«Η σοφία της Μέρκελ θα σώσει την Ευρώπη»

Οι διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής στην Ουάσινγκτον για να αποφευχθεί ο δημοσιονομικός γκρεμός είναι καλά θεμελιωμένες στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ. Και δείχνουν, ότι παρά την αμφιλεγόμενη διαχείριση της κρίσης του ευρώ, η Γερμανίδα καγκελάριος είναι αρκετά σοφή ώστε να προωθήσει μακροπρόθεσμες λύσεις, αντίθετα με τις ΗΠΑ, γράφει στην ολλανδική NRC Handelsblad ο οικονομολόγος Melvyn Krauss.

Για να παραφράσουμε μια διάσημη φράση του αμερικανού ιστορικού Robert

Kagan, «οι Αμερικανοί είναι από τον Άρη και οι Ευρωπαίοι από την Αφροδίτη», όσον αφορά την αντιμετώπιση της μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής υγείας. Το γεγονός ότι οι καλύτεροι πολιτικοί της Ουάσιγκτον θα μπορούσαν να καταλήξουν με το κεφάλι στον αποκαλούμενο «δημοσιονομικό γκρεμό» είναι κάτι που δείχνει την ανικανότητα των Αμερικανών να επιλύσουν μακροπρόθεσμα το πρόβλημα του ελλείμματος του προϋπολογισμού.

Αυτό δεν οφείλεται στις αμερικανικές κομματικές διαφορές (αν και συχνά παρουσιάζεται έτσι). Οι Αμερικανοί οποιουδήποτε κόμματος απλά δεν αντιμετωπίζουν σοβαρά την μακροπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση του έθνους.

Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να ερμηνεύσουμε το γεγονός ότι ο μόνος τρόπος για να πειστούν οι πολιτικοί της Ουάσιγκτον να δεχτούν ακόμη και ένα μικρό ποσό δημοσιονομικής λιτότητας, για την επίτευξη της μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής εξυγίανσης, ήταν να τους πείσουν – με τεχνάσματα όπως ο «δημοσιονομικός γκρεμός» – ότι τους περίμενε μεγαλύτερη λιτότητα αν αποτύχουν να λάβουν τουλάχιστον μια ελάχιστη δόση του φαρμάκου για τη δημοσιονομική υγεία της χώρας τώρα;

Πηδώντας από τον δημοσιονομικό γκρεμό

Εάν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα και το Κογκρέσο πραγματικά νοιάζονταν για το έλλειμμα στον προϋπολογισμό της χώρας, θα πηδούσαν με ενθουσιασμό από τον «δημοσιονομικό γκρεμό» δίνοντας εντολή για περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων και χωρίς να παζαρεύουν ατελείωτα παρακάμψεις.

Αυτό είναι ακριβώς το αντίθετο από ό, τι συμβαίνει στην Ευρώπη, όπου η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ κυρίως επιβαρύνεται με τον βραχυπρόθεσμο δημοσιονομικό κόπο επιδιώκοντας το μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό κέρδος. Τόσο οι Κεϋνσιανοί όσο και οι supply-siders διαφωνούν, αλλά η Μέρκελ εμμένει στις απόψεις της ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να επιστρέψει σε βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία, χωρίς πρώτα να βάλει τα δημοσιονομικά της σε τάξη – και η ίδια χρησιμοποιεί δημιουργικά τα γερμανικά χρήματα για να επιβάλει τους γερμανικούς κανόνες που θέλει στην Ευρώπη.

Αυτό – συν το γεγονός ότι υπήρξε και σοφή και θαρραλέα ώστε να αποδεχτεί το σταθεροποιητικό πρόγραμμα της αγοράς ομολόγων του Μάριο Ντράγκι παρά τις αντιρρήσεις της Bundesbank- είναι ο λόγος που πιστεύω ότι αξίζει να είναι το πρόσωπο της χρονιάς για την Ευρώπη.

Οι επενδυτές σημειώνουν: το 2013 μοιάζει με τη χρονιά που οι αγορές αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι είναι οι «άνθρωποι από την Αφροδίτη» που είναι στο σωστό δρόμο και οι «Αρειανοί» που βρίσκονται στον λάθος. Είναι οι Αμερικανοί που διώχνουν την φορολογική μεταρρύθμιση και όχι οι Ευρωπαίοι.

«Παλιρροϊκό κύμα κρίσης»

Αυτό βάζει σε κίνδυνο την Ευρώπη, καθώς και την Αμερική. Η αποτυχία της Ουάσιγκτον να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα την δημοσιονομική εξυγίανση των ΗΠΑ μπορεί να πυροδοτήσει ένα εικονικό παλιρροϊκό κύμα κρίσης σε ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία. Ζούμε σε ένα είδος διασυνδεδεμένου κόσμου, όπου οι «άνθρωποι από την Αφροδίτη» μπορεί να υποστούν σοβαρές συνέπειες αν οι «άνθρωποι από τον Άρη» δεν συνηθίσουν να κάνουν τις δουλειές τους.

Ένα χτύπημα στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ θα προκαλούσε σοβαρή ζημιά τόσο στους Ευρωπαίους όσο και στους Αμερικανούς (για να μην αναφέρουμε τους Ασιάτες). Μέρος της ευθύνης για τα δημοσιονομικά προβλήματα των ΗΠΑ έχει η Federal Reserve, της οποίας η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης – είτε σκόπιμα είτε όχι – έκανε ευκολότερο για τους Αμερικανούς πολιτικούς να θέσουν την μακροπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση του έθνους σε δεύτερη μοίρα .

Γιατί να κάνουν επώδυνες φορολογικές μεταρρυθμίσεις για την προστασία του δημόσιου χρέους, όταν η άνευ όρων αγορά ομολόγων της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ κάνει τη δουλειά για αυτούς; (Η ΕΚΤ απαιτεί μεταρρυθμίσεις πριν ξοδέψει ένα ευρώ στην αγορά ομολόγων).

Ο πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερνάνκι αναμφίβολα δεν θα ήθελε να το παραδεχθεί, αλλά η ποσοτική χαλάρωση σε στυλ Federal Reserve έχει βοηθήσει στο να αφαιρεθεί ο αέρας από το μπαλόνι της φορολογικής μεταρρύθμισης των ΗΠΑ.

Presseurop