Η μόδα σκοτώνει τη Γη

Ένα από τα μεγαλύτερα αποτυπώματα άνθρακα παγκοσμίως έχει η βιομηχανία της μόδας – αξίας πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων –, καθώς προκαλεί περίπου το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Αυτό συμβαίνει διότι η μόδα γίνεται όλο και πιο παροδική, με τη συντριπτική πλειονότητα των ενδυμάτων διεθνώς – και συγκεκριμένα το 97% – να καταλήγει σε χωματερές, όπως διαπιστώνει πρόσφατη μελέτη της McKinsey.

Χαρακτηριστικό της ταχύτητας με την οποία απαξιώνονται τα προϊόντα μόδας είναι το γεγονός ότι το 60% των φορεμένων

ρούχων θα βρεθούν σε χωματερές μέσα σε μόλις 12 μήνες από την παραγωγή τους.

Τα ποσοστά αυτά είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα που σημειώνουν οι διεθνείς πτήσεις και οι θαλάσσιες μεταφορές μαζί. Και καθώς άλλες βιομηχανίες καταγράφουν πρόοδο στον τομέα των λύσεων για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, το αποτύπωμα άνθρακα στη βιομηχανία της μόδας προβλέπεται να αυξηθεί, αντιπροσωπεύοντας μάλιστα περισσότερο από το 25% του παγκόσμιου προϋπολογισμού άνθρακα έως το 2050.

Ενδεικτικό επίσης της τάσης για «γρήγορη μόδα» είναι ότι μεγάλοι εμπορικοί δρόμοι αλλάζουν πρόσωπο καθημερινά σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις, ενώ πολλές γνωστές μάρκες και αλυσίδες κλείνουν τα υποκαταστήματά τους ή τουλάχιστον μειώνουν το προσωπικό τους. Ταυτόχρονα νέες φίρμες εμφανίζονται από τη μία μέρα στην άλλη και γίνονται διάσημες σε ελάχιστο χρόνο στην παγκόσμια αγορά.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η εν λόγω τάση στη βιομηχανία ρούχων έχει επιταχυνθεί κυρίως λόγω της παγκόσμιας κυριαρχίας των fast fashion brands, της πολυεθνικής παραγωγής καθώς και της εισαγωγής φθηνότερων πλαστικών ινών. Από την άλλη πλευρά, η αειφορία παίζει έναν συνεχώς αυξανόμενο ρόλο στον κλάδο και η μεταφορά της παραγωγής στην Ευρώπη αποκτά πλέον μεγαλύτερη ζήτηση.

Βιώσιμη μόδα

Η βιώσιμη μόδα καθιερώθηκε ως όρος σε αντιδιαστολή με τη γρήγορη μόδα (fast fashion) και αφορά την κατασκευή ρούχων που έχουν κατασκευαστεί με τρόπο που λαμβάνει υπ’ όψιν τα πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλεί η σύγχρονη βιομηχανία της μόδας. Από την άλλη πλευρά, η γρήγορη μόδα αντιπροσωπεύει τα εύκολα προσβάσιμα και μοντέρνα ρούχα, τα οποία παράγονται σε αναπτυσσόμενες χώρες προς όφελος μεγάλων εταιρειών παγκόσμιας εμβέλειας.

Η απάντηση δίνεται τόσο με τη χρήση ρούχων από δεύτερο χέρι όσο και με τα brands που έχουν ως πρώτη ύλη τα ανακυκλώσιμα υλικά και την αποφυγή του όρου fast fashion. Αυτή η διαπίστωση οδήγησε στην καθιέρωση του όρου «βιώσιμη μόδα» πριν από περίπου δέκα χρόνια προωθώντας την ανάγκη αλλαγών στον συγκεκριμένο κλάδο.

Πράγματι, η βιομηχανία ένδυσης επιθυμεί να εστιάσει στην ανακύκλωση. Όμως, ακόμα και οι πιο απλές λύσεις δεν έχουν αποδώσει. Σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα βιωσιμότητας, έως και το 80% των ενδυμάτων από δεύτερο χέρι καταλήγει στην Αφρική, διότι η αγορά μεταχειρισμένων στις ΗΠΑ δεν μπορεί να απορροφήσει το απόθεμα.

Επί του παρόντος λιγότερο από το 1% των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που παράγονται για ένδυση ανακυκλώνονται σε νέα ρούχα, τα οποία κοστίζουν 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε ευκαιρίες εσόδων, σύμφωνα με τη McKinsey Sustainability.

Ένα μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η ανάμειξη των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, που είναι πλέον κοινή στη διαδικασία παραγωγής. Με την πλειονότητα των υφασμάτων στη βιομηχανία της μόδας να είναι αναμεμειγμένα, θεωρείται πιο δύσκολο να ανακυκλωθεί μια ίνα χωρίς να επηρεαστεί μια άλλη. Για παράδειγμα, ένα κλασικό πουλόβερ μπορεί να περιέχει πολλούς διαφορετικούς τύπους ινών, όπως ένα μείγμα από βαμβάκι, κασμίρ, ακρυλικό, νάιλον και spandex. Καμία από τις ίνες δεν μπορεί να ανακυκλωθεί στον ίδιο αγωγό, όπως συμβαίνει στη βιομηχανία μετάλλων.

Πώς μπορεί να δοθεί ουσιαστική λύση

Οι ειδικοί επισημαίνουν πως για να δοθεί ουσιαστική λύση στο πρόβλημα θα πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση και ταυτόχρονα να αυξηθεί η μακροζωία των ενδυμάτων (επαναχρησιμοποίηση, επισκευή).

Πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση και να αυξηθεί η μακροζωία των ενδυμάτων

Δηλαδή ο σχεδιασμός του προϊόντος πρέπει να ευνοεί τη βιωσιμότητα (ανακυκλώσιμο / σχεδιασμένο για αποσυναρμολόγηση). Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με το τρέχον επιχειρηματικό μοντέλο της γρήγορης μόδας.

Σύμφωνα μάλιστα με τα όσα αναφέρει το CNBC, η νέα νομοθεσία που θα τεθεί σε εφαρμογή στις ΗΠΑ θα καταστήσει τους παραγωγούς υπεύθυνους για τη διάθεση των απορριμμάτων και θα συμβάλει σταδιακά στη μείωση των υφιστάμενων διαφορών τιμών μεταξύ παρθένων και ανακυκλωμένων ινών / υφασμάτων.

Η πιο αυστηρή νομοθεσία στην Ε.Ε. συνέβαλε στην επιτάχυνση των επιχειρηματικών μοντέλων ανακύκλωσης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Το πλαίσιο της Ε.Ε. για τα απόβλητα απαιτεί από τις χώρες να διαχωρίσουν όλα τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα έως το 2025 ενώ το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία της Ε.Ε. διασφαλίζει ότι οι αρχές της εφαρμόζονται σε όλη τη διαδικασία παραγωγής των προϊόντων, την κατανάλωση και τη διαχείριση απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι υποστηρικτές της συγκεκριμένης πολιτικής έχουν κάνει μικρότερα βήματα προς την ανακυκλωμένη μόδα, με την εισαγωγή ορισμένων πολιτειακών νομοσχεδίων.

Στην Καλιφόρνια, το νομοσχέδιο SB 707 εισήχθη τον Φεβρουάριο για τη δημιουργία ενός προγράμματος ανακύκλωσης υφασμάτων σε όλη την πολιτεία.

Στη Νέα Υόρκη, ο νόμος για τη βιωσιμότητα και την κοινωνική ευθύνη της μόδας, γνωστός και ως νόμος για τη μόδα, θα καθιστούσε υπεύθυνες τις εταιρείες για τις πρακτικές ανακύκλωσής τους. Προς το παρόν υποστηρίζεται από φίρμες όπως η Eileen Fisher, η Stella McCartney, η Everlane και η Patagonia, καθώς και άλλες οργανώσεις υπεράσπισης που πιέζουν να ψηφιστεί το νομοσχέδιο.

Διαβάστε επίσης:

Σαρωτικές οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης σε κάθε επίπεδο

Λαθρεμπόριο και Κυπριακό

Φωτιές: Ξυπνά ο «εφιάλτης» του 2021 – «Νέα κυβέρνηση ψάχνεται μπροστά σε… πύρινο κλοιό»