Σίλβιο Μπερλουσκόνι: Ηττημένος και με το κόμμα υπό διάσπαση

Η κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού της Ιταλίας ήταν βέβαιο ότι θα αντιμετωπίσει πρόβλημα, απ’ όταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο πρώην πρωθυπουργός που την έφερε στο χείλος της κατάρρευσης απειλώντας να αποσύρει τους βουλευτές του, υποχώρησε την τελευταία στιγμή, όταν κατέστη σαφές ότι οι αντάρτες του κόμματός του θα δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση. Σε μια ασυνήθιστα λακωνική δήλωση στην άνω βουλή του κοινοβουλίου, ο 77χρονος – ο οποίος καταδικάστηκε για φοροδιαφυγή τον Αύγουστο – δήλωσε ότι το βαθιά

διαιρεμένο κεντροδεξιό κόμμα του Λαός της Ελευθερίας (PDL) θα στηρίξει την κυβέρνηση του Ενρίκο Λέττα. Ήταν μια ταπεινωτική ήττα για τον άνθρωπο που έχει κυριαρχήσει στην ιταλική πολιτική σκηνή επί δύο δεκαετίες, ακόμη και αν, με την επιλογή να στηρίξει την κυβέρνηση, αναμφίβολα θα κερδίσει το δικαίωμα να παρουσιάσει τον εαυτό του ως υπεύθυνο πολιτικό.

«Η Ιταλία χρειάζεται μια κυβέρνηση που μπορεί να πραγματοποιήσει διαρθρωτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες για να εκσυγχρονιστεί η χώρα», είπε ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος φαινόταν κουρασμένος και σοβαρός. «Έχουμε αποφασίσει, όχι χωρίς εσωτερικές διαμάχες, να δώσουμε ψήφο εμπιστοσύνης». Η δήλωση ήταν μια αξιόλογη μεταστροφή, ο οποίος το Σάββατο προκάλεσε πολιτική αναταραχή στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, ανακοινώνοντας ότι αποσύρει τους υπουργούς του από το συνασπισμό συμβολικά, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη δημοσιονομική πολιτική.
Η στρατηγική αυτή γρήγορα αποδείχθηκε προβληματική, όταν τέσσερις από τους πέντε υπουργούς – συμπεριλαμβανομένου και τους γραμματέα του κόμματος του Αντζελίνο Αλφάνο – είπε ότι ήταν εναντίον της. Ο Αλφάνο στη συνέχεια αναδείχθηκε ως ο de facto ηγέτης της αποσχισθείσας φράξιας των ανταρτών. Σε έναν όλο και πιο περίεργο πολιτικό χορό, ο Λέτα τότε αρνήθηκε τις παραιτήσεις.
Με την είσοδο του στην Γερουσία την Τετάρτη, ο Μπερλουσκόνι άφησε να εννοηθεί ότι παραμένει ανοιχτός ως προς τον τρόπο που θα ψηφίσει το κόμμα. Αργότερα ανώτερα στελέχη του PdL δήλωσαν ότι το κόμμα είχε αποφασίσει να ψηφίσει «ομόφωνα» εναντίον της κυβέρνησης. Όμως, καθώς η πραγματική φύση αυτής της «ομοφωνίας» έγινε σαφής και 25 βουλευτές αναφέρθηκαν ότι είναι έτοιμοι να στηρίξουν την κυβέρνηση, με άλλους 24 να ετοιμάζονται να δηλώσουν «απών», ο τρεις φορές πρωθυπουργός ήρθε αντιμέτωπος με την προοπτική να είναι ο ηττημένος σε μια ιστορική μάχη.
Η αναγκαστική στροφή 180 μοιρών του Μπερλουσκόνι ήταν μία σημαντική νίκη για τον Λέτα. Η Ιταλία, μια χώρα που βιώνει την μεγαλύτερη μεταπολεμική της ύφεση, θα είχε υποστεί μια άμεση κρίση, για την οποία ο 47χρονος ηγέτης του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος είχε προηγουμένως προειδοποιήσει ότι θα είναι «δυνητικά καταστροφική». Αλλά για έναν πρωθυπουργό που ήλπιζε ότι η ψηφοφορία θα μπορούσε να ανοίξει ενδεχομένως το δρόμο για μια νέα πλειοψηφία, με πιο μετριοπαθείς και λιγότερους επιθετικούς, ήταν αναμφισβήτητα μια «κούφια» νίκη. Στην πεντάμηνη σχεδόν ζωή του, ο συνασπισμός περνά από κρίση σε κρίση, εντάσεις και βαθιές ιδεολογικές διαφορές.

Ο Κρίστοφερ Ντάγκαν, καθηγητής ιταλικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Reading, δήλωσε: «η ταπεινωτική στροφή του Μπερλουσκόνι, εν όψει της επικείμενης αποστασίας 24 περίπου βουλευτών του κόμματός του, είναι μια τεράστια ώθηση για τον πρωθυπουργό Ενρίκο Λέτα και την κυβέρνησή του. Αφήνει τον Μπερλουσκόνι αποδυναμωμένο σε μεγάλο βαθμό και με τον δικαστικό κλοιό να σφίγγει γύρω του, το πολιτικό άστρο του φαίνεται να σβήνει πλέον σταθερά. Ωστόσο, το ολοένα και πιο ανήσυχο και ασταθές πολιτικό τοπίο στην Ιταλία αφήνει την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει κάποιες δυσκολίες, προκειμένου να περάσει αναγκαίες μεταρρυθμίσεις».
Την Τετάρτη, ο Λέτα προέτρεψε τους γερουσιαστές να ψηφίσουν συνειδητά και να στηρίξουν την κυβέρνησή του σε μια κρίσιμη ψήφο εμπιστοσύνης. Σε ομιλία του, είπε ότι εξαρτάται από τους βουλευτές όλων των κομμάτων της κυβέρνησης να σώσουν τη χώρα από την κατάρρευση. «Η Ιταλία διατρέχει έναν κίνδυνο που είναι δυνητικά θανατηφόρος, χωρίς θεραπεία», είπε. «Η εξουδετέρωση αυτού του κινδύνου, να αξιοποιήσει ή όχι τη στιγμή, εξαρτάται από τις επιλογές που θα κάνουμε σε αυτή την αίθουσα. Εξαρτάται από ένα ναι ή ένα όχι».
Στην πιο σημαντική ομιλία της καριέρας του, ο Λέτα προέτρεψε τους γερουσιαστές να δεχθούν ότι η κυβέρνηση της Ιταλίας δεν μπορεί να κρατείται όμηρος από τα νομικά δεινά του Μπερλουσκόνι που γίνονται όλο και περισσότερο πιεστικά. Λόγω της καταδίκης του, ο δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο διωγμού από τη Γερουσία. Σε μια άμεση μομφή προς τον Μπερλουσκόνι, ο Λέτα είπε ότι τα συμφέροντα ενός ατόμου και αυτά ενός ολόκληρου έθνους «δεν θα μπορούσαν ούτε μπορούν να επικαλύπτονται». «Σε ένα δημοκρατικό κράτος», πρόσθεσε, «οι αποφάσεις είναι σεβαστές και εφαρμόζονται». Ο Μπερλουσκόνι πρέπει να επιλέξει ως τα μέσα αυτού του μήνα αν θα εκτίσει την ποινή του σε κατ’ οίκον περιορισμό ή σε κοινωνικές υπηρεσίες. Οι Ιταλοί, δήλωσε ο Λέτα, κουράστηκαν από «το αίμα και το θέατρο» και από τους «πολιτικούς που αλληλοσφάζονται χωρίς να αλλάζουν κάτι».

Ενώ η Ιταλία έδειξε σημάδια οικονομικής ανάκαμψης, χρειάζεται μια κυβέρνηση η οποία θα επικεντρώνεται στα πιεστικά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα, τα οποία περιλαμβάνουν ρεκόρ της ανεργίας των νέων και ένα δημόσιο χρέος άνω των 2 τρις ευρώ. Η επιστροφή στην πολιτική αστάθεια λήθη θα καθυστερήσει τις προσπάθειες ανάκαμψης των επιχειρήσεων, θα φέρει σε δύσκολη θέση την Ιταλία στην Ευρώπη και θα πλήξει τις απλές οικογένειες που έχουν υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης, είπε .
Σε μία τελική έκκληση, που πλαγίως απευθυνόταν προς τον Μπερλουσκόνι, ζήτησε από τους γερουσιαστές το θάρρος και την εμπιστοσύνη ώστε να μην πληγούν από «ντροπή και λύπη». Είπε ότι θα ήταν «μια ψήφος εμπιστοσύνης όχι ενάντια σε κάποιον, αλλά μια ψήφος εμπιστοσύνης που είναι για την Ιταλία». Εάν η κυβέρνηση είναι σε θέση να συνεχίσει, είπε, θα ασκήσει αυστηρό έλεγχο των δημοσίων οικονομικών και θα αποφύγει το έλλειμμα πάνω από 3 %. Αν ηττηθεί και θα έπρεπε να γίνουν νέες εκλογές, είπε, η Ιταλία διέτρεχε τον κίνδυνο μιας νέα ακυβερνησίας, με ένα Κοινοβούλιο σε αδιέξοδο από έναν εκλογικό νόμο ο οποίος βρίσκεται σε προτεραιότητα για μεταρρύθμιση. Η ομιλία του πρωθυπουργού ξεκίνησε με αναφορά στον Luigi Einaudi, τον πρώην Ιταλό πρόεδρο. «Στις ζωές των εθνών, το λάθος του να μην ξέρεις πώς να εκμεταλλευτείς τη φευγαλέα στιγμή είναι ανεπανόρθωτο», είπε.

http://www.theguardian.com/world/2013/oct/02/silvio-berlusconi-u-turn-italy-coalition-letta