Θα βγάλει το καλοκαίρι το ευρώ;

Τον τελευταίο μήνα είδαμε δυο εξελίξεις που φούντωσαν την κρίση της ευρωζώνης.

Πρώτον, η πολιτική λιτότητας που χαρακτήρισε τις προσπάθειες διάσωσης από το 2010, επλήγη σοβαρά από τα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων στην Ελλάδα. Το τελευταίο μάλιστα αποτέλεσμα παρατείνει τις διαπραγματεύσεις και την αβεβαιότητα γύρω από το πακέτο λιτότητας-διάσωσης.

Δεύτερον, η διαδοχή διασώσεων και πανηγυρισμών, ακυρώθηκε από την απόρριψη από πλευράς αγορών του πακέτου διάσωσης ύψους €100 δισ προς τις ισπανικές τράπεζες.

Οι

συγκεκριμένες τράπεζες είναι γεμάτες από επικίνδυνα δάνεια ακινήτων, που απειλούν την ύπαρξή τους. Τα χρήματα φεύγουν από τις τράπεζες της Ισπανίας με φρενήρη ρυθμό και αναμένεται τραπεζική κατάρρευση αν δεν βρεθεί λύση. Και το χειρότερο είναι ότι υπάρχει ο κίνδυνος μεταδοτικότητας, αφού όλα δείχνουν πως κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ιταλία.

Το αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων είναι ότι περιορίζονται οι διαθέσιμες επιλογές επιδιόρθωσης του δυσλειτουργικού νομισματικού συστήματος, που αν καταρρεύσει θα προκαλέσει τεράστια παγκόσμια οικονομική καταστροφή. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, απειλεί τον πλανήτη με δυσμενέστερες επιπτώσεις από αυτές του 2008, οπότε και κατέρρευσε η Lehman.

Τι επιλογές έχει η Ευρώπη; Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις:

Μια πλήρης πολιτική ένωση.

Μια αλματώδης αύξηση (πάνω από €1 τρισ) της βοήθειας προς τις περιφερειακές χώρες, ώστε να κερδηθεί χρόνος αναπροσαρμογής, και επνακεφαλαιοποίησης των ευάλωτων τραπεζών.

Τέλος, μια κατάρρευση ή συρρίκνωση της ευρωζώνης, που θα είχε ως αποτέλεσμα την επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, ή  την δημιουργία μιας πιο μικρής και πιο σφιχτής ένωσης, με κράτη μέλη όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία και η Γαλλία και με τις υπόλοιπες χώρες να επιστρέφουν στα παλιά τους νομίσματα. Μια τέτοια εξέλιξη θα προκαλούσε γενική πολιτική και οικονομική αναστάτωση.

Η πρώτη επιλογή είναι λογική, αλλά μη βιώσιμη. Η δεύτερη απαιτεί τεράστια οικονομική συνεισφορά από πλευράς Γερμανίας, σε βαθμό που το εκλογικό της σώμα θα αντιδρούσε σφόδρα. Η τρίτη θα αποσταθεροποιούσε την Ευρώπη και ίσως και όλο τον κόσμο.

Μια πλήρης πολιτική ένωση στην Ευρώπη, με κοινή δημοσιονομική πολιτική, μεταφορά κεφαλαίων από τους ισχυρούς προς τους αδύναμους, κλπ μοιάζει ως η σωστότερη λύση.

Νομισματική ένωση χωρίς δημοσιονομική ένωση δεν λειτουργεί. Κάτι τέτοιο όμως (Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης), δεν θεωρείται πολιτικά εφαρμόσιμο, τουλάχιστον προς το παρόν, καθώς  η Ευρώπη βρίσκεται  εν μέσω κρίσης.

Από την άλλη, τα ευρωομόλογα και η πανευρωπαϊκή διασφάλιση των καταθέσεων, μπορούν να γίνουν μόνο εφόσον συμφωνήσει η Γερμανία να παράσχει εγγυήσεις και πόρους.

Όλα αυτά τα ενδιάμεσα μέτρα απαιτούν την συμμετοχή του Βερολίνου, με αντάλλαγμα μια μεγαλύτερη γερμανική επιρροή επί των δημοσιονομικών πολιτικών των υπόλοιπων κρατών.

Χωρίς μια δημοσιονομική ένωση, η μόνη ενδιάμεση λύση θα ήταν η προσφορά βοήθειας από πλευράς Γερμανίας, ύψους €1 τρισ, με σκοπό