Πέθανε η «Σιδηρά Κυρία»

Την τελευταία της πνοή άφησε το πρωί σε ηλικία 87 ετών η πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ. Το θάνατό της, από εγκεφαλικό επεισόδιο, επιβεβαίωσε ο Λόρδος Μπελ, επίσημος εκπρόσωπος της οικογένειας.

Επίσημη κηδεία με στρατιωτικές τιμές αρχηγού κράτους θα γίνει για την Μάργκαρετ Θάτσερ, την πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας, η οποία απεβίωσε σήμερα σε ηλικία 87 ετών.

Ωστόσο η τελετή της κηδείας της πρώην πρωθυπουργού δεν θα είναι καθ' ολοκληρία οργανωμένη από το

κράτος, όπως είχε ζητήσει η οικογένειά της.

«Με μεγάλη τους λύπη, οι Μαρκ και Κάρολ Θάτσερ, ανακοινώνουν τον θάνατο της μητέρας τους βαρόνης Μάργκαρετ Θάτσερ», είπε χαρακτηριστικά ο λόρδος Μπελ. Τη λύπη της εξέφρασε η Βασίλισσα Ελισάβετ Β'.«Με μεγάλη θλίψη πληροφορήθηκα τον θάνατο της Λαίδης Θάτσερ. Χάσαμε μια σημαντική μορφή, μια σημαντική ηγέτιδα και μια μεγάλη Βρετανίδα», σχολίασε στο τουΐτερ του ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον.

Η Μάργκαρετ Χίλντα Θάτσερ, Λαίδη του Τάγματος της Περικνημίδας, Μέλος του Τάγματος της Αξίας, Μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας, Βαρώνη Θάτσερ και μέλος της Βουλής των Λόρδων, ήταν αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1975 ως το 1990 και διετέλεσε Πρωθυπουργός της χώρας από το 1979 ως το 1990. Ήταν η πρώτη και η μοναδική ως τα σήμερα γυναίκα που κατέλαβε αυτές τις δύο θέσεις.

Γεννήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1925 και μεγάλωσε στην πόλη Γκράνθαμ της κομητείας Λίνκολνσαϊρ. Ο πατέρας της ήταν παντοπώλης και και ιερέας της εκκλησίας Μεθοδιστών. Η οικογένειά της ανήκε στο Εργατικό Κόμμα.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ φοίτησε στο Κολλέγιο Σόμερβιλ και το 1944 γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης για να σπουδάσει χημεία και ειδικά κρυσταλλογραφία. Το 1946 εκλέχθηκε Πρόεδρος της Συντηρητικής Ένωσης του Πανεπιστημίου Οξφόρδης. Μετά την αποφοίτησή της εργάστηκε σε διάφορες εταιρίες ως ερευνήτρια χημικός.

Το 1951 παντρεύτηκε τον Ντένις Θάτσερ, έναν διαζευγμένο πλούσιο επιχειρηματία, ο οποίος χρηματοδότησε τις νομικές σπουδές της. Το 1953 γεννήθηκαν τα δίδυμα παιδιά τους, την ίδια χρονιά που η ίδια τελείωσε τις σπουδές της, ειδικευόμενη στο φορολογικό δίκαιο.

Το 1959 εξελέγη στη Βουλή των Κοινοτήτων και το 1965 ορίστηκε εκπρόσωπος του Συντηρητικού Κόμματος. Υποστήριξε προτάσεις νόμου για την αποποινικοποίηση της ανδρικής ομοφυλοφιλίας, τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων, τη διατήρηση της θανατικής ποινής, αλλά ψήφισε ενάντια στη χαλάρωση των νόμων περί διαζυγίου. Άσκησε σκληρή κριτική στην πολιτική υψηλής φορολογίας των Εργατικών, θεωρώντας την βήμα «όχι προς το σοσιαλισμό, αλλά προς τον κομμουνισμό». Διετέλεσε «σκιώδης» υπουργός Μεταφορών και κατόπιν Παιδείας, πριν τις εκλογές του 1970.

Μετά τη νίκη των Συντηρητικών υπό τον Έντουαρτ Χιθ το 1970, η Θάτσερ έγινε Υπουργός Παιδείας και Επιστήμης. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, περιέκοψε τον Προϋπολογισμό για την Παιδεία, ενώ κατάργησε τη χορήγηση δωρεάν γάλακτος στα σχολεία για παιδιά επτά ως έντεκα ετών. Οι αποφάσεις της αυτές προκάλεσαν κύμα διαμαρτυριών, κατά το οποίο της αποδόθηκε το σύνθημα «Thatcher Thatcher, Milk Snatcher» (Θάτσερ, Θάτσερ, άρπαγας του γάλακτος).

Μετά την ήττα των Συντηρητικών στις εκλογές του 1974, τοποθετήθηκε σκιώδης Υπουργός Περιβάλλοντος. Στις 11 Φεβρουαρίου 1975 εξελέγη Πρόεδρος του Συντηρητικού Κόμματος. Στις 19 Ιανουαρίου 1976, σε μια ομιλία της, καταφέρθηκε εναντίον της ιμπεριαλιστικής πολιτικής της Σοβιετικής Ένωσης. Σε απάντηση, σοβιετική εφημερίδα, όργανο του Υπουργείου Άμυνας, της απέδωσε το παρατσούκλι «Σιδηρά Κυρία», το οποίο τη συνόδεψε σε όλη την πολιτική της καριέρα.

Η Θάτσερ ακολούθησε σφικτή νομισματική πολιτική, αυξάνοντας τα επιτόκια, προκειμένου να χαμηλώσει τον πληθωρισμό. Έδειξε προτίμηση προς την έμμεση φορολογία, έναντι της φορολογίας εισοδήματος, και αύξησε τον ΦΠΑ στο 15%. Οι αποφάσεις αυτές αύξησαν πολύ την ανεργία, η οποία διπλασιάστηκε ξεπερνώντας τα 2 εκατομμύρια. Το 1982, ο πληθωρισμός είχε πέσει στο 8,6% από 18%, αλλά οι άνεργοι είχαν ξεπεράσει τα 3,6 εκατομμύρια.

Στις 2 Απριλίου 1982, η Κυβέρνηση της Αργεντινής εισέβαλε στα Νησιά Φώκλαντ, τα οποία αποτελούσαν έδαφος της Μεγάλης Βρετανίας, επί του οποίου όμως η Αργεντινή ήγειρε αξιώσεις ήδη από το 1830. Ξεκίνησε έτσι ο λεγόμενος «Πόλεμος των Φώκλαντ», καθώς η Μάργκαρετ Θάτσερ αντέδρασε σθεναρά, στέλνοντας επιτόπου ναυτική δύναμη για να επανακαταλάβει τα νησιά. Η επιχείρηση, παρά τη μεγάλη απόσταση, στέφθηκε από επιτυχία, προκαλώντας πατριωτική έξαρση στη Μεγάλη Βρετανία.

Δηλώσεις για τον θάνατο της Μ. Θάτσερ

Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα απέτισε σήμερα φόρο τιμής στη μνήμη της Μάργκαρετ Θάτσερ, εκτιμώντας ότι η πρώηνΠρωθυπουργός της Βρετανίας ήταν "πραγματική φίλη" των Ηνωμένων Πολιτειών.

"Με το θάνατο της βαρόνης Μάργκαρετ Θάτσερ, ο κόσμος χάνει έναν από τους μεγάλους υπέρμαχους της ελευθερίας και οι Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν μια αληθινή φίλη", ανέφερε ο Ομπάμα σε ανακοίνωσή του, τιμώντας την δέσμευση της πρώην πρωθυπουργού στην αμερικανοβρετανική συμμαχία-γνωστή και ως "ειδική σχέση".

Στο Βερολίνο η Γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ εξήρε τη μνήμη της Μάργκαρετ Θάτσερ,χαρακτηρίζοντάς την "εξαιρετική ηγέτιδα της εποχής μας".

"Έμαθαμε θλίψη το θάνατο της Μάργκαρετ Θάτσερ. Πρωθυπουργός επί πολλά χρόνια,σημάδεψε τη σύγχρονη Βρετανία όπως λίγοι το έχουν κάνει πριν ή μετά απόαυτήν. Ήταν μια εξαιρετική ηγέτις της εποχής μας", τονίζει η Μέρκελ σε ανακοίνωσή της.

Στο Παρίσι ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ απέτισε και εκείνος φόρο τιμής στη μνήμη της Μάργκαρετ Θάτσερ, υπογραμμίζοντας ότι η σχέση της με τη Γαλλία ήταν "πάντα ειλικρινής και έντιμη".

"Καθ'όλη τη δημόσια ζωή της, με τις συντηρητικές της πεποιθήσεις τις οποίες στήριζε απολύτως, έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για την ακτινοβολία του Ηνωμένου Βασιλείου και την υπεράσπιση των συμφερόντων του", σημειώνει ο Γάλλος πρόεδρος σε ανακοίνωσή του, χαιρετίζοντας επίσης την "αποφασιστική της ώθηση" για την κατασκευή της σήραγγας της Μάγχης.

ΣτηΜαδρίτη ο συντηρητικός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι χαιρέτισε την "ακλόνητη δέσμευσή της για την ελευθερία, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου καθώς και τη σθεναρή αποφασιστικότητά της για μεταρρυθμίσεις πουαποτελεί πολύτιμη κληρονομιά για τις σημερινές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις" οι οποίες όπως "η Μάργκαρετ Θάτσερ στη δεκαετία του '80, αντιμετωπίζουν πολύπλοκες προκλήσεις που απαιτούν μεγάλες δόσεις φιλοδοξίας και πολιτικού θάρρους".

Από το Τελ Αβίβ ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι η Θάτσερ "ήταν μια πραγματικά μεγάλη ηγέτις, μια γυναίκα με αρχές, αποφασιστικότητα, πεποιθήσεις, δύναμη, μια γυναίκα με μεγαλείο. Ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια του Ισραήλ και του Εβραϊκού λαού. Ενέπνευσε μια γενιά πολιτικών ηγετών".

Στο Γιοχάνεσμπουργκ, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), το κυβερνών κόμμα στη Νότια Αφρική, δήλωσε για την Μάργκαρετ Θάτσερ: "Απέτυχε να αναγνωρίσει το ANC ως νόμιμο κόμμα για να κυβερνήσει (τη Νότια Αφρική), αλλά δεν ήταν στο ίδιο μήκος κύματος με τον βρετανικό λαό για το θέμα αυτό, όμως πολύ νερό κύλησε κάτω από τις γέφυρες από τότε", δήλωσε ο εκπρόσωπος του ANC Κιθ Χόζα, τόνισε όμως ότι ήταν "μια εξαιρετική ηγέτης".

Η Μάργκαρετ Θάτσερ υπήρξε μια «αληθινή δύναμη της φύσης» κι ένα «πολιτικό φαινόμενο», δήλωσε ο διάδοχός της στον πρωθυπουργικό θώκο και ηγετικό στέλεχος των Συντηρητικών Τζον Μέιτζορ.

«Οι μεταρρυθμίσεις της στους τομείς της οικονομίας, της νομοθεσίας που διέπει την λειτουργία των συνδικάτων, και η ανάκτηση των Νήσων Φόκλαντ την ανύψωσαν πάνω από την τυπική πολιτική, και μπορεί να μην είχαν επιτευχθεί υπό οποιονδήποτεάλλο ηγέτη», εκτίμησε ο Μέιτζορ.

«Σε όρους διακυβέρνησης, το Ηνωμένο Βασίλειο άλλαξε κατεύθυνση υπό την -και σε μεγάλο βαθμό χάρη στην- ηγεσία της», πρόσθεσε.

«Ταεξαίρετα χαρακτηριστικά της θα τα θυμούνται πάντα όσοι συνεργάστηκαν στενά μαζί της: θάρρος και αποφασιστικότητα στην πολιτική, ανθρωπιά και γενναιοδωρία πνεύματος στην ιδιωτική της ζωή», τόνισε.

Απότην πλευρά του, ο πρώην πρωθυπουργός και πρώην ηγέτης των Εργατικών Τόνι Μπλερ χαρακτήρισε την εκλιπούσα μια «επιβλητική πολιτική μορφή».

«Πολύλίγοι ηγέτες καταφέρνουν να μεταβάλλουν όχι μόνο το πολιτικό τοπίο στη χώρα τους αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Μάργκαρετ ήταν μια τέτοια ηγέτις.Η παγκόσμια απήχησή της ήταν τεράστια», είπε ο πρώην ηγέτης των Εργατικών.

«Ορισμένες από τις αλλαγές που έκανε στη Βρετανία, σε ορισμένες διαστάσεις τους τουλάχιστον, διατηρήθηκαν αυτούσιες από την κυβέρνηση των Εργατικών το 1997, και εντέλει κατέληξαν να εφαρμοστούν από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρέτισε τη μνήμη της Μάργκαρετ Θάτσερ, λέγοντας ότι θα μείνει στην ιστορία για τις "συνεισφορές" της αλλά και για τις "επιφυλάξεις" της σχετικά με το σχέδιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

"Ήταναναμφίβολα μια μεγάλη γυναίκα πολιτικός, η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός στη χώρα της, και μια προσεκτική ‘παίκτρια' που είχε δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση", αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

"Θα τη θυμόμαστε τόσο για τις συνεισφορές όσο και για τις επιφυλάξεις της όσον αφορά το κοινό μας σχέδιο (για την Ευρώπη)", πρόσθεσε.

Ο Μπαρόζο υπογράμμισε ότι η Θάτσερ "είχε υπογράψει την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη και βοήθησε στη δημιουργία της ενιαίας αγοράς".

"Έπαιξεσημαντικό ρόλο για να φέρει στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας τις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, που προηγουμένως βρίσκονταν πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα", πρόσθεσε, σημειώνοντας ότικατά τη διάρκεια της θητείας της η Βρετανία είχε "υποστηρίξει" τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

"Έκανεπολλά για να διαμορφώσει το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, συμπεριλαμβανομένου του ειδικού ρόλου του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπως την ξέρουμε σήμερα", τόνισε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, εκφράζοντας τη "βαθιά του θλίψη προς την κυβέρνηση και το λαότης Βρετανίας".

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Μάρτιν Σουλτς δήλωσε ότι ηΘάτσερ "σημάδεψε τη βρετανική και την ευρωπαϊκή πολιτική". "Παρά τις προφανείς πολιτικές διαφορές μας, η Μάργκαρετ Θάτσερ είναι μια ιστορική προσωπικότητα", τόνισε ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός.

Υπενθύμισεότι κατά την έναρξη της θητείας της, η Θάτσερ ήταν "ένθερμη υποστηρίκτρια της Ευρώπης", γεγονός που οδήγησε στην υπογραφή και την εφαρμογή της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης το 1986.

"Είτεσυμφωνούμε ή διαφωνούμε με τις πολιτικές της, η Μάργκαρετ Θάτσερ έδειξεότι η πολιτική έχει ακόμη τη ικανότητα να είναι μια δύναμη για την αλλαγή".

Από τη Μόσχα, ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ δήλωσε ότι η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν μια "μεγάλος πολιτικός" που "θα μείνει στην ιστορία".

"ΗΜάργκαρετ Θάτσερ ήταν μια μεγάλη πολιτική προσωπικότητα και ένας ευφυήςάνθρωπος. Θα παραμείνει στη μνήμη και την ιστορία μας", αναφέρει σε δήλωσή του ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος συνομιλούσε άμεσα με την Θάτσερ κατά την χρονική περίοδο του τέλους του ψυχρού πολέμου.

"ΗΘάτσερ ήταν μια γυναίκα πολιτικός την οποίας ο λόγος είχε μεγάλο βάρος.Η πρώτη μας συνάντηση, το 1984, σηματοδότησε την αρχή των σχέσεων που ήταν δύσκολες και όχι πάντα ήρεμες, ήταν όμως σοβαρές και υπεύθυνες και για τις δύο πλευρές", πρόσθεσε.

"Σταδιακά,ήταν οι ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργήθηκαν, οι οποίες είχαν γίνει όλο και πιο φιλικές. Τέλος, καταφέραμε να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον,και αυτό βοήθησε να αλλάξει η ατμόσφαιρα μεταξύ της χώρας μας και της Δύσης και να τεθεί τέρμα στον ψυχρό πόλεμο", σημείωσε.

Οπατέρας της πολιτικής της περεστρόικα, 82 ετών σήμερα, είπε ότι είδε τηΣιδηρά Κυρία για τελευταία φορά "πριν από μερικά χρόνια".

Από την Ουάσινγκτον ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ δήλωσε ότι η Θάτσερ ήταν μια "θαρραλέα προσωπικότητα".

"Ήτανμια τολμηρή προσωπικότητα, μια γυναίκα που είχε μάθει ότι ένας ηγέτης πρέπει να έχει ισχυρές πεποιθήσεις, επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα τρόπο να αποφασίζουν για τον εαυτό τους, εκτός και αν οι ηγέτες τους δίνουν μια κατεύθυνση για να ακολουθήσουν", δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικώντων κυβερνήσεων των προέδρων Ρίτσαρντ Νίξον και Τζέραλντ Φορντ στο τηλεοπτικό δίκτυο CNN.

"Δεν πίστευε ότι δουλειά της ήταν να βρίσκει μια συμβιβαστική λύση, αλλά μάλλον να διατηρεί ακράδαντες τις πεποιθήσεις της", τόνισε ο Κίσινγκερ που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1973.

"Συνέχισανα τη βλέπω για δεκαετίες μετά την αποχώρηση από το αξίωμά μου", είπε, αναφερόμενος στην προτίμησή της για συζητήσεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική και "την ικανότητά της να εκφράζει ειλικρινά τις απόψεις της διατηρώντας παράλληλα ένα ανοιχτό πνεύμα για τα άλλα ζητήματα".

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ