Ο Νίκολα Τέσλα και ο πύργος που έγινε η «ανοησία του ενός εκατομμυρίου δολαρίων»

Μέχρι το τέλος της λαμπρής και βασανισμένης ζωής του, ο Σέρβοαμερικανός φυσικός, μηχανικός και εφευρέτης Νίκολα Τέσλα ήταν άπεντος και ζούσε σε ένα μικρό δωμάτιο ξενοδοχείου στη Νέα Υόρκη.

Περνούσε τις μέρες του σε ένα πάρκο περιτριγυρισμένος από τα πλάσματα που είχαν μεγαλύτερη σημασία για αυτόν - τα περιστέρια - και τις άγρυπνες νύχτες του μηρυκάζοντας μαθηματικές εξισώσεις και επιστημονικά προβλήματα.

Σχεδίασε και τελειοποίησε τις εφευρέσεις του στο κεφάλι του, μια συνήθεια που θα μπέρδευε

Αλλά αυτό που μπορεί να έλειπε από τους συγχρόνους του σε επιστημονικό ταλέντο (κατά την εκτίμηση του Τέσλα ), το αναπλήρωσαν με άλλες φιλοδοξίες.

Εφευρέτες όπως ο Έντισον και ο Τζορτζ Γουέστινγκχαουζ διέθεταν ένα χαρακτηριστικό που δεν είχε ο Τέσλα: το μυαλό για τις επιχειρήσεις.

Τις τελευταίες ημέρες της Χρυσής Εποχής της Αμερικής, ο Τέσλα έκανε μια δραματική προσπάθεια να αλλάξει το μέλλον των επικοινωνιών και της μετάδοσης ενέργειας σε όλο τον κόσμο.

Κατάφερε να πείσει την JP Morgan ότι ήταν στα πρόθυρα μιας σημαντικής ανακάλυψης και του έδωσαν περισσότερα από 150.000 δολάρια για να χρηματοδοτήσει αυτό που θα γινόταν ένας γιγάντιος, φουτουριστικός και εκπληκτικός πύργος στη μέση του Long Island στη Νέα Υόρκη.

Το 1898, καθώς έγιναν γνωστά τα σχέδια του Τέσλα να δημιουργήσει ένα παγκόσμιο σύστημα ασύρματης μετάδοσης, ο Πύργος Wardenclyffe* θα ήταν η τελευταία ευκαιρία του Τέσλα να διεκδικήσει την αναγνώριση και τον πλούτο που πάντα του διέφευγε.

Ο Νίκολα Τέσλα γεννήθηκε στη σύγχρονη Κροατία το 1856. Η μητέρα του, Τζούκα Τέσλα, ήταν σκληρά εργαζόμενη φύλακας του σπιτιού και της φάρμας τους. Ανέπτυξε μικρές συσκευές για να διευκολύνει τον κόπο της, συμπεριλαμβανομένου ενός μηχανικού αυγοδάρτη.

Ο πατέρας του, Μιλουτίν Τέσλα, ήταν ιερέας της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Από μικρή ηλικία, ο Νίκολα Τέσλα μπορούσε να απομνημονεύει ολόκληρα βιβλία και να αποθηκεύει λογαριθμικούς πίνακες στον εγκέφαλό του. Έμαθε εύκολα γλώσσες και μπορούσε να εργάζεται μέρες και νύχτες μόνο με λίγες ώρες ύπνου.

Στα 19 του, σπούδαζε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Imperial and Royal Technical College στο Γκρατς της Αυστρίας, όπου γρήγορα καθιερώθηκε ως μαθητής σταρ.

Θα περνούσε τα επόμενα έξι χρόνια της ζωής του σκεπτόμενος ηλεκτρομαγνητικά πεδία και έναν υποθετικό κινητήρα που τροφοδοτείται από εναλλασσόμενο ρεύμα (AC).

Είχε έμμονες ιδέες και δεν μπορούσε να επικεντρωθεί στις φοιτητικές του εργασίες.

Αντί να τελειώσει τις σπουδές του, ο Τέσλα παράτησε το σχολείο κατά τη διάρκεια του τρίτου έτους του το 1878. Εθίστηκε στον τζόγο, έχασε όλα τα χρήματα από τα δίδακτρα και υπέστη νευρικό κλονισμό. Δεν θα ήταν το τελευταίο του.

Αφού ανάρρωσε, ο Τέσλα μετακόμισε στη Βουδαπέστη για να εργαστεί ως σχεδιαστής το 1881. «Μισούσα το σχέδιο», έγραψε, «Ήταν για μένα η χειρότερη ενόχληση». Αλλά μια μέρα, περπατούσε σε ένα πάρκο με τον νέο του φίλο Άνταλ Σβίγκετι, απαγγέλλοντας στίχους από τον Φάουστ του Γκαίτε, όταν μια ιδέα του ήρθε σαν αστραπή.

Και εκεί στο πάρκο, με ένα ραβδί, ο Τέσλα σχεδίασε ένα διάγραμμα στη βρωμιά: έναν κινητήρα που χρησιμοποιεί την αρχή των περιστρεφόμενων μαγνητικών πεδίων που δημιουργούνται από δύο ή περισσότερα εναλλασσόμενα ρεύματα.

Ενώ ο ηλεκτρισμός εναλλασσόμενου ρεύματος είχε χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, δεν θα υπήρχε ποτέ ένας πρακτικός κινητήρας που θα λειτουργούσε με εναλλασσόμενο ρεύμα μέχρι να εφεύρει τον επαγωγικό του κινητήρα αρκετά χρόνια αργότερα.

Τον Ιούνιο του 1884, ο Τέσλα απέπλευσε για τη Νέα Υόρκη, φτάνοντας με τέσσερα σεντ στην τσέπη του και μια συστατική επιστολή από τον Τσαρλς Μπάτσελορ - πρώην εργοδότη - στον Έντισον, η οποία υποτίθεται ότι έλεγε: «Αγαπητέ μου Έντισον: Γνωρίζω δύο σπουδαίους άντρες και είσαι ένας από αυτούς. Ο άλλος είναι αυτός ο νεαρός!».

Κανονίστηκε μια συνάντηση και μόλις ο Τέσλα περιέγραψε τη μηχανική δουλειά που έκανε, ο Έντισον, αν και δύσπιστος, τον προσέλαβε. Σύμφωνα με την Τέσλα, ο Έντισον του πρόσφερε 50.000 δολάρια εάν μπορούσε να βελτιώσει τα εργοστάσια παραγωγής DC.

Μέσα σε λίγους μήνες, ο Τέσλα ενημέρωσε τον Αμερικανό εφευρέτη ότι είχε πράγματι βελτιώσει τους κινητήρες του Έντισον. Ο Έντισον, σημείωσε ο Τέσλα, αρνήθηκε να πληρώσει. 

Ο Τέσλα έφυγε και έπιασε δουλειά σκάβοντας χαντάκια. Αλλά δεν πέρασε πολύς καιρός πριν γίνει γνωστό ότι ο κινητήρας εναλλασσόμενου ρεύματος του Τέσλα άξιζε να επενδύσει κανείς και η Western Union Company έβαλε τον Τέσλα να δουλέψει σε ένα εργαστήριο κοντά στο γραφείο του Έντισον, όπου σχεδίασε συστήματα εναλλασσόμενου ρεύματος που χρησιμοποιούνται ακόμη σε όλο τον κόσμο.

«Οι κινητήρες που κατασκεύασα εκεί», είπε ο Τέσλα, «ήταν ακριβώς όπως τους φανταζόμουν. Δεν έκανα καμία προσπάθεια να βελτιώσω το σχέδιο, αλλά απλώς αναπαρήγαγα τις εικόνες όπως φαινόταν στο όραμά μου και η λειτουργία ήταν πάντα όπως περίμενα».

Ο Τέσλα κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τους κινητήρες εναλλασσόμενου ρεύματος και τα συστήματα ισχύος του, τα οποία λέγεται ότι ήταν οι πιο πολύτιμες εφευρέσεις από το τηλέφωνο.

Σύντομα, ο Westinghouse, αναγνωρίζοντας ότι τα σχέδια του Τέσλα μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που χρειαζόταν στις προσπάθειές του να καταργήσει το συνεχές ρεύμα του Έντισον, αγόρασε τις πατέντες του για 60.000 δολάρια σε μετοχές, μετρητά και δικαιώματα με βάση την ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που θα μπορούσε να πουλήσει η Westinghouse.

Τελικά, κέρδισε τον « Πόλεμο των Ρευμάτων», αλλά με μεγάλο κόστος σε δικαστικές διαμάχες και τόσο για την Westinghouse όσο και για την General Electric Company του Έντισον.

Φοβούμενος την καταστροφή, ο Westinghouse παρακάλεσε τον Τέσλα για τα δικαιώματα που είχε συμφωνήσει. «Η απόφασή σας καθορίζει τη μοίρα της Westinghouse Company», είπε.

Ο Τέσλα, ευγνώμων στον άνθρωπο που ποτέ δεν είχε προσπαθήσει να τον εξαπατήσει, έσκισε το συμβόλαιο δικαιωμάτων, απομακρύνθηκε από εκατομμύρια δολάρια σε δικαιώματα που του οφείλονταν ήδη και δισεκατομμύρια που θα είχαν συγκεντρωθεί στο μέλλον. Θα ήταν ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο - ένας τιτάνας της Χρυσής Εποχής.

Η δουλειά του Τέσλα με τον ηλεκτρισμό αντανακλούσε μόνο μια πτυχή του γόνιμου μυαλού του. Πριν από το τέλος του 20ου αιώνα, ο Τέσλα είχε εφεύρει ένα ισχυρό πηνίο ικανό να παράγει υψηλές τάσεις και συχνότητες, οδηγώντας σε νέες μορφές φωτός, όπως νέον και φθορισμού, καθώς και ακτίνες Χ.

Ο Τέσλα ανακάλυψε επίσης ότι αυτά τα πηνία, τα οποία σύντομα θα ονομαστούν «πηνία Τέσλα», κατέστησαν δυνατή την αποστολή και λήψη ραδιοφωνικών σημάτων. Κατέθεσε γρήγορα αμερικανικές πατέντες το 1897, νικώντας τον Ιταλό εφευρέτη Γκουλιέλμο Μαρκόνι .

Ο Τέσλα συνέχισε να εργάζεται πάνω στις ιδέες του για ασύρματες μεταδόσεις, τις οποίες πρότεινε στην JP Morgan. Αφού η Morgan έβαλε τα 150.000 δολάρια για να χτίσει τον γιγάντιο πύργο μετάδοσης, ο Τέσλα προσέλαβε αμέσως τον διάσημο αρχιτέκτονα Στάνφορντ Γουάιτ των McKim, Mead and White στη Νέα Υόρκη.

Άλλωστε, αυτός ήταν ο άνθρωπος πίσω από την επιτυχία του Westinghouse με εναλλασσόμενο ρεύμα, και όταν ο Τέσλα μιλούσε, ήταν πειστικός. Όπως είπε ο εφευρέτης τότε:

Μόλις ολοκληρωθεί, θα είναι δυνατό για έναν επιχειρηματία στη Νέα Υόρκη να υπαγορεύσει οδηγίες και να τις εμφανίσει αμέσως τυπογραφικά στο γραφείο του στο Λονδίνο ή αλλού. Θα μπορεί να καλεί από το γραφείο του και να μιλά με οποιονδήποτε τηλεφωνικό συνδρομητή στον κόσμο, χωρίς καμία αλλαγή στον υπάρχοντα εξοπλισμό.

Ένα φθηνό όργανο, όχι μεγαλύτερο από ένα ρολόι, θα επιτρέψει στον κομιστή του να ακούσει οπουδήποτε, στη θάλασσα ή στη στεριά, μουσική ή τραγούδι, τον λόγο ενός πολιτικού ηγέτη, τη διεύθυνση ενός επιφανούς ανθρώπου της επιστήμης ή το κήρυγμα ενός εύγλωττου κληρικού, παραδόθηκε σε κάποιο άλλο μέρος, όσο μακρινό.

Με τον ίδιο τρόπο οποιαδήποτε εικόνα, χαρακτήρας, σχέδιο ή εκτύπωση μπορεί να μεταφερθεί από το ένα μέρος στο άλλο. Εκατομμύρια τέτοια όργανα μπορούν να λειτουργήσουν μόνο από ένα εργοστάσιο αυτού του είδους.

Ο Γουάιτ άρχισε να δουλεύει σχεδιάζοντας τον Πύργο Wardenclyffe το 1901 , αλλά αμέσως μετά την έναρξη της κατασκευής έγινε φανερό ότι ο Τέσλα δε θα είχε άλλα χρήματα.

Η έκκληση προς τη Morgan για περισσότερη χρηματοδότηση αποδείχθηκε άκαρπη και στο μεταξύ, οι επενδυτές έσπευσαν να ρίξουν τα χρήματά τους στον Μαρκόνι. Τον Δεκέμβριο του 1901, ο Ιταλός εφευρέτης έστειλε με επιτυχία ένα σήμα από την Αγγλία στη Νέα Γη, την πρώτη υπερατλαντική ραδιοφωνική μετάδοση.

Ο Τέσλα γκρίνιαξε ότι ο Μαρκόνι χρησιμοποιούσε 17 από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας του, αλλά οι δικαστικές διαφορές τελικά ευνόησαν τον Μαρκόνι και η εμπορική ζημιά έγινε. (Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ εν τέλει επικύρωσε τους ισχυρισμούς του Τέσλα, διευκρινίζοντας τον ρόλο του στην εφεύρεση του ραδιοφώνου - αλλά όχι μέχρι το 1943, λίγο μετά τον θάνατό του.) Έτσι, ο Μαρκόνι πιστώθηκε ως ο εφευρέτης του ραδιοφώνου και έγινε πλούσιος.

Ο Πύργος Wardenclyffe έγινε ένα «λείψανο» ύψους 56 μέτρων (θα κατεδαφιζόταν το 1917) γνωστό ως «η τρέλα εκατομμυρίων δολαρίων » του Τέσλα.

Η ήττα - η χειρότερη του μέχρι σήμερα - οδήγησε σε μια άλλη κατάρρευση. «Δεν είναι όνειρο», είπε ο Τέσλα, «είναι ένα απλό κατόρθωμα της επιστημονικής ηλεκτρολογικής μηχανικής, μόνο ακριβό - κόσμος τυφλός, λιπόθυμος, αμφισβητούμενος!»

Μέχρι το 1912, ο Τέσλα άρχισε να αποσύρεται από αυτόν τον αμφισβητούμενο κόσμο. Έδειχνε σημάδια ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Άρχισε να πλένει υπερβολικά τα χέρια του, να μετράει τα βήματά του, να μένει μόνο σε δωμάτια ξενοδοχείου με αριθμούς διαιρούμενους με το τρία και να στρώνει 18 χαρτοπετσέτες στο τραπέζι του κατά τη διάρκεια των γευμάτων.

Ισχυρίστηκε ότι είχε μια αφύσικη ευαισθησία στους ήχους.

Κοντά στο τέλος της ζωής του, ο Τέσλα προσηλώθηκε στα περιστέρια, ειδικά σε ένα συγκεκριμένο λευκό θηλυκό, το οποίο ισχυρίστηκε ότι αγαπούσε σχεδόν όπως θα αγαπούσε κανείς έναν άνθρωπο.

Ο Τέσλα είπε ότι το λευκό περιστέρι τον επισκέφτηκε από ένα ανοιχτό παράθυρο στο ξενοδοχείο του ένα βράδυ και πίστευε ότι το πουλί είχε έρθει να του πει ότι πέθαινε. Είδε «δύο ισχυρές δέσμες φωτός» στα μάτια του πουλιού, θυμάται.

«Ναι, ήταν ένα πραγματικό φως, ένα ισχυρό, εκθαμβωτικό, εκτυφλωτικό φως, ένα φως πιο έντονο από ό,τι είχα βγάλει ποτέ από τους πιο ισχυρούς λαμπτήρες στο εργαστήριό μου». Το περιστέρι πέθανε στην αγκαλιά του και ο εφευρέτης ισχυρίστηκε ότι εκείνη τη στιγμή ήξερε ότι είχε τελειώσει το έργο της ζωής του.

Τα επόμενα χρόνια, ο Τέσλα ζούσε στον 33ο όροφο του ξενοδοχείου New Yorker. Το 1931, έγινε εξώφυλλο του περιοδικού Time, το οποίο παρουσίαζε τις εφευρέσεις του στα 75α γενέθλιά του.

Και το 1934, οι New York Times ανέφεραν ότι ο Τέσλα εργαζόταν πάνω σε μια «Ακτίνα θανάτου» ικανή να χτυπήσει 10.000 εχθρικά αεροπλάνα από τον ουρανό. «Όταν τεθεί σε λειτουργία, είπε ο Δρ Τέσλα, αυτή η τελευταία του εφεύρεση θα καθιστούσε τον πόλεμο αδύνατο», ανέφεραν οι Times .

Ήλπιζε να χρηματοδοτήσει το πρωτότυπο αμυντικό όπλο προς το συμφέρον της παγκόσμιας ειρήνης, αλλά οι εκκλήσεις του Τέσλα προς τον JP Μόργκαν Jr. και τον Βρετανό πρωθυπουργό Νέβιλ Τσάμπερλεν δεν εισακούστηκαν. 

Η Σοβιετική Ένωση χρηματοδότησε τις έρευνές του για τα όπλα ακτίνων το 1939, με ποσό 25.000 δολαρίων, αλλά το έργο δεν τελείωσε.

Πέθανε σε ηλικία 86 ετών, χρεωμένος, αν και ο Westinghouse πλήρωνε το δωμάτιο και τη διατροφή του στο ξενοδοχείο για χρόνια.

―――――――

*Ο Πύργος Wardenclyffe, γνωστός και ως Πύργος Τέσλα, ήταν ένας πρώιμος πειραματικός σταθμός ασύρματης μετάδοσης που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Νίκολα Τέσλα στο Λονγκ Άιλαντ το 1901–1902, που βρίσκεται στο χωριό Shoreham της Νέας Υόρκης.

Πηγή: Smithsonianmag