Η στάση Μπάιντεν απέναντι στο Ισραήλ διχάζει τους Δημοκρατικούς – Η κομματική βάση πιέζει για συνέπειες στο Νετανιάχου

Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν βρίσκεται στην πιο κρίσιμη φάση του αυτή την εβδομάδα καθώς η σχέση του με την κομματική βάση δοκιμάζεται με αφορμή τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα και ενδεχομένως να διευρυνθεί η κομματική διαίρεση σχετικά με το εβραϊκό κράτος που χτίζεται εδώ και χρόνια, αναφέρει σε πολιτική ανάλυσή του το CNN.

Πολύ πριν από την τρέχουσα σύγκρουση, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η συμπάθεια μεταξύ των δημοκρατών έχει μετατοπιστεί

από το Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους, περίπου τις τελευταίες δύο δεκαετίες – μια περίοδος που συμπίπτει με σχεδόν διαδοχικές δεξιές κυβερνήσεις στο Ισραήλ, με επικεφαλής κυρίως τον Πρωθυπουργό Μπένιαμιν Νετανιάχου. Ταυτόχρονα, η υποστήριξη προς το Ισραήλ κατά την ίδια μακρά περίοδο έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των ριζοσπαστικών Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων.

Ως αποτέλεσμα, περισσότεροι από τους διπλάσιους Ρεπουμπλικάνους από τους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους λένε τώρα ότι τρέφουν συμπάθεια περισσότερο στο Ισραήλ παρά τους Παλαιστίνιους, σε ένα πολύ μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των κομμάτων από ό,τι νωρίτερα αυτόν τον αιώνα, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Οργανισμού Gallup. Αυτό το διευρυνόμενο κομματικό χάσμα στις Ηνωμένες Πολιτείες υποδηλώνει ότι όποτε ο Νετανιάχου εγκαταλείψει την πολιτική σκηνή στο Ισραήλ, ένα αναπόφευκτο μέρος της κληρονομιάς του θα είναι πρωταγωνιστικός ρόλος στη συντριβή της δικομματικής συναίνεσης που για δεκαετίες παρείχε στο Ισραήλ μια σχεδόν αδιαμφισβήτητη θέση στην πολιτική των ΗΠΑ.

Αυτή η αυξανόμενη πίεση θα μπορούσε να κάνει τον Μπάιντεν τον τελευταίο που παρέχει αμέριστη στήριξη στο Ισραήλ. Αν και η συντριπτική πλειονότητα των δημοκρατικών αξιωματούχων δεν δείχνει καμία τάση για ουσιαστική ρήξη με το Ισραήλ, ο Μπάιντεν θα μπορούσε να είναι ο τελευταίος Δημοκρατικός πρόεδρος στο άμεσο μέλλον που ευθυγραμμίζεται τόσο ανεπιφύλακτα με το έθνος.

Εν τω μεταξύ, οι Δημοκρατικοί επικριτές του χειρισμού του στον πόλεμο θα παρακολουθούν προσεκτικά την Τετάρτη όταν η κυβέρνησή του πρόκειται να υποβάλει έκθεση στο Κογκρέσο για το εάν το Ισραήλ χρησιμοποιεί αμερικανικά όπλα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και εάν συνεργάζεται με την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας.

Τον πρώτο μισό αιώνα μετά τη συγκρότηση του Ισραήλ το 1948, οι Δημοκρατικοί πρόεδροι όπως ο Χάρι Τρούμαν, ο Λίντον Μπ. Τζόνσον, ο Τζίμι Κάρτερ και ο Μπιλ Κλίντον ήταν εκείνοι που επέδειξαν τη μεγαλύτερη συναισθηματική σύνδεση με το εβραϊκό κράτος. Οι Ρεπουμπλικάνοι πρόεδροι, συμπεριλαμβανομένων των Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, Ρίτσαρντ Νίξον, Ρόναλντ Ρίγκαν και Τζορτζ Μπους, υποστήριξαν επίσης το Ισραήλ, αλλά πιο απροκάλυπτα υποστήριζαν όταν έρχονταν σε σύγκρουση με τους άλλους περιφερειακούς στόχους τους να διατηρήσουν την πρόσβαση στο πετρέλαιο και να απωθήσουν τη σοβιετική επιρροή. Ο Ρίγκαν και ο Μπους διαμαρτυρήθηκαν για τις ισραηλινές ενέργειες στις οποίες αντιτάχθηκαν με την προσωρινή αναστολή της βοήθειας.

Κατά το τελευταίο τέταρτο περίπου του αιώνα, αυτό το κομματικό μοτίβο έχει αντιστραφεί. Οι Ρεπουμπλικάνοι Πρόεδροι Τζορτζ Μπους και Ντόναλντ Τραμπ έχουν ταυτιστεί περισσότερο με το Ισραήλ, ενώ ο Κλίντον (στη δεύτερη θητεία του) και ο Μπαράκ Ομπάμα εξέφρασαν τις περισσότερες διαφωνίες με την ισραηλινή κυβέρνηση. Πολλοί παράγοντες συνέβαλαν σε αυτή την αντιστροφή των ρόλων. Η εκστρατεία του Μπους κατά του ισλαμικού εξτρεμισμού μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 τον ενθάρρυνε να δώσει μεγαλύτερη αξία στο Ισραήλ ως περιφερειακό σύμμαχο. Η αυξανόμενη ταύτιση με το Ισραήλ μεταξύ των Λευκών Ευαγγελικών Χριστιανών των ΗΠΑ, μια βασική εκλογική περιφέρεια του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ώθησε επίσης το κόμμα προς μεγαλύτερη υποστήριξη για το εβραϊκό κράτος. Αντίθετα, περισσότεροι ψηφοφόροι στον Δημοκρατικό συνασπισμό (τόσο οι φυλετικές μειονότητες όσο και οι φιλελεύθεροι Λευκοί) είδαν την αντιμετώπιση των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ ως αποικιακή, ή ακόμη και καταπίεση τύπου απαρτχάιντ.

Ενώ κατείχε τη θέση του πρωθυπουργού στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στη συνέχεια με μόνο μια σύντομη διακοπή, ο Νετανιάχου έπαιξε επίσης τεράστιο προσωπικό ρόλο στην πρόκληση αυτής της αμερικανικής κομματικής ανατροπής. Ο Νετανιάχου έχει ακολουθήσει σταθερά συντηρητικές πολιτικές στο Ισραήλ (όπως η προσπάθειά του να αποδυναμώσει το δικαστικό σώμα που προκάλεσε μαζικές διαμαρτυρίες σε εθνικό επίπεδο) και απέρριψε την πίεση από διαδοχικούς Δημοκρατικούς προέδρους να διαπραγματευτεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος. Εξίσου σημαντικό, έχει ευθυγραμμιστεί με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τόσο απροκάλυπτα όσο κανένας ξένος ηγέτης με οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα στη σύγχρονη εποχή. Ο Νετανιάχου το 2015, για παράδειγμα, εκφώνησε μια ομιλία στο Κογκρέσο που αντιτάχθηκε στη συμφωνία για το πυρηνικό Ιράν μετά από πρόσκληση των Ρεπουμπλικανών της Βουλής – μετά από ρητές αντιρρήσεις του Ομπάμα. Και ο Νετανιάχου απηχούσε πρόσφατα τα επιχειρήματα των Ρεπουμπλικανών σε μια συνέντευξη Τύπου όταν απέρριψε τις διαμαρτυρίες για τον πόλεμο στις πανεπιστημιουπόλεις των ΗΠΑ ως διαδεδομένο αντισημιτισμό.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κομματική πόλωση για το Ισραήλ μεταξύ των Αμερικανών ψηφοφόρων είχε ήδη διευρυνθεί χρόνια πριν από την επίθεση της Χαμάς τον περασμένο Οκτώβριο και την καταστροφική ισραηλινή απάντηση που προκάλεσε.

Ένα μέτρο είναι οι ετήσιες δημοσκοπήσεις της Gallup που ρωτούν τους Αμερικανούς αν συμπάσχουν κυρίως προς το Ισραήλ ή κυρίως με τους Παλαιστίνιους. Το 2001, το ποσοστό των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων που δήλωσαν ότι συμπαθούσαν κυρίως το Ισραήλ ξεπέρασε το μερίδιο των Δημοκρατικών κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες (59% έναντι 51%). Το χάσμα μεταξύ των μερών που συμπαθούν το Ισραήλ διευρύνθηκε επί Τραμπ σε σχεδόν 40 μονάδες και έχει εκτοξευθεί σε 45 μονάδες επί Μπάιντεν. Στις έρευνες του 2023 και του 2024, η Gallup κατέγραψε για πρώτη φορά ότι το ποσοστό των Δημοκρατικών που συμπαθούσαν κυρίως τους Παλαιστινίους ξεπέρασε αυτό που ευνοούσε κυρίως το Ισραήλ.

Μια σειρά από πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πώς ο πόλεμος στη Γάζα έχει παγιώσει αυτή την κομματική διάσπαση. Νωρίτερα φέτος, τόσο το Πανεπιστήμιο Quinnipiac όσο και οι δημοσκοπήσεις του CBS/YouGov έδειξαν ότι ενώ περίπου το 55% των Ρεπουμπλικανών ήθελε οι ΗΠΑ να στείλουν περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ, περίπου τα δύο τρίτα των Δημοκρατικών δεν το επιθυμούσαν. Σχεδόν οι μισοί Δημοκρατικοί, αλλά μόνο λίγο πάνω από το ένα πέμπτο των Ρεπουμπλικανών στη δημοσκόπηση του CBS, είπαν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να πιέσουν το Ισραήλ να σταματήσει τις μάχες. Ενώ μια μικρή πλειοψηφία Ρεπουμπλικανών εξέφρασε εμπιστοσύνη στον Νετανιάχου σε μια έρευνα του Pew τον Απρίλιο, πάνω από 7 στους 10 Δημοκρατικούς δήλωσαν ότι είχαν ελάχιστη ή καθόλου πίστη στον Ισραηλινό ηγέτη «να κάνει το σωστό». Στην έρευνα Quinnipiac μόλις το 5% των Δημοκρατικών δήλωσε ότι είχε θετική άποψη για τον Νετανιάχου ενώ το ποσοστό ήταν 11 φορές υψηλότερο μεταξύ των Ρεπουμπλικανών.

Όλες οι διαχωριστικές γραμμές που χωρίζουν τα κόμματα χωρίζουν επίσης τις γενιές. Μόλις 1 στους 12 νεαρούς ενήλικες στη δημοσκόπηση της Quinnipiac δήλωσαν ότι είχαν θετική άποψη για τον Νετανιάχου και πάνω από τα δύο τρίτα ήταν αντίθετοι στην αποστολή περισσότερων όπλων στο Ισραήλ. Ομοίως, στην έρευνα του Pew, περίπου τα δύο τρίτα των νεαρών ενηλίκων είπαν ότι βλέπουν την ισραηλινή κυβέρνηση δυσμενώς. Η τελευταία δημοσκόπηση της Gallup διαπίστωσε ότι ενώ οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να προτιμούν το Ισραήλ, πολλοί νεότεροι ενήλικες εκφράζουν τώρα συμπάθεια για τους Παλαιστίνιους.

Οι φιλελεύθεροι επικριτές της προσέγγισης του Ισραήλ προς τους Παλαιστίνιους, τόσο πριν όσο και μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, αποδίδουν σε μεγάλο βαθμό τη διευρυνόμενη αποσύνδεση μεταξύ των Δημοκρατικών ψηφοφόρων και των εκλεγμένων αξιωματούχων στην επιρροή της Επιτροπής Δημοσίων Υποθέσεων του Αμερικανικού Ισραήλ και άλλων φιλοϊσραηλινών ομάδων πίεσης στην Ουάσιγκτον. Από την προεδρία του Ομπάμα, η AIPAC έχει γίνει πιο επιθετική όσον αφορά την υποστήριξη των αρχικών εκστρατειών εναντίον δημοκρατικών αξιωματούχων που επικρίνουν το Ισραήλ. 

Ωστόσο, η επιρροή της AIPAC από μόνη της δεν εξηγεί το άνοιγμα της απόστασης μεταξύ των Δημοκρατικών ψηφοφόρων και των αξιωματούχων. Μέρος της απάντησης, είναι γενεαλογικό. Ο Μπάιντεν προσωποποιεί μια παλαιότερη ομάδα πολιτικών ηγετών των ΗΠΑ των οποίων η εικόνα για το Ισραήλ διαμορφώθηκε όταν ήταν ένα μοναχικό φυλάκιο της δημοκρατίας και καταφύγιο για τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος. Οι απλοί Αμερικανοί και οι πολιτικοί ηγέτες των ΗΠΑ στα χρόνια των πολέμων του 1967 και του Γιομ Κιπούρ (1973) έτειναν να βλέπουν το Ισραήλ, ως έναν Δαβίδ που μετά βίας απέκρουε τους απειλητικούς Γολιάθ. Τώρα, ειδικότερα πολλοί νεότεροι Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι «το Ισραήλ δεν είναι πια ο Δαβίδ, είναι ο Γολιάθ».

Πολλοί παρατηρητές σημειώνουν επίσης ότι ο Μπάιντεν τείνει να βλέπει την εξωτερική πολιτική όπως και την εσωτερική πολιτική – αποδίδοντας τεράστια εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να αξιοποιεί τις προσωπικές του σχέσεις με άλλους ηγέτες. «Ο Μπάιντεν λέει πάντα ότι «όλη η εξωτερική πολιτική είναι μια επέκταση των προσωπικών σχέσεων», είπε ο Μπεν Ρόουντς, ο οποίος υπηρέτησε ως ανώτερος σύμβουλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ενώ ο Μπάιντεν υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος του Ομπάμα. «Δεν ξέρω πόσες φορές τον άκουσα να το λέει αυτό».

Ο Μπάιντεν κατά τη διάρκεια του πολέμου επέκρινε πιο ρητά τον Νετανιάχου και τον ακροδεξιό συνασπισμό με τον οποίο κυβερνά, αλλά εξακολουθεί να απορρίπτει τις αυξανόμενες απαιτήσεις στις τάξεις των Δημοκρατικών να τιμωρήσουν το Ισραήλ για τη διεξαγωγή του πολέμου και την αντίσταση στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Όμως, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται – με το κύμα διαμαρτυριών στα πανεπιστήμια να επιδεινώνει τα ρήγματα στον Δημοκρατικό συνασπισμό – υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το κέντρο βάρους του κόμματος απομακρύνεται από την ενστικτώδη υποστήριξη στο Ισραήλ που εξέφρασαν παλαιότεροι Δημοκρατικοί όπως ο Μπάιντεν και ο Σούμερ.

Το αποκαλυπτικό σημάδι δεν είναι η κλιμακούμενη οργή για τον πόλεμο από φιλελεύθερους που επικρίνουν επί μακρόν τον Νετανιάχου και τις ακροδεξιές ισραηλινές κυβερνήσεις, όπως ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς. Μάλλον το βασικό μέτρο είναι η προθυμία των φιλόδοξων Δημοκρατών που βρίσκονται κοντά στο κέντρο του κόμματος να επικρίνουν τη συμπεριφορά του πολέμου από το Ισραήλ πιο ανοιχτά και να υποστηρίξουν τον περιορισμό της μελλοντικής μεταφοράς επιθετικών όπλων.

Μέχρι στιγμής, ο Μπάιντεν ήταν πολύ περισσότερο διατεθειμένος να αντισταθεί παρά να ανταποκριθεί σε αυτήν την πίεση. Μια κατάπαυση του πυρός θα μπορούσε να εκτονώσει αυτή την πίεση για κάποιο χρονικό διάστημα. Αλλά ακόμη και ο Μπάιντεν δεν μπορεί να αγνοήσει την αναπόφευκτη αντίδραση μεταξύ των Δημοκρατικών εάν ο Νετανιάχου, με ή χωρίς κατάπαυση του πυρός, εκπληρώσει τελικά τη δέσμευσή του να εξαπολύσει χερσαία εισβολή στη Ράφα.

Η σκληρή ισραηλινή απάντηση στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου μπορεί να αφήσει στα ερείπια όχι μόνο μεγάλο μέρος της Γάζας, αλλά την παράδοση των ΗΠΑ για δικομματική υποστήριξη προς το Ισραήλ.

Διαβάστε επίσης:

Γαλλία-Κίνα: Στα Πυρηναία Μακρόν και Σι μετά των συζύγων τους για διακοπές και… διαπραγματεύσεις

Θρίλερ στην Ουκρανία: Συλλήψεις με την κατηγορία σχεδίου δολοφονίας του Ζελένσκι

Συνεχίζεται η έρευνα σε βάρος ακροδεξιού βουλευτή που εμπλέκεται σε υπόθεση κατασκοπείας υπέρ της Κίνας