Η κρίση σκότωσε και την σοσιαλδημοκρατία της Ευρώπης

Μέχρι πρόσφατα, ο πρώην σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Jose Luis Rodríguez Zapatero, ήταν τυχερός. Όταν ανέλαβε την εξουσία, η οικονομία της χώρας ήταν ανθηρή, με το δεύτερο μεγαλύτερο πλεόνασμα της Ευρώπης. Όλα ήταν στρωμένα για την φιλόδοξη κοινωνική του ατζέντα, που απολάμβανε μεγάλης υποστήριξης από πλευράς της προοδευτικής εκλογικής βάσης.

Η οικονομική κρίση που προέκυψε τον ανάγκασε να αποσυρθεί. Η συντηρητική αντιπολίτευση τον κυνήγησε αμείλικτα, όπως και το ίδιο του το κόμμα, που υπέστη συντριπτική

Ο Zapatero όμως δεν ήταν το μοναδικό θύμα. Θύματα της κρίσης έπεσαν και οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις της Πορτογαλίας και της Ελλάδας. Πρόκειται για μια μακραίωνη τάση. Εδώ και δέκα χρόνια, οι αριστερές κυβερνήσεις της Ευρώπης παραπαίουν.

Το 2000, οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις βρίσκονταν στο τιμόνι των μισών από τις χώρες της ΕΕ. Ο σημερινός αριθμός τους είναι μόλις τρεις. Η κρίση όχι μόνο έδιωξε τους σοσιαλιστές από την εξουσία, αλλά απειλεί την ίδια την σοσιαλδημοκρατία της Ευρώπης.

Ακόμη και πριν ξεσπάσει η κρίση, η σοσιαλδημοκρατία κλυδωνίζονταν. Η εργατική τάξη, διασπασμένη από τις πιέσεις της παγκοσμιοποίησης, είχε ήδη κινηθεί προς εναλλακτικές κομματικές κατευθύνσεις εδώ και καιρό. Η κρίση απλά επιδείνωσε αυτή την τάση. Έτσι, η διάθεση μέσα στους κόλπους της κεντροαριστεράς είναι πλέον απαισιόδοξη.

Αυτό γίνεται πιο εμφανές στην ευρωπαϊκή περιφέρεια, όπου τα προβλήματα του χρέους είναι και μεγαλύτερα. Για τους αριστερίζοντες πολιτικούς σε κράτη που κινδυνεύουν με χρεοκοπία, δεν υπάρχει χώρος για να κινηθούν αποτελεσματικά εναντίον της ανεργίας, και της αναιμικής ανάπτυξης. Όπως λέει ο Jonathan White του  London School of Economics, «η κρίση απέδειξε αυτό που ίσχυε από καιρό, ότι αυτού του είδους οι κυβερνήσεις είναι περιορισμένες όσον αφορά στον καθορισμό της οικονομικής τους πολιτικής».

Με τις αγορές σε αναβρασμό, και τις Βρυξέλλες να απαιτούν περικοπές, οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις δεν είχαν άλλη επιλογή από την εφαρμογή σκληρής λιτότητας. Τον περασμένο Μάρτιο, ο Πορτογάλος σοσιαλιστής José Sócrates αναγκάστηκε σε παραίτηση όταν το κοινοβούλιο απέρριψε τα μέτρα λιτότητας. Η δε έξοδος του Έλληνα πρωθυπουργού, ήταν πολύ πιο σύντομη από ότι αυτή του Ισπανού ομολόγου του.

Εν τω μεταξύ, το εργατικό κόμμα της Ιρλανδίας δέχεται κι αυτό πυρά, διότι δεν πραγματοποιεί τις προεκλογικές του υποσχέσεις, που ήθελαν τα εθνικά συμφέροντα πάνω από αυτά  «της Φρανκφούρτης».

Η ανάληψη της ιταλικής εξουσίας από τεχνοκράτες μετά την πτώση του Berlusconi, έρχεται να υπογραμμίσει τα παραπάνω συμπεράσματα. Η εκεί κεντροαριστερά ούτε καν προσπάθησε να κερδίσει την εξουσία.

Η κατάσταση είναι αφόρητη για τους σοσιαλδημοκράτες. Έχουν χάσει την εμπιστοσύνη του εκλογικού σώματος, όχι επειδή δεν μπόρεσαν να φέρουν την ανάπτυξη, αλλά κυρίως επειδή η λιτότητα τους έκανε να παραβιάσουν τις αρχές τους.

Οι αρχές αυτές έχουν να κάνουν με την υπεράσπιση του κράτους πρόνοιας, μι