Αλήθειες και ψέματα πίσω από τα έκτακτα δελτία για τον καιρό – Τι λένε οι ειδικοί

Χαμένο στη λαίλαπα μιας επικοινωνιακής καταιγίδας φαίνεται πως είναι το μήνυμα των έκτακτων δελτίων επιδείνωσης του καιρού. Με ένα δελτίο έκτακτης προειδοποίησης να εκδίδεται στην Ελλάδα ανά σχεδόν δύο εβδομάδες, οι πληροφορίες που φτάνουν στους πολίτες είναι κατακλυσμιαίες: Είναι άραγε υπερβολικός ο αριθμός  των προειδοποιήσεων; Και πώς θα μπορούσε η πληροφορία να φτάσει καλύτερα στον παραλήπτη;

Η συζήτηση άνοιξε πριν από λίγες ημέρες όταν ο μετεωρολόγος

Γιάννης Καλλιάνος ανήρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα καυστικό σχόλιο: «Εκτακτα δελτία Επιδείνωσης του Καιρού – έχουν χάσει την αξιοπιστία τους», έγραφε. «Τα κάθε τρεις και λίγο «Εκτακτα Δελτία» από διάφορους φορείς, αρχίζουν πλέον και χάνουν και το ενδιαφέρον τους αλλά και την αξιοπιστία τους. Ερχονται μετά -και δικαίως- οι διάφορες ιστοσελίδες, τα δελτία ειδήσεων, τα ραδιόφωνα και οι εφημερίδες και τα αναπαράγουν και επομένως η λανθασμένη είδηση «ταξιδεύει» σε όλη την Ελλάδα. Και σε λίγο καιρό κανένας δεν θα τα πιστεύει και δεν θα τα λαμβάνει υπόψη του…».

Εμμεση απάντηση στο σχόλιο αυτό έδωσε με τον τρόπο του ο διευθυντής του Μετεωρολογικού Κέντρου της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς ο οποίος έγραψε σε ανάρτησή του: «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα.

Το έκτακτο δελτίο στις 2/12 έλαβε υπόψη του κυρίως τις καταιγίδες που θα εκδηλώνονταν στον Εβρο, μια περιοχή που δοκιμάστηκε από πυρκαγιές. Τα ύψη 17mm στο Ορμένιο και 39 και 22 mm στο Διδυμότειχο μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στις καμένες περιοχές». Πέρα από την κοινωνική διάσταση των προειδοποιήσεων, στη συχνή έκδοση έκτακτων μετεωρολογικών δελτίων συντείνει και ένας άλλος παράγοντας… γραφειοκρατικής φύσεως:

Σύμφωνα με το «Σχέδιο Δάρδανος 2» του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών, ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας ενεργοποιείται μόνο εάν έχει εκδοθεί έκτακτο δελτίο από την ΕΜΥ… Και παρότι, όπως έχει ειπωθεί, «ένα από τα ανέκδοτα που κυκλοφορούν στην ΕΜΥ είναι ότι στην κλιματική κρίση έχει αυξηθεί η συχνότητα των έκτακτων δελτίων χωρίς να έχουν αυξηθεί τα φαινόμενα!», αυτό,

όπως εξηγούν στελέχη της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, δεν οφείλεται στην πληροφορία που δημοσιεύουν οι επιστήμονες αλλά στην επικοινωνιακή της διαχείριση:

Κάθε φορά που η ΕΜΥ εκδίδει κάποιο έκτακτο δελτίο επιδείνωσης του καιρού, το δελτίο επικαιροποιείται ανά 12 ώρες με βάση τα ανανεωμένα στοιχεία των προγνωστικών μοντέλων.

Αντίστοιχα ενημερώνεται και η ιστοσελίδα της ΕΜΥ· όμως λογαριασμοί κοινωνικής δικτύωσης ή ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν τις επικαιροποιήσεις σαν να είναι νέα έκτακτα δελτία…

Ως εκ τούτου, για μια κακοκαιρία διάρκειας τριών ημερών για την οποία έχει εκδοθεί στην πραγματικότητα ένα δελτίο, οι πολίτες ενημερώνονται για έξι. Από την άλλη πλευρά, το πόσο «έκτακτα» είναι τα «έκτακτα δελτία» αποτελεί επίσης θέμα προς συζήτηση, καθώς οι εμπλεκόμενοι θεωρούν ότι ο όρος θα πρέπει να εκλείψει και να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ακραίες καταστάσεις.

Επικοινωνιακό αλαλούμ . Ολοι πάντως συμφωνούν πως κάπως έτσι το μήνυμα χάνεται πριν προλάβει να παραληφθεί. Κι όμως η κατάσταση, εξηγούν έμπειροι μετεωρολόγοι, μπορεί να αντιστραφεί αν αντιμετωπιστεί το επικοινωνιακό αλαλούμ που επικρατεί στους αρμόδιους φορείς.

Είναι ενδεικτική η ιστορία του Meteoalarm, μιας πλατφόρμας στην οποία συμμετέχουν οι μετεωρολογικές υπηρεσίες 37 ευρωπαϊκών κρατών, και στην οποία αναρτώνται όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα που αναμένονται τις επόμενες μέρες στην Ευρώπη.

Οι προειδοποιήσεις αναρτώνται σε ειδικό χάρτη και διαβαθμίζονται με βάση τρεις χρωματικούς δείκτες: κίτρινο που σημαίνει «ενημερωθείτε», αναμένονται μικρής κλίμακας επιπτώσεις σε υπαίθριες δραστηριότητες, πορτοκαλί που σημαίνει «προετοιμαστείτε» και «λάβετε προφυλάξεις» καθώς αναμένονται επιπτώσεις σε καθημερινές και υπαίθριες δραστηριότητες και κόκκινο που συνεπάγεται επαγρύπνηση και ανάγκη για διαρκή ενημέρωση λόγω σοβαρών επιπτώσεων από την εκδήλωση καιρικών φαινομένων.

Μέσω του Meteoalarm οι πολίτες της Ευρώπης ενημερώνονται για τις μεταβολές του καιρού με βάση τους χρωματικούς δείκτες ενώ οι προειδοποιήσεις συνοδεύονται από εύληπτες πληροφορίες: Για παράδειγμα η κακοκαιρία που ενέσκηψε την Πέμπτη στο Μπορντό σημειωνόταν με πορτοκαλί χρώμα και την επεξήγηση: «Πιθανές μεγάλες πλημμύρες.  Οι συνθήκες κυκλοφορίας μπορεί να είναι δύσκολες σε ολόκληρο το δίκτυο και η σιδηροδρομική κυκλοφορία να διακοπεί. Πιθανή διακοπή ρεύματος. Μείνετε μακριά από ποτάμια και γέφυρες» κ.λπ.

Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα;  Παρότι η χώρα μας συμμετέχει από το 2007 στο δίκτυο και η ΕΜΥ στέλνει τα στοιχεία της στο Meteoalarm τα οποία αναρτώνται με χρωματική διαβάθμιση στην ιστοσελίδα meteoalarm.eu, τα στοιχεία αυτά είναι σχεδόν εξοστρακισμένα από την ιστοσελίδα της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας.

Αντιθέτως, οι χρήστες μπαίνοντας σε αυτήν βλέπουν αναρτημένα σε περίοπτη θέση τα «έκτακτα δελτία» και αφού χαθούν στις πληροφορίες τους, αν διαθέτουν επαρκή υπομονή και πνεύμα… εξερεύνησης, θα αναζητήσουν την ένδειξη του Meteoalarm κρυμμένη στο κάτω μέρος της σελίδας.