Λογοκρισία και λογοκλοπή

Εξακολουθούν στις ημέρες μας η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία να απειλούνται από τις μάστιγες της λογοκρισίας και της λογοκλοπής, οι οποίες τις βασάνισαν κατ' επανάληψη στο παρελθόν; Αυτό είναι το ερώτημα που εξετάστηκε στην ημερίδα "Λογοκρισία και λογοκλοπή" την οποία διοργάνωσαν το περασμένο Σάββατο το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ, η Κοινωνία των (δε)κάτων και η Εταιρεία Συγγραφέων.

Στην ημερίδα, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις 10.30 το πρωί ως τις 3.30 μετά το μεσημέρι στην ΕΣΗΕΑ, έλαβαν μέρος δημοσιογράφοι, πεζογράφοι, ποιητές, κριτικοί, πανεπιστημιακοί, μεταφραστές και σκιτσογράφοι, σημειώνοντας ότι τόσο η λογοκρισία όσο και η λογοκλοπή δεν έχουν πάψει να αποτελούν πρόβλημα σε μια εποχή κατά την οποία οι δυνατότητες της επικοινωνίας έχουν διευρυνθεί εντυπωσιακά.

Το πρώτο και το δεύτερο τραπέζι της ημερίδας ήταν αφιερωμένα στη λογοκρισία. Συζητήθηκαν ο τρόπος με τον οποίο επιδρά η λογοκρισία στην άσκηση της δημοσιογραφίας, τα αίτια και οι μορφές της λογοκρισίας και ο ρόλος της δεοντολογίας και της αμεροληψίας (Βασίλης Καραποστόλης, Γιώργος Λεονάρδος, Γιώργος Βότσης, Τάσος Αναστασίου), όπως και οι σχέσεις μεταξύ λογοκρισίας και ιδεολογίας ή αυτολογοκρισίας (Αλέξης Ζήρας, Νίκος Κουνενής).

Συζήτηση έγινε ακόμα για τις μεθόδους με τις οποίες λογοκρίνονται ή αποσιωπώνται στοιχεία στις παρουσιάσεις των λογοτεχνικών βιβλίων (Γιάννης Μπασκόζος) ή για την εύνοια την οποία απολαμβάνουν στον Τύπο όχι μόνο τα μπεστ σέλερ, αλλά και διάφορα είδη σοβαρής λογοτεχνίας που δεν διαφέρουν στην πραγματικότητα από τα μπεστ σέλερ (Κώστας Βούλγαρης).

Το τρίτο και το τέταρτο τραπέζι είχαν ως αντικείμενό τους τη λογοκλοπή. Οι εισηγητές αναφέρθηκαν σε ποικίλες περιπτώσεις λογοκλοπής, τόσο στον έντυπο όσο και στον ηλεκτρονικό Τύπο (Παύλος Τσίμας, Μαριάννα Τζιαντζή, Στρατής Χαβιαράς, Σπύρος Μοσχονάς), ενώ συζήτηση έγινε και για τη συστηματική παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων, τη λογοκλοπή μέσω και της μετάφρασης και τους δεσμούς μεταξύ μίμησης και λογοκλοπής (Αναστάσης Βιστωνίτης, Γιώργος Κεντρωτής, Γιώργος Μπλάνας).

Σε ό,τι αφορά το φαινόμενο της λογοκλοπής, πολλοί σύνεδροι τόνισαν πως δεν είναι εύκολα εντοπίσιμο, ότι η λογική της πρωτότυπης δημιουργίας και της αντιγραφής της προέρχεται από το ρομαντισμό (οι προρομαντικοί αιώνες δεν είχαν ποτέ ως σημαία τους την πρωτοτυπία) και ότι χρειάζεται εν γένει προσοχή στο τι ακριβώς καταγγέλλουμε ως κλεψίτυπο και μη πρωτότυπο.