Ο προεπαναστατικός τύπος

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Η. ΧΑΛΑΖΙΑΟ Ελληνικός τύπος γεννήθηκε στο τέλος του 18ου αιώνα στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην πρωτεύουσα της Αυστρίας την Βιέννη. Η πόλη αυτή, την εποχή εκείνη ήταν το κέντρο της διεθνούς διπλωματικής δραστηριότητας και εκεί ζούσαν χιλιάδες Έλληνες, με σημαντική δραστηριότητα. Εκεί κυκλοφόρησαν και οι πρώτες ελληνικές εφημερίδες οι οποίες δεν ήταν μόνο όργανα ενημέρωσης και επαφής των μεταναστών Ελλήνων, αλλά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της ελληνικής Επανάστασης του 1821.Ανάμεσα στους συντάκτες των εφημερίδων ήταν και οι μεγαλύτερες πνευματικές προσωπικότητες του απελευθερωτικού αγώνα, όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Άνθιμος Γαζής, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης, ο Κ. Κοκκινάκης κ.α.Από πληροφορίες φύλλων που υπήρχαν στη βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων γνωρίζουμε ότι η κυκλοφορία τους δεν περιοριζόταν μόνο μεταξύ των ομογενών της αυστριακής αυτοκρατορίας αλλά τις στέλνανε και σε άλλες παροικίες άλλων κρατών, ακόμη και στη σκλαβωμένη Ελλάδα.Στο διάστημα πριν από την τριαντάχρονη επανάσταση κυκλοφόρησαν οι εξής εφημερίδες: ΕΦΗΜΕΡΙΣ, ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ, ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΑΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΑΣ ΧΩΡΑΣ που μετονομάστηκε σε ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ και τέλος «ΚΑΛΛΙΟΠΗ».Η «ΕΦΗΜΕΡΙΣ» κυκλοφόρησε στις 31 Δεκεμβρίου του 1790 από τους αδερφούς Μακρίδη-Πούλιου, οι οποίοι είχαν τυπογραφείο στη Βιέννη. Το πρώτο φύλλο, ήταν τετρασέλιδο ή εξασέλιδο ή καμία φορά δωδεκασέλιδο, κυκλοφορούσε δυο φορές την εβδομάδα, κάθε Τρίτη και Παρασκευή και η ετήσια συνδρομή είχε 14 φιορίνια.Το δεύτερο χρόνο η εφημερίδα άλλαξε σχήμα από 0,23χ0,18 σε 0,18χ0,12 με περισσότερες σελίδες. Το σχήμα αυτό το διατήρησε μέχρι το Γενάρη του 1798 όπου η αστυνομία της Αυστρίας απαγόρευσε την κυκλοφορία.Η συνεργασία των Μαρκίδων με τον Βελεστινλή ήταν στενή. Στο τυπογραφείο τους τυπώθηκε η Χάρτα και ο Θούριος τους. Η συνεργασία των αυστριακών αρχών με τις τουρκικές αρχές έκλεισαν την εφημερίδα και μετά από δυο χρόνια φυλάκισης του Γεωργίου Πούλιου τον απέλασαν στην Γερμανία (λεπτομέρειες για τη ζωή του βλ. Πολ Ενεπεκίδη 6ος τόμος «Θεσσαλικών Χρονικών» 1955).Ο «ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ» ήταν η δεύτερη ελληνική εφημερίδα που κυκλοφόρησε στην Βιέννη το 1811 με διευθυντή τον Άνθιμο Γαζή (1764-1828) και με χορηγό τη φιλολογική Εταιρεία του Ελληνικού Λυκείου Βουκουρεστίου.Το πρώτο φύλλο κυκλοφόρησε το Γενάρη του 1811. Ήταν δεκαπενθήμερη, είχε δέκα έξι δίστηλες σελίδες σχήματος 0,21χ0,14 και έβγαινε την 1η και την 15η κάθε μήνα με ετήσια συνδρομή 15 γρόσια.Η πρώτη περίοδος κυκλοφορίας λήγει στις 15 Δεκεμβρίου του 1814 όταν αποχώρησε ο Άνθιμος Γαζής. Η δεύτερη περίοδος άρχισε την 1η Γενάρη το 1816 με διευθυντή το Θεόκλητο Φαρμακίδη και αρχισυντάκτη τον Κ.Κοκκινάκη. Ο «ΕΡΜΗΣ Ο ΛΟΓΙΟΣ» επηρεάζετε από τον Αδαμάντιο Κοραή ο οποίος δημοσίευε εκεί τις απόψεις του για το γλωσσικό ζήτημα και άλλα εθνικά θέματα.Την έκδοση του «ΕΡΜΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΟΥ» υποστήριζε ο Βυζαντινολόγος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου Δημοσθένης Ρούσσος, σε μελέτη του για τις ελληνικές εφημερίδες γράφει «…. Ότι ο Άνθιμ