Η επικίνδυνη μυθολογία του καρκίνου

Φέτος, η Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο (4 Φεβρουαρίου) επικεντρώθηκε στην διάλυση των καταστροφικών μύθων γύρω από την ασθένεια. Το θέμα – που παρουσιάστηκε με το σύνθημα «Καρκίνος – Αυτό το ξέρατε;» – προσφέρει μια ευκαιρία να προβληματιστούμε σχετικά με τις αληθινές συνέπειες του καρκίνου και να ενισχύσουμε την παγκόσμια πρόληψη και τις προσπάθειες θεραπείας, γράφει στο project-syndicate ο Seth Berkley, γιατρός, λέκτορας σε πολλά πανεπιστήμια και επικεφαλής της GAVI Alliance.

Ένας μύθος που επικρατεί είναι ότι ο καρκίνος είναι κυρίως πρόβλημα των ανεπτυγμένων χωρών. Όμως, ενώ

είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος είναι διάχυτος στις πλούσιες χώρες, οι άνθρωποι στις φτωχότερες χώρες του κόσμου χάνουν περισσότερα χρόνια ζωής από τη νόσο. Ενώ η πρόοδος της ιατρικής και οι τεχνολογικές εξελίξεις βοηθούν τους ασθενείς με καρκίνο σε χώρες με υψηλά εισοδήματα να ζήσουν περισσότερο – στο βαθμό που ορισμένες μορφές καρκίνου έχουν γίνει αποτελεσματικά χρόνιες παθήσεις – οι άνθρωποι στις χώρες με χαμηλά εισοδήματα συνεχίζουν να πεθαίνουν νέοι. Εκτός του ότι αυτό είναι άδικο, είναι και βαθιά τραγικό. Έχοντας ξεφύγει από ‘δολοφόνους’, όπως η ελονοσία και το AIDS, κάποιος δεν θα έπρεπε να πεθάνει πρόωρα από καρκίνο – ειδικά κάποια μορφή καρκίνου που θα μπορούσε να είχε προληφθεί με κάτι τόσο απλό και τόσο προσιτό όσο ένα εμβόλιο.

Η συχνά παραβλεπόμενη σύνδεση μεταξύ του καρκίνου και των εμβολίων αναδεικνύει μια δεύτερη κοινή παρερμηνεία: η μοίρα μόνο (και ίσως και το κάπνισμα) καθορίζουν ποιος θα πάθει καρκίνο. Στην πραγματικότητα, μία στις έξι περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως προκαλείται από ένα γνωστό μολυσματικό παράγοντα, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται στο ένα τρίτο σε ορισμένες χώρες στην υποσαχάρια Αφρική. Οι τέσσερις κύριοι ένοχοι είναι η ηπατίτιδα Β και C (hepB and hepC) των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), και το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, που είναι συλλογικά υπεύθυνο για 1,9 εκατομμύρια κρούσματα στο ήπαρ, στον τράχηλο της μήτρας και για τον γαστρικό καρκίνο, ετησίως.
Ο καρκίνος στον τράχηλο σκοτώνει πλέον περισσότερες γυναίκες απ’ ότι ο τοκετός, με μια ζωή να χάνεται κάθε δύο λεπτά. Από τις 275.000 γυναίκες που πεθαίνουν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε χρόνο, το 85% ζουν στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Και τελικά, ο καρκίνο του τραχήλου τείνει να στοχεύει τις πιο ευάλωτες, όπως τις γυναίκες που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV. Αν αφεθεί ανεξέλεγκτος, ο αριθμός των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας θα αυξηθεί σε 430.000 ετησίως μέχρι το 2030.

Μετά υπάρχει η HepB, η οποία είναι πάνω από 50 φορές πιο μολυσματική από τον ιό HIV και συχνά περνά από τη μητέρα στο παιδί πριν ή λίγο μετά τη γέννησή του, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του ήπατος αργότερα στη ζωή του. Εκτιμάται ότι δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σήμερα έχουν μολυνθεί με HepB, ενώ 350 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί χρόνια. Από αυτούς, περίπου το ένα τέταρτο θα πεθάνει από HepB που σχετίζεται με τον καρκίνο του ήπατος ή κίρρωση (μια συνέπεια της χρόνιας ηπατικής νόσου).

Τα καλά νέα είναι ότι ισχυρά εργαλεία είναι διαθέσιμα για να αποτρέψουν πολλούς από αυτούς τους θανάτους. Τα υπάρχοντα εμβόλια HPV μπορεί να αποτρέψουν έως και 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ενώ νέα εμβόλια που είναι σε εξέλιξη θα βελτιώσουν περαιτέρω αυτό τον αριθμό. Ομοίως, τα εμβόλια hepB είναι κατά 95% αποτελεσματικά στην πρόληψη της μόλυνσης και τις χρόνιες συνέπειές της.

Tα εμβόλια που προστατεύουν από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και την hepC είναι σε εξέλιξη (αν και το τελευταίο αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολο). Ακόμη και ένα εμβόλιο για τον ιό Epstein-Barr, που θα προστατεύει από ορισμένα είδη λεμφώματος, επιτυγχάνει ελπιδοφόρα αποτελέσματα. Αλλά το να πληρώνουν και να παρέχουν αυτά τα εμβόλια στους πιο ευάλωτους πολίτες σε χώρες με χαμηλό εισόδημα αποτελεί σημαντική πρόκληση. Παρά το γεγονός ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνέστησε να συμπεριληφθεί το εμβόλιο για την HepB σε τακτική ανοσοποίηση από το 1992, η υψηλή τιμή του αρχικά εμπόδισε την πρόσληψη του σε ορισμένες αναπτυσσόμενες χώρες. Πιο πρόσφατα, το ίδιο πρόβλημα απείλησε να εμποδίσει την υιοθέτηση για τα εμβόλια του HPV. Αλλά η GAVI Alliance παρενέβη για να εξασφαλίσει ότι αυτό δεν υπάρχει πλέον ανησυχία με την hepB και αυτό είναι απίθανο να συμβεί με τον ιό HPV.
Από τότε που ξεκίνησε το 2000, η ​​ GAVI Alliance επεδίωξε να αυξήσει την πρόσβαση σε σωτήρια εμβόλια για τα φτωχότερα παιδιά του κόσμου. Σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα, τον ΠΟΥ, τη UNICEF και το ίδρυμα Bill & Melinda Gates, έχει χρησιμοποιήσει καινοτόμα χρηματοδοτικά «εργαλεία» για να αντλήσει κεφάλαια για τα παγκόσμια προγράμματα εμβολιασμού και να μειώσει τις τιμές των εμβολίων σε συνεργασία με τη βιομηχανία.

Συμπεριλαμβάνοντας το εμβόλιο hepB σε ένα πεντασθενές (πέντε σε ένα) εμβόλιο, η Συμμαχία έχει ήδη διευκολύνει την παράδοση του στα παιδιά 70 χωρών, ως μέρος του εμβολιασμού ρουτίνας. Η Συμμαχία προσπαθεί τώρα να κάνει το εμβόλιο κατά του HPV διαθέσιμο σε περισσότερες από 30 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια από τις φτωχότερες του κόσμου, μέχρι το 2020. Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, που συμπίπτει με την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, έχει ξεκινήσει προγράμματα επίδειξης σε οκτώ αναπτυσσόμενες χώρες.

Ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι τα οφέλη των εμβολίων εκτείνονται πέρα ​​από την πρόληψη της ασθένειας και του θανάτου. Έχει βρεθεί επίσης ότι βοηθούν τη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών και την εκπαιδευτική τους ικανότητα, ενισχύοντας έτσι το δυναμικό της οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας. Στον αγώνα κατά του καρκίνου, η πρόοδος της ιατρικής μπορεί να μειώσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας, γεγονός που σημαίνει ότι η καλύτερη πρόσβαση σε εμβόλια μπορεί να έχει τεράστια επίδραση, μειώνοντας τον αριθμό των μελλοντικών περιπτώσεων στις αναπτυσσόμενες χώρες για λίγα δολάρια ανά δόση.

Οι άνθρωποι στις πλούσιες χώρες είναι αναμφίβολα εξοικειωμένοι με το ρητό ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Όμως, δεδομένης της άμεσης διαθεσιμότητα των εμβολίων στις ανεπτυγμένες χώρες, η εστίαση των προσπαθειών πρόληψης έχει μετατοπιστεί στην αλλαγή του τρόπου ζωής που προκαλεί καρκίνο.

Στο μεταξύ, οι άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν πρόσβαση σε απλά και αποτελεσματικά εργαλεία για την πρόληψη μερικών από τις πιο κοινές μορφές καρκίνου. Η βελτίωση της πρόσβασης σε εμβόλια είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας ανισότητας και τη μείωση του διευρυνόμενου χάσματος μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Αυτό απαιτεί, κατ’ αρχήν και κυρίως, να καταρριφθεί ο μύθος ότι κάποιος δεν μπορεί να «πιάσει» τον καρκίνο.

project-syndicate