Μπορούν οι ΗΠΑ να περιορίσουν τη βιομηχανία τσιπ της Κίνας;

Πέρυσι, ένας βετεράνος της Silicon Valley ανέλαβε το τιμόνι μιας νεοσύστατης επιχείρησης στη γενέτειρά του, την Κίνα. Η νεοσύστατη επιχείρηση είπε στους εν δυνάμει επενδυτές ότι θα πωλούσε λογισμικό σχεδιασμού μικροτσίπ που διατίθεται ως επί το πλείστον από μια χούφτα μεγάλων δυτικών εταιρειών.

Το πολυπόθητο και άκρως εξειδικευμένο εργαλείο λογισμικού, γνωστό με τα αρχικά OPC, χρησιμοποιείται στον σχεδιασμό πολλών μικροτσίπ και είναι ζωτικής σημασίας για τον σχεδιασμό προηγμένων επεξεργαστών.

Η παραγωγή προηγμένων τσιπ είναι

ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους τεχνολογικούς αγώνες που χωρίζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, καθώς ανταγωνίζονται για την οικονομική και στρατιωτική υπεροχή, με την Ουάσινγκτον να προσπαθεί να περιορίσει την πρόσβαση της Κίνας σε ευαίσθητα εργαλεία σχεδιασμού μικροτσίπ.

Η στρατηγική πίσω από τη νεοσύστατη επιχείρηση, που ονομάστηκε SEIDA, δείχνει γιατί αυτή η προσπάθεια περιορισμού είναι τόσο δύσκολη.

Πριν γίνει διευθύνων σύμβουλος της SEIDA, ο Liguo «Recoo» Zhang είχε ζήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετό καιρό και είχε εξασφαλίσει μόνιμη κατοικία και ένα σπίτι στη Silicon Valley, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν την καριέρα του και δημόσια αρχεία που εξέτασε το Reuters.

Ήταν υπάλληλος της Siemens EDA, μιας αμερικανικής μονάδας του γερμανικού βιομηχανικού γίγαντα Siemens AG, η οποία κυριαρχεί στην αγορά της Κίνας για την ίδια την τεχνολογία που η SEIDA σχεδίαζε να πουλήσει. Τουλάχιστον τρεις ακόμα συνάδελφοι του Zhang, από τη Siemens EDA, εντάχθηκαν στο δυναμικό της SEIDA.

Σε μια παρουσίαση του επιχειρηματικού σχεδίου για τους επενδυτές, το 2022, η SEIDA αποκάλεσε το OPC «απαραίτητη τεχνολογία» και δήλωσε ότι θα προσφέρει το εργαλείο μέχρι τις αρχές του 2024. Μια κινεζική έκδοση του προϊόντος, είπε η SEIDA, θα «σπάσει το ξένο μονοπώλιο», βοηθώντας την Κίνα να γίνει αυτοδύναμη στην τεχνολογία τσιπ. Ο απώτερος στόχος της SEIDA, είναι «να γίνει ηγέτης του OPC στον κόσμο».

Η παρουσίαση προσέλκυσε ισχυρούς Κινέζους επενδυτές.

Ένας από τους υποστηρικτές, σύμφωνα με τα πρόσφατα εταιρικά αρχεία που εξέτασε το Reuters, είναι ένας επενδυτικός βραχίονας της Semiconductor Manufacturing International Corp, ή SMIC. Η εταιρεία που εδρεύει στη Σαγκάη και υποστηρίζεται από το κράτος, είναι ο κορυφαίος κατασκευαστής μικροτσίπ στην Κίνα. Οι αμερικανικές εταιρείες περιορίζονται από την Ουάσινγκτον στο να παρέχουν τεχνολογία στη SMIC χωρίς ειδική άδεια, επειδή η υποτιθέμενη συνεργασία της με τον κινεζικό στρατό θεωρείται απειλή για την αμερικανική εθνική ασφάλεια.

Η SMIC δεν έχει κάνει κάποιο σχόλιο σχετικά με την επένδυση ή τους αμερικανικούς περιορισμούς.

Σε μια πρόσφατη επίσκεψη στα κεντρικά γραφεία της SEIDA στο Hangzhou, στην ανατολική Κίνα, ένας υπάλληλος υποδοχής είπε στο Reuters ότι ο Zhang δεν ήταν διαθέσιμος για συνέντευξη, ενώ σε ηλεκτρονικό μήνυμα, μετά την επίσκεψη, ο Peilun «Allen» Chang, διευθύνων σύμβουλος της SEIDA, δήλωσε ότι το ενημερωτικό δελτίο που εξέτασε το Reuters είναι «παρωχημένο».

Οι στόχοι της εταιρείας έχουν εξελιχθεί, έγραψε, προσθέτοντας ότι οι χρηματοδότες της είναι κυρίως «ιδιωτικά ιδρύματα και ιδιώτες». Ο Chang αρνήθηκε να διευκρινίσει πόσα κεφάλαια έχει συγκεντρώσει η SEIDA ή με ποια προϊόντα σκοπεύει να ασχοληθεί, λέγοντας ότι το επιχειρηματικό της σχέδιο παραμένει «υπό συνεχή αξιολόγηση».

Η Siemens EDA, σε ανακοίνωσή της, επιβεβαίωσε την αποχώρηση του Zhang και τριών άλλων συναδέλφων του. Η εταιρεία δήλωσε ότι θεωρεί τη SEIDA «δυνητικό ανταγωνιστή», αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει περαιτέρω.

Το Reuters δεν μπόρεσε να προσδιορίσει αν η SEIDA έχει προχωρήσει στην πώληση της τεχνολογίας OPC. Το λογισμικό χρησιμοποιείται συνήθως για τον σχεδιασμό πολλών μικροτσίπ και αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συνόλου τεχνολογιών που είναι γνωστές ως ηλεκτρονικός αυτοματισμός σχεδιασμού ή EDA. Τα εργαλεία αυτά μπορούν να βοηθήσουν στον σχεδιασμό τσιπ που θα μπορούσαν να προωθήσουν νέες στρατηγικές τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική πληροφορική και η υπερηχητική πτήση.

Οι προσπάθειες της Αμερικής να περιορίσουν την πρόσβαση της Κίνας σε εργαλεία EDA

Από την έναρξη της λειτουργίας της SEIDA, τον Οκτώβριο του 2021, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εντείνει τις προσπάθειές της να περιορίσει την πρόσβαση της Κίνας σε εργαλεία EDA, τα οποία αναπτύσσονται και πωλούνται κυρίως από αμερικανικές εταιρείες.

Μέσω των ελέγχων των εξαγωγών και άλλων περιορισμών, η Ουάσινγκτον στοχεύει να αποτρέψει την Κίνα από το να αποκτήσει τεχνογνωσία που θα της επέτρεπε να φτάσει τα εξελιγμένα μικροτσίπ των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους.

Ο Chang δήλωσε ότι οι περιορισμοί των ΗΠΑ ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Zhang και οι συνάδελφοί του εγκατέλειψαν τη Siemens EDA για τη SEIDA. Οι περιορισμοί, έγραψε, περιόρισαν τις επιχειρηματικές τους ευκαιρίες στη Siemens EDA, «μειώνοντας το περιθώριο εξέλιξης της καριέρας τους και τη συμμετοχή τους σε έργα-κλειδιά».

Η SEIDA τηρεί την αμερικανική και κινεζική νομοθεσία, πρόσθεσε ο Chang.

Ούτε η SEIDA ούτε τα στελέχη της έχουν κατηγορηθεί για παράβαση καθήκοντος. Και το Reuters δεν έχει αποδείξεις ότι η SEIDA χρησιμοποιεί γνώσεις ή τεχνολογία που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδιοκτησία της Siemens EDA ή άλλων. Ο Chang δήλωσε ότι η SEIDA έχει «μια αυστηρή διαδικασία ελέγχου... που διασφαλίζει ότι δεν παραβιάζεται η πνευματική ιδιοκτησία άλλων».

Οι ειδικοί του τομέα και οι άνθρωποι που γνωρίζουν τις προσπάθειες του Πεκίνου να ξεπεράσει τους περιορισμούς των ΗΠΑ στη μεταφορά τεχνολογίας, λένε ότι το λανσάρισμα της SEIDA ακολουθεί ένα μοτίβο κινεζικών εταιρειών που βασίζονται σε ξένη τεχνογνωσία. Ακόμη και αν τα στελέχη της SEIDA δεν πήραν περιουσία από τον προηγούμενο εργοδότη τους, οι εμπλεκόμενες τεχνολογίες είναι τόσο πολύπλοκες που μόνο η πολυετής εμπειρία με τους υπάρχοντες προμηθευτές θα τους επέτρεπε να προσφέρουν παρόμοια προϊόντα.

«Η ανάπτυξη του OPC από το μηδέν χωρίς πρόσβαση σε οποιαδήποτε υπάρχουσα πνευματική ιδιοκτησία θα ήταν τουλάχιστον δύσκολη σε αυτό το χρονικό πλαίσιο», δήλωσε ο Jan-Peter Kleinhans, διευθυντής τεχνολογίας και γεωπολιτικής στο Stiftung Neue Verantwortung, ένα think tank του Βερολίνου, που έχει ερευνήσει την κινεζική αγορά εργαλείων EDA.

Η ιστορία της SEIDA, η οποία δεν έχει αναφερθεί προηγουμένως, καταδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Δύση για την αναχαίτιση της κινεζικής ανάπτυξης προηγμένης τεχνολογίας μικροτσίπ. Παρά τις προσπάθειες της Ουάσινγκτον να επιβραδύνει την απόκτηση τεχνολογίας τσιπ από την Κίνα, το Πεκίνο σπεύδει να προωθήσει την εγχώρια ανάπτυξη, να προσελκύσει εξειδικευμένους ομογενείς ώστε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να ξεπεράσει την υστέρησή της στον τομέα.

Εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε, σε δήλωσή του, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «καταχρώνται τα μέτρα ελέγχου των εξαγωγών» και «εφαρμόζουν παράνομες μονομερείς κυρώσεις στις κινεζικές εταιρείες».

Η Κίνα, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, έχει υιοθετήσει νόμους για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας και «συμμορφώνεται με τους διεθνώς αποδεκτούς κανόνες». Η τεχνολογική πρόοδος στην Κίνα, συνέχισε η δήλωση, «δεν είναι αποτέλεσμα κλοπής, ούτε ληστείας, αλλά αποτέλεσμα της εφευρετικότητας και της σκληρής δουλειάς των Κινέζων».

Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει επανειλημμένα ότι οι κινεζικές προσπάθειες για την εξασφάλιση της δυτικής τεχνολογίας αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες μακροπρόθεσμες απειλές για την οικονομία και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχουν εκφράσει ιδιαίτερη ανησυχία για την ικανότητα της Κίνας να χρησιμοποιεί προηγμένα τσιπ, και τους ισχυρούς επεξεργαστές που αυτά επιτρέπουν, για τον ταχέως αναπτυσσόμενο στρατό της.

«Ποτέ άλλοτε οι έλεγχοι των εξαγωγών δεν ήταν πιο κρίσιμοι για την εθνική μας ασφάλεια», δήλωσε ο Matthew Axelrod, αναπληρωτής υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, για τον περιορισμό των εξαγωγών.

Εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε ότι οι ανησυχίες αυτές αντανακλούν «ψυχροπολεμική και ηγεμονική νοοτροπία».

Αν και οι κανόνες για τις εξαγωγές είναι πιθανό να καθυστερήσουν την πρόοδο του Πεκίνου, λένε οι ειδικοί της βιομηχανίας, είναι απίθανο να ανακόψουν την ανάπτυξη της τεχνολογίας τσιπ στην Κίνα. «Οι ΗΠΑ ξαπλώνουν στις ράγες σε μια προσπάθεια να σταματήσουν τους Κινέζους, αλλά αυτό θα γίνει απλώς ένα εμπόδιο για την ταχύτητα», δήλωσε ο Michael Bruck, πρώην γενικός διευθυντής της Intel Corp στην Κίνα. «Θα ωθήσει την Κίνα να γίνει πιο ανεξάρτητη», είπε για τον περιορισμό.

Η απάντηση της Κίνας στους περιορισμούς

Η κυβέρνηση της Κίνας έχει καταστήσει την προσπάθειά της για πιο εξελιγμένα τσιπ κεντρικό στοιχείο των στρατηγικών της σχεδίων.

Πέρυσι, αφού η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε νέους περιορισμούς, το Πεκίνο δήλωσε ότι η κυβέρνηση θα δαπανήσει 143 δισεκατομμύρια δολάρια για να δώσει ώθηση στον εγχώριο τομέα τσιπ της Κίνας. Μέσω ενός ξεχωριστού προγράμματος, γνωστού ως «Χίλια Ταλέντα», η κυβέρνηση προσφέρει απασχόληση, στέγαση και άλλα κίνητρα σε Κινέζους ειδικούς του κλάδου, που επιστρέφουν από επιστημονικές και τεχνολογικές θέσεις εργασίας στο εξωτερικό.

Το πρόγραμμα, το οποίο υφίσταται για περισσότερο από μια δεκαετία, έχει επικριθεί από την Ουάσινγκτον επειδή θεωρείται από ορισμένους ως μηχανισμός μέσω του οποίου η Κίνα αποκτά παράνομα πνευματική ιδιοκτησία από το εξωτερικό.

Τον περασμένο Μάιο, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών των ΗΠΑ συνέλαβε έναν μηχανικό λογισμικού με έδρα την Καλιφόρνια με την κατηγορία διαρροής εμπορικών μυστικών. Ερευνητές του FBI δήλωσαν ότι ο μηχανικός, Liming Li, είχε κλέψει εκατομμύρια αρχεία από δύο άγνωστους εργοδότες στις ΗΠΑ.

Ένας από τους εργοδότες, όπως προκύπτει από την έρευνα, βρήκε στο φορητό υπολογιστή του Li έναν φάκελο που περιείχε έγγραφα σχετικά με τα «Χίλια Ταλέντα». Τα κλεμμένα αρχεία της εταιρείας, ισχυρίζεται το FBI, περιλάμβαναν απροσδιόριστο υλικό που σχετιζόταν με την «εθνική ασφάλεια, τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».

Ο Li δήλωσε αθώος. Ο δικηγόρος του, Daniel Olmos, αρνήθηκε να σχολιάσει το ζήτημα.

Το Reuters, φέτος, έχει καταγράψει το χρονικό της «κούρσας» μεταξύ της Δύσης και της Κίνας για την κυριαρχία σε τομείς που κυμαίνονται από τα ρομπότ δολοφόνους έως τα υποθαλάσσια καλώδια και την κρυπτογράφηση των ψηφιακών επικοινωνιών. Ο αγώνας για την πρωτοκαθεδρία στην κατασκευή τσιπ θα βοηθήσει στον καθορισμό του ποιος θα θριαμβεύσει σε αυτές τις τεχνολογίες και σε άλλες που θα γίνουν διαθέσιμες με την ανάπτυξη ταχύτερων επεξεργαστών.

Μία «διαμάχη» που κρατά χρόνια

Από τη δεκαετία του 1950, η πρωτοπορία της Αμερικής στην τεχνολογία των τσιπ διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία της μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, την ανάπτυξη ισχυρών τομέων υψηλής τεχνολογίας και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και ενός -μέχρι στιγμής- απαράμιλλου στρατού. Όμως η ταχεία οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και η δηλωμένη φιλοδοξία της να διεκδικήσει τη θέση της ως παγκόσμια δύναμη, αμφισβητεί πλέον αυτή την κυριαρχία.

Στον Ψυχρό Πόλεμο, η Ουάσινγκτον εμπόδισε τις εξαγωγές ορισμένων πρώτων υλών που οι χώρες του Ανατολικού Μπλοκ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για την ανάπτυξη οπλικών συστημάτων. Εκείνη την εποχή, τα μέτρα αυτά πέτυχαν, επειδή οι χώρες πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα ήταν ήδη οικονομικά απομονωμένες.

Τώρα, όμως, η παγκοσμιοποίηση έχει καταστήσει τους περισσότερους κλάδους πολύ πιο διασυνδεδεμένους. Οι ημιαγωγοί, ένας κλάδος αξίας περίπου 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, δεν αποτελούν εξαίρεση. Από τις πρώτες ύλες μέχρι τον σχεδιασμό και τη συναρμολόγηση, τα τσιπ είναι μια παγκόσμια βιομηχανία.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δε θα μπορέσουν να αποκόψουν τους Κινέζους όπως έκαναν με τους Σοβιετικούς», δήλωσε ο James Andrew Lewis, διευθυντής του προγράμματος στρατηγικών τεχνολογιών στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών ή CSIS, ένα think tank της Ουάσινγκτον.

Μια φιλοδοξία που μοιράζονται και οι δύο χώρες είναι η αυτοδυναμία στην κατασκευή προηγμένων μικροτσίπ.

Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να κατέχουν ηγετική θέση σε πολλές από τις τεχνολογίες που απαιτούνται για τον σχεδιασμό των τσιπ, το μεγαλύτερο μέρος της πραγματικής εκτύπωσης και συναρμολόγησης γίνεται στην Ασία.

Πέρυσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενέκριναν σχεδόν 53 δισεκατομμύρια δολάρια για το «CHIPS for America», ένα πρόγραμμα το οποίο διαχειρίζεται το Υπουργείο Εμπορίου και προσφέρει οικονομικά κίνητρα σε εταιρείες που μπορούν να αυξήσουν την εγχώρια παραγωγή. Οι αποδέκτες των κινήτρων περιορίζονται από το να μοιράζονται ευαίσθητες τεχνολογίες με την Κίνα και άλλες χώρες που δεν έχουν συμμαχήσει με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μεταξύ των προκλήσεων για την Κίνα, όσον αφορά τη δημιουργία πιο προηγμένων τσιπ, είναι η πρόσβαση σε εργαλεία EDA, όπως το λογισμικό OPC που διαφημίστηκε, αρχικά, από τη SEIDA.

Η παραγωγή των ταχύτερων και ικανότερων τσιπ και πλακετών κυκλωμάτων προϋποθέτει τον σχεδιασμό και την εκτύπωσή τους με δισεκατομμύρια ολοένα και μικρότερα τρανζίστορ. Το EDA βοηθά στη χάραξη και την επαλήθευση του σχεδιασμού αυτών των κυκλωμάτων και στην προσομοίωση του τρόπου με τον οποίο θα αποδίδουν σε πραγματικές συνθήκες, ώστε να επιτευχθούν οι μικροσκοπικές συνδέσεις.

Αλλά τα εργαλεία EDA απαιτούν έντονη επεξεργαστική ισχύ.

Η τεχνολογία είναι τόσο εξειδικευμένη που ορισμένες εξελίξεις προωθούνται στην αγορά ως επιστημονικές ανακαλύψεις. Η NVIDIA Corp, ο κορυφαίος προμηθευτής τσιπ για την τεχνητή νοημοσύνη, τον Μάρτιο είπε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνολογία OPC θα τη βοηθήσουν να ωθήσει τη βιομηχανία ημιαγωγών «στα όρια της φυσικής».

Παρά τους αμερικανικούς περιορισμούς, η Κίνα σημειώνει πρόοδο

Το 2019, το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ τοποθέτησε τη Huawei Technologies Co, τον κινεζικό γίγαντα των τηλεπικοινωνιών, στον κατάλογο των εταιρειών που δεν μπορούν να αγοράσουν τεχνολογίες των ΗΠΑ, εκτός εάν ο πωλητής λάβει ειδική άδεια. Όπως έγινε και με τη SMIC, που μπήκε στη μαύρη λίστα του υπουργείου ένα χρόνο αργότερα, οι ΗΠΑ επικαλέστηκαν ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.

«Οι έλεγχοι των εξαγωγών μας για την Κίνα έχουν σχεδιαστεί για να επιβραδύνουν μαζικά την απόκτηση τεχνολογίας», δήλωσε η Thea D. Rozman Kendler, αναπληρώτρια υπουργός Εμπορίου για τη διοίκηση εξαγωγών.

Παρ' όλα αυτά, τον Αύγουστο, η Huawei παρουσίασε ένα νέο smartphone 5G με ένα εξελιγμένο τσιπ επτά νανομέτρων που κατασκευάστηκε από τη SMIC. Το τηλέφωνο, το οποίο παρουσιάστηκε ενώ η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Gina Raimondo βρισκόταν στην Κίνα, ανακοινώθηκε με μεγάλες φανφάρες. Το Υπουργείο Εμπορίου δήλωσε αργότερα ότι διερευνά το αν οι δύο εταιρείες βασίστηκαν σε περιορισμένες τεχνολογίες των ΗΠΑ για την ανάπτυξη του τσιπ.

Η απόδειξη της προέλευσης ορισμένων τεχνολογιών μπορεί να είναι δύσκολη

Πολλές εξελίξεις στον τομέα των ημιαγωγών βασίζονται σε υφιστάμενη πνευματική ιδιοκτησία. Και η εναλλαγή του προσωπικού στον κλάδο, ιδίως σε διεθνές επίπεδο, μπορεί να καταστήσει δύσκολη τη διερεύνηση των παραβιάσεων των περιορισμών των εξαγωγών ή τους ισχυρισμούς κλοπής πνευματικής ιδιοκτησίας. «Δεν μπορείς να ελέγξεις πραγματικά τι υπάρχει στο μυαλό των ανθρώπων με τον έλεγχο των εξαγωγών», δήλωσε ο Lewis της CSIS.

#ΗΠΑ #Κίνα #ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ_ΤΣΙΠ #επεξεργαστές #πνευματικά_δικαιώματα