Η αλήθεια που δεν θα παραδεχθεί ποτέ το Βερολίνο για την Τουρκία

Η γερμανική κυβέρνηση θα πρέπει να αμφισβητήσει την πολιτική της ομερτά για το παρόν, σχολιάζει η Ασλί Αϊντιντασμπάς, μέλος του think tank European Council on Foreign Relations.

Όπως όλοι όσοι μεγαλώνουν στην Τουρκία, διδάχτηκα στο σχολείο ότι οι Αρμένιοι ήταν μία αχάριστη φυλή που συμμάχησε με τους Ρώσους κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου να διαμοιράσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μόνο και μόνο για να απελαθούν μαζικά το 1915 ως μέτρο

έκτακτης ανάγκης. Μάθαμε ότι ενώ κάποιοι Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους στην πορεία, σφαγιάστηκαν πολλοί Τούρκοι, ότι αυτού του είδους τα γεγονότα συμβαίνουν σε καιρό πολέμου, και ότι ο κόσμος συνωμοτεί για να διαδώσει ψέματα για "τη λεγόμενη γενοκτονία" για να αποδυναμώσει τη Δημοκρατία της Τουρκίας.

Μου πήρε σχεδόν 20 χρόνια για να αναιρέσω την πλύση εγκεφάλου από τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής μου και να ανακαλύψω την πλήρη αλήθεια.

Αυτό που πραγματικά συνέβη είναι ότι το 1915 οι Αρμένιοι στις ανατολικές επαρχίες ξεσηκώθηκαν για περισσότερα δικαιώματα και αυτονομία. Ήταν από τις αρχαιότερες χριστιανικές κοινότητες στη Μέση Ανατολή και αποτελούσαν αναπόσπαστο τμήμα της αυτοκρατορίας, με πολλούς πολιτικούς, τεχνίτες, διπλωμάτες και επιχειρηματίες. Η εν καιρώ πολέμου οθωμανική κυβέρνηση απάντησε με όλο και σκληρότερα μέτρα, θέτοντας οριστικά στην πραγματικότητα μια πολιτική εθνοκάθαρσης για περισσότερο από ένα εκατομμύριο Αρμένιους το 1915 σε ολόκληρη την περιοχή που τώρα ονομάζεται Τουρκία.

Με συστηματικές εκκαθαρίσεις και καλά ενορχηστρωμένες μαζικές δολοφονίες, η Ανατολία "εκκαθαρίστηκε" από έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς της. Όλα τα ίχνη της αρμενικής ζωής και του πολιτισμού διαγράφηκαν κατά την ίδρυση της νέας δημοκρατίας το 1923. Είναι σαν να μην έζησαν ποτέ εκεί.

Την περασμένη εβδομάδα, 101 χρόνια μετά την τραγωδία αυτή, το γερμανικό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τις μαζικές δολοφονίες των Αρμενίων το 1915 ως "γενοκτονία", συμφωνώντας με τους περισσότερους μελετητές σχετικά με το θέμα. Η Bundestag δεν είναι η πρώτη Βουλή που καταδικάζει αυτή την πρώτη μεγάλη γενοκτονία του 20ου αιώνα: 28 κοινοβούλια σε όλο τον κόσμο έχουν περάσει παρόμοιες νομοθεσίες κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Αλλά αυτή η ψηφοφορία έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι αναδεικνύει τη συνενοχή της αυτοκρατορικής Γερμανίας σε αυτή την τραγωδία.

Εκείνη την εποχή, η γερμανική κυβέρνηση ήταν ο στενότερος σύμμαχος των Οθωμανών και είχε στρατιωτικούς συμβούλους ενσωματωμένους στον οθωμανικό στρατό σε όλη την αυτοκρατορία. Ιστορικά στοιχεία αποκαλύπτουν ότι τα σχέδια για να εξαγνίσουν τους Αρμένιους από την ηπειρωτική Ανατολία τα μοιράστηκαν με τους Γερμανούς αξιωματούχους σε διάφορα στάδια της εκστρατείας. Ο νυν επικεφαλής του Πράσινου Κόμματος της Γερμανίας, Τσεμ Οζντεμίρ, τουρκικής καταγωγής, μίλησε με πάθος για τη στήριξη της κίνησης. "Ήξεραν ακριβώς τι συνέβαινε", είπε στους γερμανούς αξιωματούχους. "Από αυτή την άποψη είμαστε ένοχοι για συνενοχή και πρέπει να το παραδεχτούμε".

Είναι αδύνατο να μην θαυμάσεις το θάρρος του Τουρκο-Γερμανού πολιτικού, ο οποίος αντιστάθηκε στην πίεση από την Άγκυρα αλλά και από τους τούρκους ψηφοφόρους του στο εσωτερικό της Γερμανίας και πίεσε ώστε να έρθει στο φως μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της τουρκικής ιστορίας. Και τα 11 μέλη τουρκικής καταγωγής της Bundestag ψήφισαν υπέρ.

Ενώ η επίσημη απάντηση της Άγκυρας στη γερμανική κυβέρνηση φάνηκε αρκετά μετρημένη ώστε να αποφευχθεί μια πλήρης "έκρηξη" των σχέσεων, η οργή της στρεφόταν κατά του Οζντεμίρ και άλλων βουλευτών που ψήφισαν το νομοσχέδιο. Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε εκφράσει τα συλλυπητήριά του προς τα θύματα των Αρμενίων του 1915, κατά τα τελευταία τρία χρόνια. Αλλά αυτή τη φορά δήλωσε ότι οι βουλευτές που ψήφισαν υπέρ της αναγνώρισης "θα πρέπει να δώσουν δείγματα αίματος σε ένα εργαστήριο", υποδηλώνοντας ότι μπορεί να αποκαλυφθεί ένας κρυφός αντι-τουρκισμός, που θυμίζει πάρα πολύ την αποτρόπαια γερμανική εμμονή του 20ου αιώνα για τη φυλετική καθαρότητα.

Το πως πρέπει να αποκαλείται το 1915 παραμένει το μεγαλύτερο ταμπού στην Τουρκία. Ενώ η κυβέρνηση αποδέχεται τώρα τα φοβερά δεινά που υπέστησαν οι Αρμένιοι, εξακολουθεί να επενδύει εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο σε παγκόσμιες εκστρατείες για να αντικρούσει την απαγορευμένη λέξη από "γ". "Συνέβησαν άσχημα πράγματα, αλλά δεν ισοδυναμούν με γενοκτονία", είναι η συντομευμένη εκδοχή της επίσημης τουρκικής θέσης.

Ο λαός είναι ακόμη πιο αντιδραστικός από την κυβέρνηση, χάρη σε μια πολιτική άρνησης που επιβάλλεται επί δεκαετίες σε κάθε επίπεδο του σχολικού προγράμματος, των μέσων ενημέρωσης και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ακόμη και η δημοσίευση μιας απλής φωτογραφίας από ορφανά Αρμενίων το 1915 στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκαλεί αμέσως δεκάδες γράμματα μίσους, όπως διαπίστωσα πολλές φορές κατά το παρελθόν έτος.

Σε αυτή την αποπνικτική πνευματική ατμόσφαιρα, θα υπέθετε κανείς ότι η ψήφος της Bundestag θα μπορούσε να είναι μια ανάσα φρέσκου αέρα και ένα άνοιγμα στον μικρό αλλά αυξανόμενο αριθμό των αντικομφορμιστών στον ακαδημαϊκό χώρο και την πολιτική που αμφισβητούν πλέον το δόγμα της Τουρκίας. Αλλά δεν είναι έτσι. Εξαπολύοντας ένα κύμα εθνικιστικού παροξυσμού στην Τουρκία, η ψηφοφορία καθιστά τις ζωές εκείνων που προσπαθούν να πουν την αλήθεια στην εξουσία, ακόμη πιο δύσκολη. Η Τουρκία δεν διέρχεται μια "κανονική" περίοδο αυτές τις μέρες. Η ελευθερία του λόγου καταστέλλεται. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ασφυκτιούν κάτω από ένα όλο και πιο αυταρχικό καθεστώς. Δεκάδες ακαδημαϊκοί, οι οποίοι αμφισβητούν τη σκληρή τακτική της κυβέρνησης σχετικά με το κουρδικό ζήτημα, απολύονται ή κρατούνται.

Και ενώ όλα αυτά συνέβαιναν, η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ ήταν απασχολημένη με το να πηγαινοέρχεται στην Άγκυρα, αγνοώντας την απότομη επιδείνωση της τουρκικής δημοκρατίας, προκειμένου να επιτευχθεί μια συμφωνία για το προσφυγικό με τον Ερντογάν. Προς ενθάρρυνση της Γερμανίας, η Ευρωπαϊκή Ένωση τον Μάρτιο συμφώνησε να ξεφορτωθεί τις δικές της αρχές και να επιταχύνει την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας -ενώ δημοσιογράφοι δικάζονταν μέρα παρά μέρα με τη μέρα για το τι γράφουν.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ δεν είπαν τίποτα για την ελευθερία του Τύπου, τις πιέσεις που ασκούνται στο δικαστικό σώμα ή τη δεινή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κουρδικές περιοχές, έως ότου ο ευρωπαϊκός λαός διαμαρτυρήθηκε τελικά για το διπλό πρότυπο. Η γερμανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει θαρραλέα το παρελθόν της, αλλά θα πρέπει επίσης να αμφισβητήσει την πολιτική της ομερτά για το παρόν. Οι Τούρκοι δημοκράτες έχουν πολύ ποιο καχύποπτοι απέναντι στην πολιτικολογία του Βερολίνου κατά το παρελθόν έτος, βλέποντας τους αγώνες τους να αγνοούνται για χάρη μιας χειραψίας για τους μετανάστες. Η ψηφοφορία για την ιστορία δεν θα το αλλάξει αυτό.

Καμία χώρα στην Ευρώπη δεν είναι πιο σημαντική για τους Τούρκους από τη Γερμανία, όπου μένουν σχεδόν 4 εκατομμύρια Τούρκοι πολίτες και είναι η πιο μεγάλη δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει περιθώριο σε αυτή τη σχέση για μια πραγματική συμμαχία που θα ωφελήσει τα δύο έθνη και θα συμβάλει σημαντικά στην τουρκική δημοκρατία. Για να συμβεί αυτό, το Βερολίνο θα πρέπει να εμπλακεί σε διάφορα επίπεδα της τουρκικής κοινωνίας και να υποστηρίξει τις δικές του βασικές αρχές, όχι μόνο για την ιστορία, αλλά και για το τι συμβαίνει σήμερα.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα