Τα διάφορα σενάρια για το ευρώ, ενόψει της συνόδου κορυφής

Την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες ετοιμάζονται για μια ακόμη συνάντηση κορυφής, τρέφουν μια ελπίδα πως μπορούν να πείσουν τους ψηφοφόρους τους ότι έχουν την δυναμική να επιβάλλουν δημοσιονομική πειθαρχία και έλεγχο των εθνικών προϋπολογισμών, όπως ζητάει η Γερμανία.

Η λογική τους είναι πως έτσι, η ΕΚΤ θα αποκτήσει τον ζωτικό χώρο που χρειάζεται ώστε να κινηθεί πιο επιθετικά στη αγορά ισπανικών και ιταλικών ομολόγων. Αν δηλαδή μπορέσει η ΕΚΤ να κατεβάσει τα επιτόκια σε ανεκτά επίπεδα, ίσως η ευρωζώνη να κερδίσει λίγο χρόνο, κάτι που είναι απαραίτητο για να ανακάμψουν οι οικονομίες της.

Με την Ευρώπη όμως να σπεύδει προς ύφεση, και με τον αυξανόμενο σκεπτικισμό των αγορών όσον αφορά στο μέλλον της ευρωζώνης, οι φόβοι δεν περιορίζονται πια σε μια τυχόν χρεοκοπία κάποιας χώρας, αλλά στο μέλλον της ευρωζώνης γενικότερα. Η Γερμανία, ακόμη και να ήθελε, δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί την αξιοπιστία της Ιταλίας και της Ισπανίας, τα χρέη των οποίων ξεπερνούν τα $3.3 τρισ.

Ο καθηγητής του Harvard Kenneth S. Rogoff  σημειώνει πως το μεγαλύτερο πρόβλημα του ευρώ δεν είναι η έλλειψη χρήματος, αλλά η σαθρή δομή του. «Πρόκειται για βαθιά συνταγματικό και θεσμικό πρόβλημα, και όχι για ζήτημα χρηματοδότησης…», λέει.

Ο Simon Johnson, πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ, και νυν καθηγητής στο ΜΙΤ λέει με τη σειρά του: «Με τα γερμανικά επιτόκια να αυξάνονται και αυτά, οι αγορές ανησυχούν για την γενικότερη σταθερότητα… ανησυχούν για νομισματικά ρίσκα, και όχι ρίσκα χρεοκοπίας κρατών. Ακόμη και η λύση μπαζούκα δεν έχει ελπίδες να πετύχει σήμερα, αφού πλέον όλοι φοβούνται την διάλυση της ευρωζώνης».

Το τελευταίο σχέδιο που συμφωνήθηκε, υποτίθεται ότι θα σταματούσε την φθορά. Ο μηχανισμός EFSF όμως, με περίπου €440 δις στη διάθεση του, μπορεί να καλύψει την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αλλά όχι την Ισπανία και την Ιταλία.

Και όπως όλα δείχνουν, τα ποσά αυτά δύσκολα θα αυξηθούν, επειδή όπως λέει ο Johnson, τα σπρεντς των ομολόγων ακόμη και των κρατών με ΑΑΑ αξιολόγηση, συνεχώς ανεβαίνουν. Ο Johnson είναι από αυτούς που προβλέπουν την διάλυση της ευρωζώνης.

Άλλοι πιστεύουν πως η Ευρώπη έχει ακόμη περιθώρια, ειδικά αν μπει δυνατά στο παιχνίδι η ΕΚΤ, για να στηρίξει την Ιταλία, αν και αυτό απαγορεύεται από το καταστατικό της.

Όπως λέει ο Rogoff: «οι Ευρωπαίοι μπορούν να το τρενάρουν, έχουν αρκετά χρήματα… αλλά θα πρέπει να κάνουν το μεγάλο βήμα προς μια οικονομική και πολιτική ένωση, με όποιον θέλει να συμμετέχει σε αυτήν». Και συμπληρώνει πως η Γερμανία έχει δίκιο που ζητάει συστημικές αλλαγές. «Οι Ευρωπαίοι έλπιζαν πως είχαν στην διάθεσή τους 30-40 χρόνια για να πετύχουν την ολοκλήρωση. Τώρα όμως έχουν μόλις 30-40 εβδομάδες». Και κάποιοι λένε ότι οι διαθέσιμες εβδομάδες είναι ακόμη λιγότερες…

Σύμφωνα με τον Olli Rehn, υπάρχουν περίπου 8-10 μέρες για να ολοκληρωθεί η αντίδραση απέναντι στη κρίση χρέους της ευρωζώνης.

Η Γαλλία και η Γερμανία επιθυμούν αλλαγές που θα οδηγήσουν σε μια πιο συγκεντρωτική επίβλεψη των