ΕΕΤ: Ο Χρηματοπιστωτικός Εγγραμματισμός αναγκαίο εφόδιο για όλους τους πολίτες

Η Ελληνική Ένωση Τραπεζών διοργάνωσε συνέδριο Χρηματοπιστωτικού Εγγραμματισμού την Τρίτη 16 Απριλίου 2024, με στόχο να παρουσιάσει την Εθνική Στρατηγική Χρηματοοικονομικoύ Εγγραμματισμού για την Ελλάδα και το πώς αυτή μπορεί να βοηθήσει το σύνολο του πληθυσμού της χώρας, και κυρίως τις ευάλωτες ομάδες, να αποκτήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για τη λήψη αποτελεσματικών οικονομικών αποφάσεων. 

Όπως ανέβερε η υποδιοικήτρια

της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, κατά τον χαιρετισμό της στο συνέδριο, η χρηματοοικονομική εκπαίδευση έχει αναδειχθεί σε αναγκαίο εφόδιο και θεμελιώδη δεξιότητα για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης και ηλικίας. Στο σημερινό περιβάλλον των ραγδαίων αλλαγών και της διάχυτης αβεβαιότητας παγκοσμίως, οι δεξιότητες του χρηματοοικονομικού εγγραματισμού καθίστανται ακόμη πιο απαραίτητες και η ανάγκη διαρκούς αναβάθμισής τους επιβεβλημένη. «Είναι επομένως σημαντικό ο σχεδιασμός της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης να ακολουθεί μια ολιστική προσέγγιση διά βίου μάθησης, που δεν σταματά στην πύλη του σχολείου» πρόσθεσε.

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και η ταχεία ανάπτυξη των ψηφιακών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών υπογραμμίζουν επίσης και την ανάγκη ενημέρωσης και λήψης μέτρων πρόληψης γύρω από την ηλεκτρονική απάτη. Όπως σημείωσε ο Πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, Γκίκας Χαρδουβέλης, τα περιστατικά απάτης μειώθηκαν το 2023 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, χάρη στην οργανωμένη ενημέρωση των καταναλωτών. Αντίστοιχες πρωτοβουλίες λοιπόν πρέπει να ληφθούν και γύρω από τη γενικότερη ενημέρωση των πολιτών για χρηματοοικονομικά θέματα.

Η Θεώνη Αλαμπάση, Γενική Γραμματέας Χρηματοπιστωτικού Τομέα, θέλωντας να τονίσει τη σημασία του προγράμματος, ανέφερε πως σύμφωνα με σχετική έρευνα, ένας στους δύο πολίτες δεν χρησιμοποιεί κάποια τραπεζική εφαρμογή ή ένα εργαλείο διαχείρισης χρημάτων για να παρακολουθεί τα έξοδά του. Ακόμα, πάνω από ένας στους τρεις νέους έχει την τάση να ζει για το σήμερα και να αδιαφορεί για το αύριο, θεωρώντας ότι είναι πιο ικανοποιητικό να ξοδεύει χρήματα, παρά να αποταμιεύει για το μέλλον. «Τα ευρήματα αυτά μαρτυρούν την αναγκαιότητα υλοποίησης του προγράμματος χρηματοπιστωτικού εγγραμματισμού και της Εθνικής Στρατηγικής» τόνισε.

Η αναγκαιότητα του προγράμματος υπογραμμίζεται και από τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, το οποίο τοποθετεί την Ελλάδα στην 24η θέση στην Ευρπαϊκή Ένωση όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό εγγραμματισμό. Μόλις το 19% των Ελλήνων κατατάσσεται με υψηλό επίπεδο χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ελαφρώς υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, και το 29% θεωρείται χρηματοοικονομικά αναλφάβητο. Επομένως, το 52% του ελληνικού πληθυσμού θεωρείται πως έχει μια μέση γνώση, το οποίο όμως εμφανίζεται χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, που αγγίζει το 64%. Μάλιστα, τα ποσοστά αυτά φαίνεται να χειροτερεύουν χρόνο με τον χρόνο.

Ο κ. Χαρδουβέλης, σε μια προσπάθεια να ερμηνευσεί τα αποτελέσματα, φέρνει στο προσκήνιο το γεγονός πως η πρόοδος στην χρηματοοικονομική ενημέρωση αναχετίστηκε λόγω της κρίσης, η οποία οδήγησε έναν σημαντικό αριθμό νέων και εγγραμματισμένων ανθρώπων στο εξωτερικό, το λεγόμενο Brain Drain.

Τέλος, βασική αιτία αυτού αποτελεί το γεγονός πως οι τράπεζες, κατά την περίοδο της κρίσης, δεν είχαν ως βασική προτεραιότητα τον χρηματοοικονομικό εγγραμματισμό.

Καθοριστικός ο ρόλος των παρόχων και της εποπτείας

Ο Πρόεδρος ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών σχολίασε πως η κρίση εμφάνισε την έλλειψη βασικών οικονομικών γνώσεων. Υπέθεσε πως αρκετά από τα προβλήματα εκείνης της περιόδου να μην είχαν ανακύψει σε τόσο μεγάλο βαθμό αν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις διέθεταν έναν πυρήνα βασικών γνώσεων ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις που ανέλαβαν.

Ωστόσο, παραδέχθηκε πως την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι τράπεζες δεν προστάτεψαν τους δανειολήπτες όπως θα έπρεπε και δεν τους προσέφεραν την απαραίτητη καθοδήγηση. Πλέον υπάρχουν ελεγχτικοί μηχανισμοί μέσα στις ίδιες τις τράπεζες, με σκοπό να αποτρέψουν περιπτώσεις «εκμετάλλευσης» δανειοληπτών.

Όπως ανέφερε και η κ. Παπακωνσταντίνου «οι πάροχοι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών χρειάζεται να προσφέρουν προσβάσιμη, απλή και κατανοητή πληροφόρηση, που θα διευκολύνει την διαδικασία λήψης αποφάσεων και θα υποστηρίζει τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των προϊόντων και υπηρεσιών. Ενέργειες που στοχεύουν στην αναβάθμιση των γνώσεων και της χρηματοοικονομικής κατάρτισης των επαγγελματιών που παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες ή πωλούν χρηματοοικονομικά και επενδυτικά προϊόντα και υπηρεσίες συμβάλλουν επίσης στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στις αγορές κεφαλαίων και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα». 

Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση για την: Εθνική Στρατηγική Χρηματοοικονομικoύ Εγγραμματισμού για την Ελλάδα