στην ύφεση. Ίσως μάλιστα, το κυκλικό μας έλλειμμα να είναι μεγαλύτερο από το συνολικό μας έλλειμμα – εάν δηλαδή ευσταθεί η υπόθεση περί διαρθρωτικού πλεονάσματος. Ας το πούμε με διαφορετικά λόγια: Είναι γενικώς αποδεκτό ότι οι στόχοι του Μνημονίου για το έλλειμμα και το χρέος του 2011 πέφτουν έξω εξαιτίας της ύφεσης. Η ύφεση, όχι μόνον στερεί τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει οικονομικό προϊόν, άρα και φόρους-έσοδα για τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά αυξάνει και τις δαπάνες του προϋπολογισμού, μέσω των περισσότερων επιδομάτων ανεργίας, αλλά και της αύξησης των επιχορηγήσεων των ασφαλιστικών ταμείων (περισσότεροι άνεργοι = λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές). Παράλληλα, η μείωση του ΑΕΠ έχει ως αποτέλεσμα ότι μειώνεται ο παρανομαστής στη σχέση χρέους/ΑΕΠ και ελλείμματος/ΑΕΠ και, ως εκ τούτου, αυξάνονται τα ποσοστά χρέους και ελλείμματος επί του ΑΕΠ. Είναι τα νούμερα τόσο άσχημα; Πολλοί φίλοι αναγνώστες και σχολιαστές του antinews, αλλά και γενικότερα ο κόσμος, θέτουν το ερώτημα: Είναι δυνατόν να καταφέρει η οικονομία μας με χρέος ύψους 150-160% του ΑΕΠ ή και περισσότερο; Καταρχάς, θα πρέπει να τονιστεί ότι το νούμερο αυτό από μόνο του δεν λέει τίποτα. Κανένας μεγάλος οργανισμός δεν αποπληρώνει ποτέ το χρέος του. Για σκεφθείτε π.χ. να ετίθετο το ερώτημα σε μια τράπεζα «να αποπληρώσει τα χρέη της». Αυτό θα σήμαινε ότι θα έπρεπε να επιστρέψει την άλλη στιγμή όλα τα χρήματα στους καταθέτες της, πράγμα που θα την οδηγούσε στην κατάρρευση. Τι συμβαίνει όμως και μπορεί μια τράπεζα να πληρώνει όσους καταθέτες της ζητήσουν τα χρήματά τους; Είναι απλό: άλλοι άνθρωποι φέρνουν νέες καταθέσεις, οι οποίες αναπληρώνουν αυτές που φεύγουν. Έτσι και στα κράτη, το χρέος δεν αποπληρώνεται, αλλά αναχρηματοδοτείται. Βασική προϋπόθεση, βέβαια, για να έρθει νέα χρηματοδότηση σε έναν χρηματοοικονομικό οργανισμό είναι η πεποίθηση ότι, ανά πάσα στιγμή, όποιος του ζητήσει τα λεφτά του, θα τα πάρει πίσω. Κάτι, όμως, που δεν είναι δυνατόν για κανέναν, αν ΟΛΟΙ οι χρηματοδότες ζητήσουν ταυτόχρονα