Προς μια Σοβιετική Ευρωπαϊκή Δημοκρατία της Μέρκελ

Ανατολικό Βερολίνο

Η Ευρώπη κατά το παρελθόν πέτυχε ένα θαύμα: Οι άλλοτε αντίπαλοι έγιναν φίλοι.

Σήμερα, και εν μέσω της οικονομικής κρίσης, ένα βασικό ερώτημα τίθεται στο τραπέζι: Πως θα μπορέσει η Ευρώπη να εξασφαλίσει την ειρήνη και την ευμάρεια των πολιτών της, μέσα στο νέο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης;

Χρειάζεται ένα δεύτερο θαύμα. Μπορεί η Ευρώπη των γραφειοκρατών να γίνει η Ευρώπη των πολιτών;

Μια φορά και έναν καιρό, μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους, όλοι ανακουφίστηκαν

και ανάσαναν με ικανοποίηση. Τότε είναι που ο Έλληνας πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε την διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Και ξαφνικά ήρθε στο φως η ανεστραμμένη πραγματικότητα. Στην δημοκρατική Ευρώπη, αυτός που πάει να την ασκήσει, καθίσταται απειλή για την… Ευρώπη.

Ο Παπανδρέου αναγκάστηκε να ανακαλέσει. Όμως το ερώτημα παραμένει: Μήπως όλα αυτά τα μέτρα που έχουν σκοπό τη διάσωση της ΕΕ, απειλούν με κατάργηση την δημοκρατία; Μήπως η μελλοντική ΕΕ θα είναι μια γερμανική αυτοκρατορία; Μήπως η κρίση γεννήσει ένα τέρας;

Πριν από λίγο μόνο καιρό, όλοι μιλούσαν για τα αρνητικά της πολυφωνίας στην ΕΕ. Σήμερα όμως η ΕΕ έχει ένα μόνο τηλέφωνο, στο οποίο απαντά η Angela Merkel.

Μέχρι χθες όλοι αναρωτιόμασταν αν η Ευρώπη θα πρέπει να εξελιχθεί σε ένα «έθνος», μια συνομοσπονδία, μια ομοσπονδία, μια απλή οικονομική κοινότητα, έναν ανεπίσημο ΟΗΕ, ή κάτι το ιστορικά καινούργιο: μια κοσμοπολίτική Ευρώπη, που βασισμένη στον νόμο θα παίζει απλά τον ρόλο του συντονιστή των εξευρωπαϊσμένων κρατών εθνών;

Όλα αυτά ξεπεράστηκαν. Ακόμη και η ερώτηση του τι Ευρώπη θέλουμε δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι έχουμε επιλογές. Το τρένο έφυγε από τον σταθμό, ειδικά για την Ελλάδα, την Ισπανία, και την Ιταλία.

Μια νέα μορφή ισχύος έχει αρχίσει να σχηματίζεται. Η νέα ισορροπία έχει να κάνει  με τις σχέσεις μεταξύ δανειστή και οφειλέτη. Πρόκειται για μια οικονομική (και όχι στρατιωτική) λογική. Τα ιδεολογικά της θεμέλια είναι ο γερμανικός ευρώ-εθνικισμός. Μια εκτεταμένη εκδοχή του εθνικισμού του Deutschmark. Σύμφωνα λοιπόν με τη λογική αυτή, η νέα κυρίαρχη ιδεολογία είναι η γερμανική κουλτούρα της σταθερότητας.

Κάποιοι Γερμανοί θεωρούν πως αυτή η κουλτούρα αρέσει στους λαούς της Ευρώπης. Η Ευρώπη γερμανοποιείται, λένε. Και ποιο θα είναι το τίμημα αυτής της σταθερότητας; Σύμφωνα με την καγκελάριο, η απώλεια της εθνικής κυριαρχίας.

Οι συνέπειες θα είναι η διάσπαση της ΕΕ. Υπάρχει ήδη μια κόντρα μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν στην ευρωζώνη, και αυτών που δεν συμμετέχουν. Οι δεύτερες έχουν αποκλειστεί από τη λήψη αποφάσεων που καθορίζουν το μέλλον της ηπείρου. Χάνουν την πολιτική τους φωνή, όπως για παράδειγμα η Βρετανία, που γλιστράει προς  την ασημαντότητα.

Παράλληλα υπάρχει και μια διαφαινόμενη κόντρα εντός της ευρωζώνης, μεταξύ των χωρών που χρειάζονται διάσωση και αυτών που τις χρηματοδοτούν. Οι πρώτες δεν μπορούν παρά να υπακούουν στις υπαγορεύσεις των Γερμανών. Η Ιταλία, για παράδειγμα, απειλείτα