Ο Ναβάλνι και η γέννηση μιας νέας ρωσικής αντιπολίτευσης

Η επιτυχία του blogger που πολεμά τη διαφθορά, Αλεξέι Ναβάλνι, στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας μπορεί να σηματοδοτεί μια νέα εποχή. Θα μπορούσε το άκαμπτο κομματικό σύστημα της Ρωσίας τελικά να αναγκαστεί και να κάνει χώρο για μία πραγματική αντιπολίτευση, αναρωτιέται το der Spiegel.

Η

φωνή του Αλεξέι Ναβάλνι είναι ήρεμη αλλά μαχητική, όταν μιλάει από την εξέδρα. Εμπνευσμένος από το σημαντικό 27 τοις εκατό που τον ψήφισε προ ημερών στις δημοτικές εκλογές της Μόσχας, η ρητορική του βρίσκεται στα καλύτερά της. «Η Ρωσία αξίζει μια πραγματική και ισχυρή αντιπολίτευση! Δηλαδή εμάς» φωνάζει ο Ναβάλνι. Είναι πλέον ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της αντιπολίτευσης του Κρεμλίνου, ακόμα και αν ο Δήμαρχος Σεργκέι Σομπιάνιν θα παραμείνει στην εξουσία καθώς έλαβε επισήμως το 51 τοις εκατό των ψήφων. Ο Ναβάλνι σηκώνει τη γροθιά του: «Είμαστε η εξουσία!» φωνάζει. Οι μάζες συμμετάσχουν στον εορτασμό του.

Ο Ναβάλνι είχε πάνω από 10.000 υποστηρικτές αυτό το βράδυ της Δευτέρας, στην πλατεία Μπολοτνάγια με θέα το Κρεμλίνο, τον τόπο όπου το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε σχεδόν πριν από δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια των βουλευτικών εκλογών τον Δεκέμβριο του 2011, το Κρεμλίνο είχε σαφώς εμπλακεί σε εκτεταμένη εκλογική νοθεία, προκειμένου να εξασφαλίσει τα επιθυμητά αποτελέσματα για το κυβερνών κόμμα του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, Ενωμένη Ρωσία.

Τότε, 100.000 άνθρωποι διαδήλωσαν. Αυτή τη φορά το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά μικρότερο – και αυτό είναι πιθανώς ένα καλό σημάδι για τη δημοκρατική αφύπνιση στη Ρωσία του Πούτιν. «Όλοι είχαν προβλέψει μόλις 20 τοις εκατό για τον Ναβάλνι και προετοιμαστήκαμε να κατέβουμε στους δρόμους αν ήταν σημαντικά μικρότερο το ποσοστό», εξηγεί ο πολιτικός αναλυτής Αλεξέι Μαρκαρκίν. «Τώρα είναι σχεδόν 30 τοις εκατό. Γιατί να διαδηλώσουμε;»

Εκλογική νοθεία;

Ο Ναβάλνι έχει καταθέσει καταγγελία στην εκλογική επιτροπή της Μόσχας, αναφέροντας εικαζόμενες παρατυπίες και απάτες. Πολλοί από τους υποστηρικτές του, η πλειοψηφία των οποίων είναι νεότεροι ψηφοφόροι, αναφέρονται σε αυτόν ως «ο δήμαρχός μας». Ο Ναβάλνι απηύθυνε έκκληση για μια νέα καταμέτρηση και δεύτερο γύρο. «Μας έχουν κλέψει τις εκλογές» φωνάζει το πλήθος.

Αλλά φαινόταν αμφίβολο τη Δευτέρα το βράδυ, ότι ο Ναβάλνι θα είναι σε θέση να υποκινήσει τους Μοσχοβίτες σε ευρύτερη διαμαρτυρία. Οι άνθρωποι της ρωσικής πρωτεύουσας έβγαλαν στον Πούτιν και στην ομάδα του κίτρινη κάρτα, αλλά τώρα θα επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους: την εργασία, την επιτυχία, τη διασκέδαση σε αυτή τη σκληρή και ηδονιστική πόλη όπου λιγότερο από το 1 τοις εκατό είναι άνεργοι. Το «υπέροχο αποτέλεσμα», όπως το αποκαλεί ο Μαρκαρκίν, έγινε επίσης δυνατό από το γεγονός ότι πολλοί υποστηρικτές του Σομπγιανίν έμειναν στο σπίτι, επειδή η νίκη του ήταν δεδομένη – και επειδή ο Σομπγιανίν έχει όλο το μαγνητισμό ενός μεσαίου επιπέδου γραφειοκράτη.

Η προσέλευση των ψηφοφόρων έφτασε στο αβυσσαλέο 32 τοις εκατό. Αυτό, επίσης, είχε να κάνει με το γεγονός ότι, σε αντίθεση με παλαιότερες εκλογές, το αποτέλεσμα δεν φαίνεται να είναι αποτέλεσμα μιας ανεξέλεγκτης νοθείας από το κυβερνών κόμμα. Ακόμη και η Golos, η ανεξάρτητη υπηρεσία παρακολούθησης των εκλογών που περιφρονεί το Κρεμλίνο, δεν έχει εντοπίσει ακόμη καμία σοβαρή απάτη ή παραβιάσεις των δικαιωμάτων ψήφου.

Κρίση των παλαιών κομμάτων

Ο Ναβάλνι, όμως, δεν σημείωσε αξιοσημείωτη επιτυχία μόνο στις εκλογές. Έχει βαλθεί να αλλάξει εντελώς το σκουριασμένο κομματικό σύστημα της Ρωσίας. Τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο κοινοβούλιο της Ρωσίας, τη Δούμα, μοιάζουν αρχαία δίπλα στον δυναμικό, νέο πολιτικό. Ο υποψήφιος του εθνικιστικού LDPR, Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, έπεσε κάτω από το 3 τοις εκατό αφότου ο Ναβάλνι ζήτησε αυστηρότερους νόμους και θεώρηση βίζας για τους αλλοδαπούς εργαζόμενους.

Το κυβερνών κόμμα Ενωμένη Ρωσία, με το επιτυχημένο παρατσούκλι που του απέδωσε ο Ναβάλνι πριν από μερικά χρόνια «το κόμμα των απατεώνων και των κλεφτών», δεν είχε καν κατέβει επίσημα στη δημαρχιακή αναμέτρηση. Αντ ‘αυτού, ο Σομπγιανίν, μέλος της Ενωμένης Ρωσίας, κατέβηκε ως ανεξάρτητος υποψήφιος. Ήξερε ότι το κόμμα του Πούτιν είναι μισητό από πολλούς Μοσχοβίτες.

Ο Ναβάλνι ανέλαβε δυναμικά τα κρατικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, με μια έξυπνη εκστρατεία στο δρόμο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το vkontakte, το Facebook και το Twitter, όπου οι υποστηρικτές του κυριαρχούν σαφώς. Έχει καταφέρει τον άθλο να αναφέρεται πιο συχνά στα μέσα ενημέρωσης από τον Σομπγιανίν, παρά το γεγονός ότι οι ειδήσεις σχετικά με τους υποψηφίους της αντιπολίτευσης συνήθως αποσιωπούνται. Ακόμη και στο πλαίσιο των κρατικών μέσων ενημέρωσης, υπάρχουν οπαδοί του Ναβάλνι, που τον υποστήριξαν με άρθρα και τηλεοπτικά αφιερώματα στην αντιπολίτευση.

Πιθανότητες για «πραγματική δημοκρατία»

«Απόψε είναι η γέννηση ενός νέου κινήματος» βροντοφώναξε στο πλήθος ο Ναβάλνι το βράδυ της Δευτέρας, δίπλα στη σύζυγό του Τζούλια. Έχει πλέον μία αμερικανικού τύπου προεκλογική εκστρατεία. Ο Φίλιπ και η Λένα, ένα νεαρό ζευγάρι που και οι δύο σπουδάζουν γλωσσολογία στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας, δήλωσαν ότι είναι σίγουροι πως «τα παιδιά μας θα ζήσουν μια μέρα σε μια πραγματική δημοκρατία». Ο Ιγκόρ Γιούργκενς, ο οποίος ήταν οικονομικός σύμβουλος του Κρεμλίνου υπό τον πρώην πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, προβλέπει ότι η εξωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση θα πρέπει να ενσωματωθεί στο κομματικό σύστημα. Αντί για μια χούφτα δουλικούς οπαδούς του Κρεμλίνου, θα υπάρξει τελικά μια πραγματική αντιπολίτευση. Οι κοινοβουλευτικές εκλογές σε ένα χρόνο θα μπορούσαν να είναι μια δοκιμασία. Το αν αυτό θα συμβεί ή όχι εξαρτάται από την κατεύθυνση που θα πάρει ο Πούτιν. Άνοιξε την πόρτα στη Μόσχα για πιο ελεύθερες εκλογές, ελπίζοντας σε ταπεινωτική ήττα του Ναβάλνι και της αντιπολίτευσης. Αλλά αυτό δεν συνέβη.

Ακόμα όμως, η φυλακή εξακολουθεί να κρέμεται πάνω από τον Ναβάλνι σαν δαμόκλειος σπάθη. Σε μια αμφιλεγόμενη δίκη στην επαρχιακή πόλη Κίροφ, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση τον Ιούλιο για κλοπή ξυλείας. Η απόφαση, ωστόσο, δεν είναι ακόμη οριστική. Τώρα, το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσον ή όχι ο Ναβάλνι θα μπει πίσω από τα κάγκελα. Μόνο ένα άτομο στη Ρωσία ξέρει πραγματικά την απάντηση: ο Βλαντιμίρ Πούτιν.

spiegel.de