Βουλγαρία: άλλο ένα θύμα της λιτότητας

Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας παραιτήθηκε την Τετάρτη μετά από μαζικές διαδηλώσεις για τις υψηλές τιμές στην ενέργεια και την πτώση του βιοτικού επιπέδου. Εντάχθηκε έτσι, στον μακρύ κατάλογο των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων που διέκοψαν την τετραετή θητεία τους εξαιτίας της λιτότητας. Ο Πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, ένας πρώην σωματοφύλακας ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2009 με τη δέσμευση να αυξήσει τα εισοδήματα του λαού στην φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντιμετωπίζει το δύσκολο έργο του να βρει

Οι μισθοί και οι συντάξεις παγώνουν και οι αυξήσεις φόρων έχουν πλήξει βαθιά μια χώρα όπου τα εισοδήματα είναι λιγότερο από το ήμισυ του μέσου όρου της ΕΕ, ενώ δεκάδες χιλιάδες Βούλγαροι έχουν κάνει διαδηλώσεις που έχουν εξελιχθεί βίαια, φωνάζοντας συνθήματα όπως «Μαφία» και «Παραιτηθείτε». Η κίνηση του Μπορίσοφ την Τρίτη, να κατηγορήσει τις ξένες εταιρείες κοινής ωφέλειας για την αύξηση του κόστους οικιακής θέρμανσης, δεν έφερε αποτέλεσμα και κατά την ενδέκατη ημέρα των διαδηλώσεων 15 άτομα νοσηλεύθηκαν και 25 συνελήφθησαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία.

«Η απόφασή μου να παραιτηθώ δεν θα αλλάξει σε καμία περίπτωση. Δεν κατασκευάζω δρόμους για να χυθεί αίμα πάνω τους», δήλωσε ο Μπορίσοφ, ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα ως σωματοφύλακας του κομμουνιστή δικτάτορα της Μαύρης Θάλασσας Τόντορ Ζίβκοφ.

Έχοντας μαύρη ζώνη στο καράτε, ο Μπορίσοφ έχει καλλιεργήσει μια εικόνα σε στυλ Πούτιν –«όλα μπορούμε να τα κάνουμε»- από τότε που μπήκε στην πολιτική ως δήμαρχος της Σόφιας το 2005 και συνδέθηκε με τους ψηφοφόρους του όταν άρχισε να εμφανίζεται σε δρόμους υπό κατασκευή της πρωτεύουσας, για να επιβλέπει τις εργασίες. Ωστόσο, οι επικριτές του λένε ότι συχνά ξεφεύγει της ορθής πορείας του, μερικές φορές προς όφελος του στενού του περιβάλλοντος και ότι πολλές φορές οι γρήγορες αναστροφές της πολιτικής του έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη του λαού.

Το έναυσμα για τις διαδηλώσεις ήταν οι υψηλοί λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος, αφού η κυβέρνηση αύξησε τις τιμές κατά 13% τον περασμένο Ιούλιο. Αλλά γρήγορα επεκτάθηκαν σε μια ευρύτερη απογοήτευση ενάντια στον Μπορίσοφ και των πολιτικών ελίτ που φέρονται να έχουν σχέσεις με σκιώδεις επιχειρήσεις.

Δημοσκοπήσεις και τιμές

Οι τελικές απεγνωσμένες κινήσεις του πρωθυπουργού την Τρίτη ήταν να μειώσεις τις τιμές στην ενέργεια και να διακινδυνεύσει ένα διπλωματικό επεισόδιο με τη Δημοκρατία της Τσεχίας, τιμωρώντας εταιρείες όπως η CEZ –κινήσεις οι οποίες έρχονται σε σύγκρουση με τους κανόνες της ΕΕ για την προστασία των επενδυτών και τη νόμιμη οδό.

Στελέχη της CEZ ήλπιζαν την Τετάρτη ότι τελικά δεν θα χάσουν την άδεια διανομής και αξιωματούχοι της βουλγαρικής ρυθμιστικής αρχής δήλωσαν ότι η εταιρεία δεν θα τιμωρηθεί εάν αντιμετωπίσει τις παραβιάσεις της διαδικασίας. Αλλά οι μετοχές στη μεγαλύτερη δημόσια εταιρεία της κεντρικής Ευρώπης που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο έπεσαν επιπλέον 1% την Τετάρτη.

Αν προωθηθούν τα πρόστιμα στην CEZ και σε άλλες δύο ξένες επιχειρήσεις, δεν θα ενθαρρύνουν άλλους επενδυτές στη Βουλγαρία, οι οποίοι ήδη έχουν εμπλακεί με μια περίπλοκη γραφειοκρατία, τη διαδεδομένη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα για να επωφεληθούν από το 10% του ενιαίου φόρου της Βουλγαρίας.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν αρνητικά στην αναταραχή της Τετάρτης. Το κόστος ασφάλισης χρέους της Βουλγαρίας ανήλθε σε υψηλό τριμήνου και οι αποδόσεις χρέους αυξήθηκαν περίπου 15 μονάδες βάσης, αν και το χαμηλό έλλειμμα της χώρας κατά 0,5 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σημαίνει ότι υπάρχει μικρός κίνδυνος για την πρόσδεση του νομίσματος λέβα έναντι του ευρώ. Ο υπουργός Εσωτερικών του Μπορίσοφ ανέφερε ότι οι εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τον Ιούλιο πιθανόν θα επισπευσθούν, λέγοντας ότι το κόμμα του GERB δεν θα λάβει μέρος στις συνομιλίες για το σχηματισμό νέας κυβέρνησης.

Χαμένα εκατομμύρια

Τα δεινά του GERB έχουν αντίκτυπο και σε μια άλλη πρώην κομμουνιστική χώρα της ΕΕ, τη Σλοβενία, όπου οι διαδηλωτές έχουν βγει στους δρόμους, πιέζοντας για την παραίτηση της συντηρητικής κυβέρνησης. Ένα μικρό πλήθος συγκεντρώθηκε για την υποστήριξη του Μπορίσοφ έξω από το κοινοβούλιο της Σόφιας, το οποίο αναμένεται να εγκρίνει την παραίτησή του την Πέμπτη, ενώ οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις κατά του πρωθυπουργού αναμένονταν το βράδυ.

Η ανεργία στη χώρα των 7,3 εκατ. ευρώ απέχει πολύ από τα υψηλά επίπεδα κατά τη δεκαετία μετά το τέλος του κομμουνισμού, αλλά παραμένει στο 11,9%. Οι μέσες αποδοχές έχουν κολλήσει περίπου στα 800 λέβα (400 ευρώ) το μήνα και εκατομμύρια έχουν μεταναστεύσει, αφήνοντας ερημωμένες εκτάσεις στη χώρα και ελάχιστες ελπίδες σε εκείνους που παραμένουν.

Η δημοτικότητα του GERB κρατιέται καλά και παρέμενε ακόμα πρώτο στις τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν από τις διαμαρτυρίες, αλλά οι αναλυτές λένε ότι οι Σοσιαλιστές της αντιπολίτευσης θα ενδυναμωθούν από τις διαδηλώσεις. Οι αριστεροί, διάδοχοι του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βουλγαρίας, έχουν προτείνει μειώσεις φόρων και αυξήσεις των μισθών και είναι πιθανό να θέσουν ερωτήματα σχετικά με τα δημόσια οικονομικά, εάν εκλεγούν.

Reuters