Οι κίνδυνοι πάντα παραμονεύουν

Στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο που ζούμε οι παρατηρητές των δημοσίων εξελίξεων αναγκάζονται να ψάξουν σε ιστορικά πρότυπα ή να αναπτύξουν καινούργιες θεωρίες για να ερμηνεύσουν γεγονότα ή για να προβλέψουν μελλοντικά φαινόμενα. Ενας ξεχωριστός μελετητής ανάμεσά τους είναι ο Φαρίντ Ζακαρία, που με το βιβλίο του «Εποχή των Επαναστάσεων» (Age of Revolutions) ξεδιπλώνει τη δυτική ιστορία αναζητώντας στις αναταραχές, στις συγκρούσεις, στις ανατροπές και στα επιτεύγματα την ανάδειξη του σύγχρονου Δυτικού Φιλελευθερισμού. Και μέσα από εκεί ψάχνει να βρει ερμηνείες που να μπορούν να εξηγήσουν και

Εχοντας γράψει και στο παρελθόν για την «ανελεύθερη δημοκρατία», ο Ζακαρία έχει γνώση για τα προβλήματα που δημιουργούνται και για τις παλινδρομήσεις από την επιτυχία στο αδιέξοδο. Ετσι και τώρα, ξεκινώντας από τα επιτεύγματα της Ολλανδίας και της Αγγλίας από τον 17ο αιώνα μέχρι τους τεχνολογικούς και αναπτυξιακούς θριάμβους των ΗΠΑ και τη σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης, περιγράφει τα σκαμπανεβάσματα των εξελίξεων με προσοχή και λεπτομέρεια.

Κατά τον Ζακαρία, οι κοινωνίες που υιοθετούν φιλελεύθερες αντιλήψεις όσον αφορά τις εμπορικές τους σχέσεις, τις κοινωνικές και πολιτικές τους συνήθειες και την ελευθερία της σκέψης όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες στα χρόνια μετά τους πολέμους του 20ού αιώνα, γίνονται πιο καινοτόμες και ισχυρές. Εντούτοις, οι ανελεύθερες δυνάμεις, που αγωνίζονται για να διατηρηθεί το παρελθόν και να μην αλλάξει τίποτα, δεν εξαφανίζονται. Περιμένουν και παραμονεύουν.

Η προσπάθεια του Ζακαρία είναι να δείξει τις μεγάλες επαναστάσεις του παρελθόντος, να αναδείξει τα επιτεύγματά τους και να περιγράψει τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν πολεμώντας τους υπονομευτές και τους αντιπάλους τους. Με τον τρόπο αυτό θέλει να επισημάνει πως ουσιαστικά η ιστορία επαναλαμβάνεται. Και στη σημερινή τεχνολογικά προηγμένη εποχή μας, με τα αφάνταστα τεχνολογικά επιτεύγματα και τη διάχυτη ευημερία, τα προβλήματα δεν εξαφανίζονται. Οι ανελεύθερες δυνάμεις παραμονεύουν και συχνά η οπισθοδρόμηση καραδοκεί. Η πρόοδος και η δημοκρατία δεν πρέπει ποτέ να ξενοιάσουν και να πάψουν να προσέχουν για εχθρούς και υπονομευτές.