Ενας φόνος 9.000 ετών, ο «θαμμένος» Ερμής και η Lady Sapiens

Μπορεί να εξιχνιαστεί μια ανθρωποκτονία 9.000 και πλέον ετών; Χρησιμοποιήθηκαν οι μουμιοποιημένες καρδιές των Λουδοβίκων της Γαλλίας για να φιλοτεχνηθούν έργα ζωγραφικής; Είχαν φωνή οι γυναίκες στις προϊστορικές κοινωνίες και ποια ίχνη έχουν αφήσει; Εζησε ο Ιησούς στη λησμονημένη σήμερα Πόλη της Γάτας στο Δέλτα του Νείλου; Τι έχει απομείνει στη μνήμη από τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,

οπότε και χρειάστηκε να «θαφτεί» ο Ερμής του Πραξιτέλη, στην Ολυμπία; Και πόσες αποσιωπημένες αλήθειες μπορεί να κρύβονται στις δεκάδες μικρές βαλίτσες ασθενών που τυχαία αποκαλύφθηκαν πίσω από έναν τοίχο του νοσοκομείου Σωτηρία;

Ερωτήσεις που ίσως μοιάζουν ετερόκλητες μεταξύ τους. Οι απαντήσεις όλων όμως επιχειρείται να δοθούν στη μεγάλη οθόνη στο πλαίσιο του 12ου Αγώνα, του διεθνούς φεστιβάλ αρχαιολογικού και πολιτιστικού ντοκιμαντέρ, το οποίο παρουσίασε το πρόγραμμά του χθες, ανήμερα των γενεθλίων του. Και στον θεσμό που γεννήθηκε το 1996 με την υποστήριξη της δημοσιογράφου και επίτιμης προέδρου του Αγώνα, Λένας Σαββίδη, και της αρχαιολόγου – εκδότριας του περιοδικού «Αρχαιολογία και Τέχνες», Αννας Λαμπράκη, με πρόεδρο και καλλιτεχνική διευθύντρια τη σκηνοθέτιδα Μέμη Σπυράτου, φέτος, επί έξι ημέρες 61 ταινίες θα διεκδικήσουν τα εννέα βραβεία.

Σκηνή από την ταινία του Ουμπέρ Μπας «Τεβιέκ, φόνος στη μεσολιθική περίοδο»

Οι ταινίες που θα δώσουν τον Αγώνα για το 2024 προέρχονται από 22 χώρες (από την Αγγλία έως την Αίγυπτο, από έως την Ινδία και από τον Καναδά έως το Κιργιστάν) και ξεχώρισαν ανάμεσα στις 1.250 ταινίες που υποβλήθησαν στο διαγωνιστικό τμήμα, από 100 χώρες. Υπόσχονται δε ενδιαφέρουσες διαδρομές στο απώτατο παρελθόν, αλλά και σε πιο κοντινές μας εποχές, καθώς ο Αγών έχει διευρύνει πλέον τη θεματική του γκάμα, με ταινίες ρεπορτάζ, μυθοπλαστικές, κινουμένου σχεδίου, έρευνας, εκπαιδευτικές που έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο.

Τα λείψανα «μιλούν»

Εξού και όσοι σπεύσουν στην Ταινιοθήκη από την ερχόμενη Δευτέρα θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τον μυστηριώδη «Κ6», όπως ονομάστηκε ο σκελετός που βρέθηκε από αρχαιολόγους τη δεκαετία του 1920 στο νησί Τεβιέκ στον κόλπο Μορμπιάν της Γαλλίας. Ο νεκρός φαίνεται πως είχε πέσει θύμα ανθρωποκτονίας και αυτή την ανεξεχνίαστη υπόθεση επιχειρεί να λύσει ο αρχαιολόγος Γκρεγκόρ Μαρσόν στην ταινία του Ουμπέρ Μπας «Τεβιέκ, φόνος στη Μεσολιθική περίοδο». Να μάθουν τι αποκαλύπτουν τα λείψανα δύο εκ των σημαντικότερων βασιλέων της Γαλλίας, του Λουδοβίκου ΙΓ’ και του Λουδοβίκου ΙΔ’. Ποιες παθήσεις τούς ταλαιπωρούσαν, από τι πέθαναν κι αν ανήκουν όντως σε εκείνους οι μουμιοποιημένες καρδιές που τους αποδίδονται και μαζί οι θρύλοι που τις συνοδεύουν είναι τα θέματα που ερευνά με ιατροδικαστική ακρίβεια το ντοκιμαντέρ «Η παράξενη ιστορία της καρδιάς των Βασιλέων της Γαλλίας» του Ντομινίκ Αντ. Θα γνωρίσουν τον τελευταίο «Ελληνα Βυρσοδέψη» και έναν γανωματή από την Αττάλεια μέσα από τον φακό των Θοδωρή Σδρούλια και Χάβα Οκουτάν, αντιστοίχως, αλλά και την Τσου, που δραπετεύει από έναν αναγκαστικό γάμο στην Κίνα και εντάσσεται στην αδελφότητα της Χτένας, ένα κοινόβιο γυναικών ορκισμένων στην αγαμία, στην καναδική ταινία κινουμένων σχεδίων «Η αδελφότητα της Χτένας» της Ατεφέχ Χαντεμολρέζα.

Μέσα από το ντοκιμαντέρ «Lady Sapiens» του Τόμας Σιρότο, «συστήνονται» οι πρώτες γυναίκες της προϊστορίας

Θα τους «συστηθούν» οι πρώτες γυναίκες της προϊστορίας μέσα από τη «Lady Sapiens» (Τόμας Σιρότο).

Θα ανακαλύψουν τη μοναδική μέθοδο αποθήκευσης νερού που έχουν επινοήσει οι κάτοικοι του χωριού Αμποτάκ στο οροπέδιο Μαχαφαλί, στα νοτιοδυτικά της Μαδαγασκάρης στην ταινία «Μαμούντι, ο τελευταίος ανασκαφέας του μπαομπάμπ» (Σιρίλ Κόρνου). Θα ακούσουν την ιστορία του 87χρονου σήμερα επικηρυγμένου αντάρτη Γιάννη Λιονάκη στο φιλμ «Αποχαιρετισμός, η μνήμη του τόπου» (Σταύρος Ψυλλάκης) και εκείνη των νεκρών από φυματίωση στο Σωτηρία, όπως την αφηγούνται τα ξεχασμένα προσωπικά τους αντικείμενα στην ταινία «Αζήτητοι» (Μαριάννα Οικονόμου). Θα «περπατήσουν» στο «Παλατιανό, μια ρωμαϊκή πόλη στα Κρούσσια όρη του Κιλκίς» (Θάνος Καρτσόγλου) και διερευνήσουν την ταυτότητα των παλαιότερων δειγμάτων μνημειακής αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη, που βρέθηκαν στην Πολωνία, στα «Κυκλικά Κτίσματα Ενα Μυστήριο 7.000 Ετών» (Κριστόφ Παλιζίνσκι).

Και ταινίες από παιδιά

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο Αγώνας στις μελλοντικές γενιές κινηματογραφιστών και θεατών, γι’ αυτό και το Σάββατο θα υπάρχει μια ξεχωριστή ζώνη προβολής υπό τον τίτλο τα «Μικρά του ΑΓΩΝΑ», με το μεγαλύτερο μέρος των ταινιών να έχουν δημιουργηθεί από παιδιά. Την τελευταία ημέρα της φετινής διοργάνωσης ο Αγών θα μετακινηθεί στο Θέατρο Ολύμπια – Μαρία Κάλλας, όπου θα γίνει η απονομή των βραβείων μαζί με την προβολή της βραβευμένης μικρού μήκους ταινίας που δημιούργησαν οι μαθητές του 4oυ Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης, «Τι τους εκάμασι; Τι εγίνασι;», με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από την εισβολή στην Κύπρο. Ο 12ος Αγών, που τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του Προέδρου της Κύπρου, Νίκου Χριστοδουλίδη, θα ρίξει αυλαία με συναυλία του Γιώργου Νταλάρα, στην οποία η είσοδος θα είναι ελεύθερη με δελτία εισόδου.